تقلید کورکورانه؛ آفت زندگی مدرن

زندگی بدون شناخت ارزش زیستن ندارد

این روزها فضای مجازی جزء لاینفک زندگی ما شده است و همه گروه‌های سنی به شیوه‌ای درگیر آن هستند. امروز دیگر نمی‌توان نسخه حذف فضای مجازی و رسانه برای زندگی‌ها را تجویز کرد؛ اما نکته مهم در این میان مدیریت ماجراست. برخی افراد بدون هیچ محدودیت زمانی، ساعات بسیاری از شبانه‌روز خود را صرف حضور در فضای مجازی و رسانه می‌کنند بدون اینکه هدف مشخصی برای این کار داشته باشند. برخی بر حسب عادت روزگار خود را در فضای مجازی می‌گذرانند و برخی هم کاملاً به آن اعتیاد پیدا کرده‌اند و نمی‌توانند خود را از فضای مجازی دور کنند. عده‌ای هم عنان زندگی خود را به فضای مجازی و رسانه سپرده‌اند و هر چیز واقعی و غیر واقعی که در آن می‌بینند، باور کرده و آن را سرلوحه زندگی خود قرار می‌دهند و تمام زندگی‌شان متأثر از این فضاست.

واقعیت این است که دیگر نمی‌توانیم حضور فضای مجازی در زندگی را نادیده بگیریم، تأثیر آن بر سبک زندگی افراد نیز جداناشدنی است.

در همین راستا و با موضوع تأثیر فضای مجازی و رسانه بر سبک زندگی افراد با یکی از کارشناسان سبک زندگی به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:

رضا بافتی ضمن بیان آنکه معمولاً سرعت فضای مجازی از روند سرعت زندگی مردم بیشتر است، مطرح کرد: به همین دلیل زمانی که افراد وارد فضای پیچیده مجازی می‌شوند این استنباط را دارند که باید خیلی تند و سریع در تمام مراحل زندگی پیشرفت کنند.

وی ضمن بیان آنکه الگو‌ قرار دادن زندگی‌های فضای مجازی باعث غفلت از زندگی واقعی می‌شود، اظهار کرد: گاهی اوقات افراد با تماشا کردن زندگی نمایشی رسانه‌ها دچار توهم و رؤیا می‌شوند و از زندگی ایده‌آل و حقیقی خود فاصله می‌گیرند.

این روان درمانگر ضمن اشاره به تبلیغات دروغ که در فضای مجازی در حوزه‌های مختلف صورت می‌گیرد، افزود: به‌طور مثال می‌توان به تبلیغات پول‌دار شدن در کوتاه‌ترین زمان اشاره کرد که در اکثر موارد یک اخاذی است و بعد از بی‌نتیجه ماندن این روند فرد دچار افسردگی و بی‌هدفی می‌شود.

بافتی ضمن اشاره به موضوع خطای شناختی در علم روان‌شناسی، تصریح کرد: در این راستا افراد فقط مبادرت به معرفی موفق‌ها کرده و سعی دارند افرادی که در هدف مورد نظر آن‌ها شکست خوردند را حذف کنند.

  بی‌توجه به نقاب زنان از زندگی واقعی خود لذت ببرید

وی ضمن بیان آنکه اکثر افراد در رسانه و فضای مجازی با یک نقاب بین مردم حاضر می‌شوند، خاطرنشان کرد: در این فضا هیچ‌ فردی از روزگار بد ‌و ‌ناخوشایند خود مطلبی منتشر نمی‌کند ‌ و سعی دارد خود را خوشبخت و موفق نشان دهد.

مدرس کلاس‌های سبک زندگی ضمن بیان آنکه زندگی بدون شناخت ارزش زیستن ندارد، اذعان کرد: افرادی که از زندگی خود لذت می‌برند آگاهانه‌ تصمیم می‌گیرند و برای تک‌تک لحظات خود هدف و برنامه دارند اما برعکس افرادی که هدفی نداشته و به تقلید از دیگران روی می‌آورند فقط زنده هستند و از زندگی بهره‌ای نمی‌برند.

بافتی گفت: متأسفانه گاهی افراد و کاربران شبکه‌های اجتماعی چنان درگیر این رقابت‌های مجازی و برتری در زندگی نمایشی و نمایش زندگی می‌شوند که از زندگی و شخصیت واقعی خود دور شده و درگیر هویت مجازی خودساخته و پوشالی می‌شوند.

   برخی تولیدات رسانه‌ای، از مهم‌ترین ابزار دشمن علیه خانواده‌ها است

وی ضمن بیان آنکه برخی تولیدات رسانه‌ای، از مهم‌ترین ابزار دشمن علیه خانواده‌ها است، مطرح کرد: در عصر رسانه و تولد زیست‌بوم‌های جدید در جهان، خانواده به‌عنوان نخستین و مهم‌ترین نهاد اجتماعی اگر فاقد تعریف و شناخت دقیق از این دگرگونی زیستی باشد، دچار تغییرات جدی در نقش و کارکرد خود خواهد شد.

وی ضمن بیان آنکه در حال حاضر اکثر تأثیرات رسانه بر سبک زندگی به‌صورت خزنده، آرام و تدریجی رخ می‌دهد تا جایی که بعد از وقوع و تعمیق تغییرات، متوجه آن‌ها می‌شویم گفت: در این زمینه باید بگویم که روش‌هایی در رسانه‌ها هست که باعث تغییر در باورهای ما می‌گردد، این باورها درونی و به رفتار تبدیل می‌شوند. گاهی این باورها به‌گونه‌ای است که از آنچه تا دیروز از نظر ما قبیح بود، اکنون جانانه دفاع می‌کنیم.

* اندیشه و تفکر نقش مهمی بر سبک زندگی افراد دارد

فعال حوزه سبک زندگی ‌ضمن بیان آنکه اندیشه و تفکر نقش مهمی بر سبک زندگی افراد دارد، گفت: به طور مثال اگر فردی رشته هنری را دنبال کند بر زندگی او تأثیر می‌گذارد در نتیجه دوست و اطرافیان نیز بر آینده و تفکر هر فرد تأثیرگذار خواهد بود.

بافتی ضمن بیان آنکه سبک زندگی به فرد جهت و شخصیت می‌دهد، اظهار کرد: افراد با سبک زندگی که انتخاب کردند شناخته می‌شوند و این سبک زندگی و انتخاب شخصیت آن‌ها را شکل می‌دهد.

وی ضمن بیان آنکه تقلید باعث نابود شدن آینده افراد می‌شود اظهار کرد: ترفند «تکرار» یکی دیگر از روش‌هایی است که رسانه‌ها برای از بین بردن قبح یک موضوع نادرست و عادی‌سازی آن به کار می‌گیرند.

این فعال حوزه سبک زندگی ادامه داد: این روان‌سازی تا جایی پیش می‌رود که مخاطب از نقش منفی داستان یک قهرمان می‌سازد و کار او را تحسین می‌کند یا امری را به جهت تکرار فراوان در انواع رسانه‌ها عادی قلمداد می‌کند و دیگر بد نمی‌داند.

بافتی افزود: هر فردی دارای نبوغ و استعداد‌های خاص خودش است و با تقلید از دیگران نه‌تنها شبیه آن‌ها نمی‌شود بلکه از زندگی هم لذت نمی‌برد.

وی ضمن بیان آنکه در حال حاضر وقت و انرژی اکثر مردم در فضای مجازی به اسارت گرفته شده است، اظهار کرد: در عصر حاضر باید ساعاتی را به دور از فضای مجازی و رسانه سپری کرده و به‌دنبال نبوغ و استعداد خود برویم.

حال با توجه به آنچه گفته شد رسـانه‌های جمعی، به‌ویژه فضای مجازی باعـث تغییـر و تحولات بسـیاری در سـبک زندگـی مـردم شـده اسـت. میـزان گرایـش افـراد بـه ایـن فضـا تحـت تأثیر ویژگی‌های فـردی و عوامـل اجتماعـی متفاوتـی است؛ تأثیرپذیـری سـبک زندگـی از فضـای مجـازی، پیامدهـای گوناگونـی دارد. بنابـر نظر جامعه‌شناسان متخصـص در ایـن حـوزه، یکـی از ایـن پیامدهـا، رشـد و قـوام طـلاق عاطفـی اسـت. طـلاق عاطفـی، محصـول استراتژی‌های سرمایه‌گذاری فـردی یـا جمعـی و آگاهانـه یـا ناآگاهانـه در ایجـاد و بازتولیـد ارتباطـات اجتماعـی اسـت.

سبک زندگی و مکانیسم‌های حاکم بر شکل‌گیری و حفظ آن به‌واسطه پیدایش ورود فناوری نوین ارتباطی یعنی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی در حال دگرگونی است، این دگرگونی به این معنا است که فناوری‌ها قادرند نقش بسزایی در تغییر شیوه و سبک زندگی ایفا کنند. بی‌تردید یکی از الزامات، درک تحولات ایجاد شده در سبک زندگی که ناشی از گسترش شبکه‌های اجتماعی و استقبال روزافزون از آن‌هاست، تحلیل تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی است.

با این وصف باید بگوییم فناوری‌های نوین تغییرات بنیادین در سبک زندگی و فرهنگ جوامع مختلف ایجاد می‌کنند. این شبکه‌ها می‌توانند بر ادبیات افراد جامعه تأثیر بگذارند، پوشش آن‌ها و همچنین روابط با جنس مخالف را دگرگون کنند. کاربران این فناوری‌ها از آن‌ها برای بیان رویدادهای زندگی خود، خاطرات، موقعیت اجتماعی و مانند این‌ها استفاده می‌کنند و یا از طریق به اشتراک گذاشتن افکار و عقایدشان با دیگران به گفت‌و‌گو می‌پردازند و بدین ترتیب احساسات گوناگون خود را به‌گونه‌ای تخلیه می‌کنند. خیلی از تغییرات سبک زندگی در خلال همین کنشگری‌ها رخ می‌دهند.

آنچه می‌تواند ما را از این مرحله تا حدی با سلامت عبور دهد توجه به مهارت‌افزایی در زمینه سواد رسانه‌ای، هوش دیجیتال و مهارت‌های زیست در دنیای دیجیتال است. غفلت از این آموزه‌ها قاعدتاً به تغییرات فرهنگی متأثر از رسانه‌ها سرعت بیشتری می‌بخشد.

در عصر حاضر مردم می‌خواهند یک فرد دیگری باشند، دوست دارند که رفتار و گفتارشان شبیه فردی دیگر باشد. آن‌ها اغلب در تعامل با دیگران نقابی بر صورت خود دارند؛ اما افرادی هم هستند که خودشان را دوست دارند و نیازی به تقلید از دیگران نمی‌بینند.

از طرفی تعدادی هم خواندن زندگی افراد موفق برایشان الهام‌بخش است و آنگاه هر کاری را که به موفقیتشان کمک می‌کند، انجام می‌دهند. کسانی هستند که خود دارای اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس هستند، نیازی به تقلید از دیگران یا رؤیاپردازی در مورد زندگی آن‌ها ندارند.

از طرف دیگر در عصر حاضر القائات رسانه‌ها و فضای مجازی بر مخاطب در تمام حوزه‌ها وجود دارد و این القائات باعث شده که مخاطب در زندگی مدرن سرگردان شود و یا اینکه از زندگی واقعی خود لذت نبرد و دل به زندگی مجازی برخی از افرا بسپارد که در اکثر موارد دروغ است.