رسانه ملی فاصله بسیاری تا ایجاد فضای شاد در خانواده‌ها دارد؛

آگاهی نخستین عامل ایجاد نشاط واقعی در خانواده

باید مسائل آموزشی و یادگیرنده را برای فرزندان ایجاد کنیم

شادابی و نشاط یکی از مهم‌ترین نیاز‌های انسان بوده و تفریح ازجمله عناصری است که به این نیاز انسان پاسخ می‌دهد، از این رو می‌توان گفت که یکی از اثرات تفریح و سرگرمی، ایجاد شادابی و نشاط در انسان است؛ تفریح در انسان علاوه بر اثرات جسمی، ثمرات روحی و روانی نیز دارد و تفریح و سرگرمی می‌تواند راهی برای رسیدن به آرامش، آسایش و تعادل روانی افراد باشد که رضایت خاطر را در آن‌ها ایجاد می‌کند.

شادی از مهم‌ترین عناصر طراوت‌بخش هر زندگی به‌شمار می‌آید و به همین دلیل یکی از اساسی‌ترین نیاز‌های بشر از بدو تولد تا هنگام مرگ است؛ توجه و نیاز به شادابی، نشاط و سرور از بدیهات زندگی بوده و ضرورت توجه به آن و نیاز به شادابی و نشاط در زندگی انسان‌ها نشأت گرفته از فطرت آن‌هاست و به‌عنوان یک نیاز فطری انسان‌ها برای رسیدن به آرامش، آسایش و کمال به آن محتاج هستند.

خانواده به‌عنوان مهم‌ترین اولین و مهم‌ترین نهاد در تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان مؤثر بوده و زمینه‌ساز رشد عقلانی، اخلاقی، اجتماعی، جسمانی عاطفی و فراهم‌کننده شادی است؛ فرزندان در کانون خانواده، رشد می‌کنند و صفات مثبت و منفی و راه و رسم زندگی را با تقلید از اعمال والدین می‌آموزند.

هدف از تشکیل خانواده، رسیدن به شادی است و شادی دل‌ها را به هم نزدیک کرده و ترس، بدگمانی و تردید را از افراد دور می‌کند و خانواده شاد، جامعه‌ای شاد، بانشاط و لبریز از صلح و صفا می‌سازد؛ شادی، احساسی مثبت است که با ایجاد چنین فضایی در خانواده کارکرد خانواده و نقش مؤثر این مهم در جامعه آشکار می‌شود و به‌منظور آگاهی از نقش تفریح و شادی در سلامت خانواده با یک مشاور خانواده و مدرس دوره‌های مهارت زندگی گفت‌و‌گو کردیم.

محمدرضا ایمانی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما با بیان اینکه زندگی دارای ابعاد و مؤلفه‌های مختلفی است که هر یک برای خود وزنی دارد، اظهار کرد: ما در منشور زندگی خود باید جایگاه هر چیزی ازجمله خانواده، درآمد، اشتغال، مهارت‌های زندگی و ارتباطی، اوقات فراغت، تفریح و دوستان را مشخص کنیم.

وی با تأکید بر اینکه هر یک از مؤلفه‌ها دارای وزنی بوده و بخشی از زندگی را پوشش می‌دهند، گفت: اگر این چرخه به‌درستی شکل نگیرد در ابعادی از زندگی دچار فقر یا مشکل می‌شویم؛ مواجهه با مسائل و موضوعات ناراحتی‌های روحی و روانی و اختلاف نظر، چالش‌ها و مشکلات درون خانوادگی ازجمله این موارد است.

این مشاور خانواده و مدرس دوره‌های مهارت زندگی بیان کرد: پرداختن به اوقات فراغت، تفریح، برنامه‌های ورزشی، بازی‌های بین والدین و فرزندان و بین همسران، مطالعات، طنازی‌ها و... جزو مسائلی است که به‌عنوان ملات زندگی از آن نام می‌بریم.

ایمانی با بیان اینکه اگر در یک سختی، گرفتاری و چالش هستیم به کار بردن المان‌های شادی‌آفرین خانواده را از آن مشکل، بحران و وضعیت دور می‌کند، افزود: اگر تمام زندگی، کار می‌شود موجب عدم ارتباط بین زوجین، عدم ارتباط بین والدین و فرزندان، دوری از یکدیگر، عدم گفت‌و‌گو، ارتباط وتعامل و عدم شناخت دغدغه‌ها شده و ایجاد فاصله می‌کند.

وی با تأکید بر اینکه به دنبال فاصله ایجاد شده در خانواده با مسائل عاطفی و یا جدایی‌های ناشی از مسائل عاطفی مواجه هستیم، تصریح کرد: طلاق‌های بروز یافته، اختلافات و درگیری‌های بسیار، روی آوردن فرزندان به روابط دوستانه، گروه‌های مرجع و دیگران و فراموش شدن نقش والدین در این میان با فاصله، ایجاد می‌شود.

این مشاور خانواده و مدرس دوره‌های مهارت زندگی ادامه داد: در مسئله اوقات فراغت با تمام مشکلات و مسائل اقتصادی موجود نیاز به هزینه‌های سنگین و فضاهای خاص نیست و می‌شود با ترفندها و فضاهایی نشاط و شادی را درون خانه آورد؛ کوه‌پیمایی، ورزش صبحگاهی، پیاده‌روی، بازی‌های فکری با فرزندان و... از موارد ایجاد‌کننده شادی و نشاط در خانواده است.

ایمانی با بیان اینکه اهمیت به ایجاد شادی و نشاط در خانواده موجب رشد هوش هیجانی به شکل قابل ملاحظه‌ای در فرزندان می‌شود، خاطرنشان کرد: این فضای شادی و نشاط، تحکیم بنیان خانواده، شناخت زوجین و والدین و فرزندان را به دنبال دارد.

وی با تأکید بر اینکه ناراحتی‌های عاطفی، کجی‌ها را از بین می‌برد، یادآور شد: یکی از چالش‌ها مسئله بی‌اعتنایی زوجین به یکدیگر به دلیل مسائل اقتصادی، فضای مجازی و... بوده و زوجین از توجه به یکدیگر غافل هستند؛ ارتباط‌های چشمی، حرف ‌زدن‌ها، صحبت‌های عاطفی و... افراد را به علت تشکیل خانواده و ارتباط عاطفی بازمی‌گرداند.

این مشاور خانواده و مدرس دوره‌های مهارت زندگی اظهار کرد: افراد یکدیگر را کمتر دیده و کمتر حرف می‌زنند و میز غذا، پخت غذا، بازی و مواردی از این دست می‌تواند نشاط و شادی را به خانه بازگرداند.

ایمانی با بیان اینکه جدا از موارد عنوان شده باید مسائل آموزشی و یادگیرنده را برای فرزندان ایجاد کنیم، گفت: فرزندان را برای پدر و مادر شدن آموزش می‌دهیم اما برای همسر مطلوب شدن آموزش نمی‌دهیم در حالی که بخشی از آن را می‌توانند در خانواده آموزش ببینند.

وی با تأکید بر اینکه در بازی‌ها، تفریح، اوقات فراغت و مواردی که توجه‌ها نسبت به آن کم شده است می‌تواند در خانواده آموزش‌های لازم ارائه شود، بیان کرد: در بازی‌ها علاوه بر آموزش‌های دیگر حس استقلال‌طلبی فرزندان نیز شکل می‌گیرد.

این مشاور خانواده و مدرس دوره‌های مهارت زندگی افزود: شناخت و آگاهی نخستین عامل در ایجاد نشاط واقعی در خانواده است و باید از الگوهای رفتاری درون خانواده بدانیم نیاز همسر و فرزندان چیست؛ در نوع تفریحات، بازی‌ها، مناسبت‌های اجتماعی، تفریحات و... باید شناخت و آگاهی زوجین نسبت به یکدیگر وجود داشته باشد.

ایمانی برنامه‌ریزی را عامل مهم دیگر در ایجاد نشاط واقعی در خانواده دانست و تصریح کرد: به‌عنوان مثال در شرایط کرونایی باید برنامه‌های درست، جذاب و با هزینه تحمیلی کم برای خانواده باشد که این مهم به دنبال برنامه‌ریزی محقق می‌شود.

وی توجه به داشته‌ها در بازی و برنامه‌ها را بسیار مؤثر دانست و ادامه داد: حس لذت، احساس تفریح، از بین بردن خستگی، ایجاد هوش هیجانی، احساس رقابت، ارتباط و احساس خوشحالی در بازی‌ها می‌تواند وجود داشته باشد.

این مشاور خانواده و مدرس دوره‌های مهارت زندگی خاطرنشان کرد: اگر احساسات عنوان شده در بازی‌ها شکل گیرد همه احساس برد - برد دارند اما اگر نواقصی وجود داشته باشد افراد احساس بازندگی خواهند داشت؛ توجه به این موارد بازخوردهای مؤثرتر و مثبت‌تری را به دنبال خواهد داشت.

ایمانی اجرای برنامه‌ها در رسانه‌ها و به‌ویژه رسانه ملی فاصله بسیاری تا ایجاد فضای شادی و نشاط در خانه و خانواده‌ها دارد، یادآور شد: برنامه‌های تولیدی در حال حاضر باید دارای فراگیری با ابعاد آموزشی و کمک‌کننده به کیفیت زندگی بوده یادگیرندگی داشته باشد و چند برنامه محدود ازجمله خندوانه و مسابقه دورهمی این ویژگی‌ها را دارند.

وی با تأکید بر اینکه برنامه‌های رسانه ملی در ایجاد شادابی نشاط و شادی بسیار کم است، اظهار کرد: این برنامه‌ها باید برای اقشار، طیف‌ها و گروه‌های سنی مختلف باشد و احساس شادی ایجاد کند؛ هرچه جامعه شادتر، رهاتر و آزادتر باشد درگیر ذهنی افراد کمتر است.

این مشاور خانواده و مدرس دوره‌های مهارت زندگی گفت: به کار بردن رنگ‌ها، موسیقی مناسب و ابزار لازم کمک می‌کند نیازهای مختلف جامعه را پوشش دهیم و این تنها رسالت رسانه ملی نیست و باید تمام رسانه‌ها در این خصوص ورود کنند.

افزایش دغدغه‌های زندگی باعث شده که اعضای خانواده زمان زیادی را به وقت‌گذرانی در کنار هم اختصاص ندهند و تلاش برای حفظ موقعیت شغلی و ارتقای مقام در حرفه، باعث نادیده گرفتن نیازهای خانواده و داشتن رابطه‌ای عمیق و صمیمی با اعضای خانواده می‌شود و این امر به مرور ایجاد فاصله را در میان اعضا و به دنبال آن آسیب‌هایی را به دنبال خواهد داشت که شاید جبران‌ناپذیر و یا جبران آن‌ها بسیار سخت است.

اما آنچه در این میان مهم است ایجاد فضایی شاد و سالم با انجام بازی‌ها و کارهای گروهی در خانواده است که موجب نزدیک‌تر شدن روابط شده و خلأ در کنار هم بودن را به‌درستی پر می‌کند موضوعی که امروزه اکثر خانواده‌ها به بهانه‌های مختلف از آن غافل شده و آسیب‌هایی همچون جدایی عاطفی و مسائل ناشی از آن را شاهد هستیم که این امر ناشی از عدم شناخت و آگاهی زوجین از یکدیگر و دیگر اعضای خانواده و فراموش کردن هدف از تشکیل خانواده است که مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

البته در ایجاد نشاط و شادی، خانواده مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کند و این‌گونه رفتارها می‌تواند آموزش را برای فرزندان نیز به‌دنبال داشته باشد و در مرحله بعد رسانه‌ها نقش مؤثری در این خصوص دارند و نیاز به تولید و ارائه برنامه‌هایی به این منظور در شرایط کنونی امری ضروری است و ضعف‌های بسیاری در این خصوص داریم که مسئولان امر باید به این مهم توجه داشته باشند.