کمبود آب؛ بلای جان کشاورزان کبودراهنگی/خالق‌وردی؛ روستایی که قطب آب‌رسانی استان است اما اهالی آن با بی‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کنند

 تابستان امسال به‌دلیل کمبود بارش و بحران آب در کشور، استان همدان برخلاف سال‌های گذشته با قطعی متوالی آب همراه شد و ازآنجایی‌که نیاز اساسی هر جامعه محسوب می‌شود اکثر شهر‌ها و روستاها را با بحران مواجه کرد.

از طرفی بر اساس گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشک‌سالی در سال آبی جاری 224.7 میلی‌متر بارش در استان همدان ثبت‌شده که نسبت به بلندمدت 30 میلی‌متر تفاوت بارش دارد به‌نحوی‌که در میانگین امسال نسبت به مدت مشابه بلندمدت با 12 درصد کاهش مواجه هستیم.

همچنین طبق بررسی‌ها در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نیز در خصوص نزولات جوی 39 درصد کاهش به ثبت رسیده که این موارد در کنار افزایش مصرف موضوع بحران آب در همدان را گوشزد می‌کند.

از طرف دیگر همان‌طور که می‌دانید یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های دولت‌ها، تأمین زیرساخت‌های جمعیت روستایی به‌ویژه تأمین آب شرب و بهداشتی روستاییان کشور بوده است و این موضوع به‌لحاظ اهمیت، جایگاهی بی‌بدیل در حفظ سلامت، کارآمدی ساکنان مناطق روستایی، عدم مهاجرت و توسعه پایدار بخش روستایی کشور دارد.

آب آشامیدنی از نیازهای اساسی انسان است و امروزه وجود منابع آب بیشتر در کشورها، امتیازی بزرگ برای توسعه و پیشرفت آن کشور محسوب می‌شود و حتی در عرصه سیاسی و اجتماعی و تنازعات بین‌المللی، آب نقش بسیار با اهمیتی دارد.

کمبود و مشکلات کیفیت آب، عدم توانایی دولت در بهره‌برداری از هزاران کیلومتر شبکه آب و ایستگاه پمپاژ، هزاران حلقه چاه، صدها رشته قنات و دهنه چشمه در سطح روستاهای کشور ایجاب می‌کند که مدیریت تأمین آب در روستاها بازنگری جدی شود.

در همین خصوص و با موضوع کمبود آب با تعدادی از دهیاران روستای کبودرآهنگ به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:

دهیار روستای ازوندره ‌شهرستان کبودرآهنگ ضمن بیان آنکه جمعیت این روستا نسبت به سرشماری سال 1395 افزایش یافته است، مطرح کرد: در آن سال با توجه به تعداد جمعیت دو حلقه چاه حفر شد که در حال حاضر این تعداد چاه جوابگوی تعداد اهالی روستا نیست.

اسماعیل نجفی ضمن بیان آنکه آب این روستای سه هزار نفری از طریق چاه تأمین می‌شود، مطرح کرد: تنها دو چاه برای استفاده اهالی در این روستا حفر شده که یکی از آن‌ها در حال خشک شدن است و عملاً اهالی نمی‌توانند از آن استفاده کنند.

وی ضمن بیان آنکه منبع آب این روستا به نسبت کوچک است و نیاز به ساخت منبع آب بزرگ‌تر با جنس بتنی دارد، خاطرنشان کرد: این منبع آب مربوط به سی سال پیش بوده و نیاز به تعمیر و گسترش دارد.

  مبتلا شدن به سنگ کلیه اهالی روستای ازوندره به دلیل مصرف آب آلوده

دهیار روستای ازوندره ‌شهرستان کبودرآهنگ ضمن اشاره به لزوم کنتوردار کردن چاه‌ها در منازل روستایی، مطرح کرد: در هفته‌های گذشته برق روستا به مدت سه ساعت در طول روز قطع می‌شد که به‌دنبال آن با قطعی آب نیز مواجه می‌شدیم.

نجفی ضمن بیان آنکه در حال حاضر مشکل قطع برق تا حدودی حل شده است، تصریح کرد: هم‌اکنون با مشکل افت آب در نواحی بالای روستا مواجه هستیم.

وی ضمن بیان آنکه به دلیل آلودگی آب روستا تعدادی از اهالی روستا به بیماری سنگ کلیه مبتلا شدند، مطرح کرد: بر همین اساس لازم است هرچه سریع‌تر دستگاه آب‌شیرین‌کن را در روستا نصب کنند تا میزان آهک و سنگینی آب کاسته شود.

دهیار روستای ازوندره‌ شهرستان کبودرآهنگ ضمن اشاره به کمبود آب در حوزه کشاورزی، تصریح کرد: چاه‌های حفر شده در حوزه کشاورزی عمیق و نیمه عمیق است که با توجه به کاهش بارندگی در سال‌های اخیر شاهد کاهش آب در حوزه کشاورزی هستیم.

نجفی بیان کرد: کشاورزان این روستا برای صرفه‌جویی در مصرف آب از روش‌های نوین کشاورزی استفاده می‌کنند.

  فرسودگی شبکه و مخزن بلای جان روستای باباحسین

دهیار روستای کهریز باباحسین شهرستان کبودرآهنگ ضمن بیان آنکه منبع آب این روستا از چشمه تأمین می‌شود، عنوان کرد: جمعیت این روستا در تابستان حدود یک هزار و 500 نفر و در زمستان 400 نفر نفر است.

توکل نویدی ضمن بیان آنکه خوشبختانه در این روستا با مشکل کمبود آب مواجه نیستیم، تصریح کرد: فرسودگی شبکه و مخزن که زندگی را برای اهالی سخت کرده تنها مشکل این روستا است.

وی ضمن بیان آنکه آب این روستا نسبت به روستاهای دیگر سالم نیست، عنوان کرد: به‌تازگی با نصب یک دستگاه آب‌شیرین‌کن این مشکل تا حدودی حل شده و اهالی این روستا از آب سالم‌تری بهره‌مند شده‌اند.

دهیار روستای کهریز باباحسین شهرستان کبودرآهنگ بیان کرد: کشاورزان این روستا با مشکل آب مواجه نیستند و به‌راحتی از آب چشمه برای آبیاری زمین‌های خود استفاده می‌کنند.

  چاه روستای جیغی دچار شکستگی شده است

دیگر دهیار روستای جیغی شهرستان کبودرآهنگ ضمن اشاره به کاهش بارندگی در سال‌های اخیر، مطرح کرد: آب روستای ما به دلیل سطحی بودن مستقیماً تحت تأثیر بارندگی قرار دارد و به دلیل کاهش بارندگی در سال گذشته در این روستا شاهد کاهش آب بودیم.

ابراهیم مرادی ضمن اشاره به قطعی روزانه آب در این روستا، تصریح کرد: در این روستای 650 نفری یک حلقه چاه حفر شده و مردم روستا برای مصارف روزمره خود از آن استفاده می‌کنند.

وی ضمن بیان آنکه لایروبی و جدول‌گذاری این چاه به‌تازگی انجام شده است، خاطرنشان کرد: در روز‌های اخیر این چاه دچار شکستگی شده و نیاز به تعمیر دارد.

دهیار روستای جیغی شهرستان کبودرآهنگ ضمن بیان آنکه احتمال آلودگی آب روستا به دلیل شکستگی چاه وجود دارد، اذعان کرد: تاکنون هیچ مورد بیماری و یا مسمومیت به دلیل مصرف آب آلوده گزارش نشده است.

وی بیان کرد: به دلیل کمبود آب اکثر اهالی این روستا از چاه‌های آبی که داخل منازل خود حفر کردند استفاده می‌کنند.

وی ضمن اشاره به کمبود آب در حوزه کشاورزی، تصریح کرد: به دلیل کمبود آبی که در این خصوص وجود دارد اکثر کشاورزان به سمت کشت دیم روی آوردند.

دهیار روستای جیغی شهرستان کبودرآهنگ ابراز کرد: برخی از کشاورزان برای ادامه کار خود به شهر و یا روستاهای دیگر مهاجرت کرده یا با اجاره کردن زمین کشاورزی در منطقه دیگر به کار خود ادامه می‌دهند.

مرادی ضمن اشاره به حفر غیرمجاز چاه در برخی از مناطق روستا توسط اهالی، تصریح کرد: این امر تأثیر بسزایی در کمبود آب روستا دارد.

  شهرستان کبودرآهنگ با چالش بی‌آبی مواجه است

دهیار روستای قباق‌تپه شهرستان کبودرآهنگ ضمن بیان آنکه آب روستای قباق‌تپه از طریق چاه تأمین می‌شود، تصریح کرد: در گذشته با کمبود آب مواجه بودیم اما با حفر چاه جدید این مشکل حل شد و در حال حاضر مشکل کمبود آب در روستای قباق‌تپه نداریم.

طیبی ضمن با تصریح بر اینکه در این روستا چهار هزار نفر زندگی می‌کنند، عنوان کرد: این چاه به‌تازگی حفر شده و نیازی به نوسازی و لایروبی ندارد.

وی ضمن اشاره به عدم شبکه‌گذاری در برخی منازل نوساز، گفت: بر اساس آزمایشی که صورت گرفت آب این روستا کاملاً سالم است و تقریباً هرماه کلرزنی آن انجام می‌شود.

دهیار روستای قباق‌تپه شهرستان کبودرآهنگ ضمن اشاره به کمبود آب در حوزه کشاورزی، خاطرنشان کرد: همانند سایر نقاط کشور این روستا هم با کمبود آب به دلیل برداشت بی‌رویه در حوزه آب زیرزمینی مواجه است.

طیبی ضمن بیان آنکه در حال حاضر شهرستان کبودرآهنگ با مشکل بحران آب مواجه است، گفت: قطعاً در صورت عدم حفر این چاه در روستا اهالی با مشکل کمبود آب مواجه می‌شدند.

دهیار روستای آق‌بلاغ گل‌تپه ضمن بیان آنکه در این روستا نیاز به لایروبی و جدول‌گذاری داریم، گفت: در بحث هدایت آب‌ها در روستا با مشکل مواجه هستیم.

پیام سیفی ضمن بیان آنکه منبع آب شرب این روستا از چاه تأمین می‌شود، اظهار کرد: در بحث کشاورزی این روستا با چالش جدی مواجه شده است.

وی ضمن بیان آنکه اکثر کشاورزان این روستا از سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌کنند، افزود: اما بااین‌حال آب به کشت‌زار‌های گندم و جو نمی‌رسد و این موضوع کشاورزان را کلافه کرده است.

  حکایت روستایی که اهالی آن با بی‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کنند اما قطب آب‌رسانی استان است

دهیار روستای خالق‌وردی ضمن بیان آنکه این روستا به منبع تأمین آب استان تبدیل شده است، تصریح کرد: در حالی‌که اهالی با چالش جدی کمبود آب مواجه هستند شاهد انتقال آب به مناطق دیگر هستیم.

غلامرضا سپهر رازی ضمن بیان آنکه چندین سال است که مسئولان قول تجهیز چاه این روستا را داده‌اند، عنوان کرد: در سال 1397 آب منطقه‌ای بدون رضایت اهالی اقدام به حفر حلقه چاه در مسیر سد تالوار کرد.

وی ضمن بیان آنکه در سال جاری با توسعه و تجهیز این چاه تصمیم گرفتند که 240 لیتر آب در ثانیه از این روستا به همدان منتقل شود تا تنش آبی در همدان کاهش یابد مطرح کرد: شهرستان کبودرآهنگ در وضعیت فوق بحرانی آب قرار دارد و نزدیک به 22 روستا در این شهرستان با تانکر آب‌رسانی می‌شوند، بعضی روستاها در شبانه‌روز فقط یک ساعت آب دارند و مردم در شرایط سخت تأمین آب هستند.

دهیار روستای خالق‌وردی ضمن بیان آنکه مسئولان متأسفانه به قول‌های خود در خصوص تجهیز و گسترش چاه این روستا عمل نمی‌کنند، گفت: این امر موجب به وجود آمدن حواشی و اختلاف بین اهالی روستا شده است.

رازی ضمن بیان آنکه بخش قابل توجهی از سفره‌های آب‌های زیرزمینی این شهرستان عملاً تخلیه و چندین فروچاله در اطراف نیروگاه ایجاد شده است تصریح کرد: کل هشت حلقه موجود در روستای خالق‌وردی را وارد مدار کرده‌اند تا آب آن‌ها به همدان منتقل شود این در حالی است که اهالی این روستا دچار کمبود در حوزه کشاورزی و آشامیدنی هستند.

  خشک شدن برخی از زمین روستای سوباشی

یکی از اهالی روستای سوباشی شهرستان کبودرآهنگ ضمن بیان آنکه آب این محل از چاه تأمین می‌شود، اظهار کرد: در طول روز میانگین پنج یا 6 ساعت برق این روستا قطع می‌شود.

وی ضمن بیان آنکه یک حلقه چاه در این روستا حفر شده و مردم روستا برای تأمین آب شرب خود از آن استفاده می‌کنند، گفت: به‌دلیل کاهش بارندگی و منابع آبی در سال جاری، کشاورزان با مشکلات جدی مواجه شدند و حتی زمین‌های برخی افراد کاملاً خشک شد و این امر موجب بی‌کاری آن‌ها گردید.

این شهروند ادامه داد: خوشبختانه آب شرب روستایی کاملاً سالم است.

دیگر شهروند روستای آق‌تپه شهرستان کبودرآهنگ ضمن بیان آنکه در طول روز میانگین پنج یا 6 ساعت برق این روستا قطع می‌شود، اظهار کرد: به‌دنبال قطع برق، شاهد قطع آب هم هستیم که تحمل کردن این وضع واقعاً سخت و طاقت‌فرسا شده است.

وی ضمن بیان آنکه آب روستای آق‌تپه سالم است، عنوان کرد: خانه بهداشت این روستا روزانه ازلحاظ سالم بودن آب را آزمایش کرده و اگر نیاز به کلرزنی و میکروب‌کشی داشته باشد، نسبت به سالم‌سازی آن اقدام می‌کنند.

حال با توجه آنچه گفته شد مسائل آب پیامدهای تهدیدکننده‌ای برای توسعه‌ی پایدار کشور از ابعاد مختلف طبیعی، سلامت، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارد اما این موضوع در حالی است که شاهدیم این روزها روستاهای مذکور با مشکل تأمین آب شرب روبه‌رو هستند؛ به‌گونه‌ای که مردم برخی روستاهای همدان نه‌تنها در زمینه آب کشاورزی، بلکه با کمبود آب شرب نیز مواجه‌ هستند.

به گفته کارشناسان گرمای زیاد و تغییر اکوسیستم زمین، بارش‌های نابهنگام، کم‌بارشی، نامناسب بودن زیرساخت‌ها و کمبود اعتبارات از علل بروز مشکلات و کمبود آب شرب این روستاها است و در این میان استفاده از آب شرب روستایی در مصارف کشاورزی و دام‌پروری تأثیرات نامناسبی در سطح آبدهی چشمه‌ها و قنات‌ها گذاشته است.

استان همدان در سال‌های اخیر با متوسط سالانه 330 میلی‌متر بارش، در منطقه نیمه‌خشک و کم‌بارش قرار گرفته و بر اساس بررسی شاخص‌های خشک‌سالی توسط وزارت نیرو، همدان سیزدهمین استان خشک کشور است.

از سویی با توجه به آنکه این روستاها در شهرستان کبودرآهنگ قرار گرفتند و این شهرستان پلی به شهرهای غربی کشور است، بایستی برنامه‌های زیرساختی این محدوده، مرتفع کردن مشکلات اولیه و در امتداد آن توجه به بحث‌های گردشگری در آن‌ها پُررنگ‌تر دیده شود تا بتوان به رونق گردشگری این مناطق نیز دامن زد و اقتصاد آن‌ها را نیز بر پایه گردشگری و کشاورزی به حرکت درآورد.