کد خبر : 46715
تاریخ : 1400/7/17
گروه خبری : متن‌زندگی

وفای به عهد، سنگ زیربنای پایبندی و پیشرفت در خانواده

وفای به عهد، دوای درد جامعه بی‌اعتماد امروز

از مهم‌ترین واجبات، امانت‌داری، وفای به عهد و راستگویی است که بودنش نشانه ایمان و نبودنش علامت نفاق است و در اهمیت آن همین بس که خداوند متعال در قرآن مجید در مقام تعریف انبیا، آنان را با صفت «رسول امین» یا «ناصح امین» و «صادق‌الوعد» معرفی می‌کند. طبیعی است در کشوری که مردم وفای به عهد را وظیفه انسانی، اخلاقی و دینی خود بدانند و در مراعات آن کوشا باشند، تعهدات مالی و قراردادهای اقتصادی بر پایه اعتماد و اطمینان کامل شکل می‌گیرد و باعث رشد اقتصادی آن کشور و مایه سعادت مردم آن می‌گردد؛ زیرا بدهکار در وقت معین و مقرر، بدهی خود را می‌پردازد و فروشنده نیز کالا را برابر تعهدات خود تسلیم خریدار می‌کند و در نتیجه، چرخ اقتصاد به صورت منظم به حرکت خود ادامه می‌دهد. یکی از شاخصه‌های مؤمنان که در آن‌ها نهادینه‌شده، وفای به عهد است. در آیات قرآن و روایات متعددی نسبت به این موضوع مهم اشاره شده و در کلام امام علی (ع) نیز این فریضه الهی ذکر شده است.

یکی از مسائل مهمی که در سوره‌های بقره، مریم، اسراء و مؤمنون به آن اشاره شده؛ مسئله وفای به عهد و صادق بودن در وعده است که در بعضی موارد این شاخصه برای مؤمنان حقیقی نیز ذکر شده است.

از طرفی همان‌طور که می‌دانید مؤمن باید به وعده خودش صادق باشد، حضرت امیرالمؤمنین علی‌(ع) در نامه 53 نهج‌البلاغه فرموده‌اند که هیچ فریضه الهی مانند وفای به عهد نیست، کسی که عهد و پیمان خود را رعایت نکند، خائن است.

باید بررسی کنیم که ما چقدر پایبند و مقید به وفای به عهد هستیم؛ برخی فکر می‌کنند وقتی تنها با خداوند پیمان بستیم همه‌چیز تمام شده است. باید بررسی کنیم چه‌قدر نسبت به واجبات تعهد داریم و نسبت به اولیای الهی که با آن‌ها پیمان بستیم و شهادتین را هر روز می‌گوییم پایبند هستیم و چه‌قدر متعهد به امام زمان (عج) هستیم. برای آنکه جامعه مدنی را برای ظهور امام زمان (عج) آماده کنیم باید وفای به عهد داشته باشیم و به پیمانی که بستیم وفادار باشیم.

از طرف دیگر مردم این انتظار را دارند که مسئولان بر عهد و پیمان خود ثابت‌قدم باشند و تحت تأثیر فشارهای مختلف عرصه را خالی نکنند. با تمام قدرت از منافع ملت در مقابل جریان‌های تمامیت‌خواه دفاع کنند و اگر شخصی نمی‌تواند حافظ منافع ملت باشد، بدون در نظر داشتن جایگاه، مقام و منصب، باید از پست خود کناره‌گیری کند تا کسی که توانایی دفاع از حق مردم را دارد مسئولیت را بپذیرد.

مسئولان باید به نحوی عمل کنند که اعتماد مردم را کسب و سرمایه اجتماعی را تا می‌توانند تقویت کنند. به‌طور حتم اگر ما اعتماد را به جامعه بازگردانیم و به تقویت پایگاه اجتماعی بپردازیم، کشور نیز در مقابل تهدیدها و فشارهای بین‌المللی واکسینه می‌شود چراکه این ملت نشان داده‌ همیشه در بزنگاه‌های حساس از دستاورد گران‌قدری چون جمهوری اسلامی‌ پاسداری می‌کند؛ بنابراین لازمه موفقیت، پیشرفت و توسعه ایجاد همدلی بین مردم و مسئولان است و همان‌طور که ملت وفاداری خود را به نظام در طول این سال‌ها نشان داده است، مسئولان نیز باید وفای به عهد خود را نشان دهند. برقراری ارتباط مستمر بین مردم و مسئولان به طور قطع در پیشرفت جامعه و کشور تأثیرگذار خواهد بود و مسئولان باید نسبت به کاهش فاصله خود با مردم هرچه سریع‌تر اقدام کنند.

در همین راستا و با توجه به اهمیت موضوع وفای به عهد و تأثیر آن در پیشرفت جامعه با یکی از جامعه‌شناسان مطرح کشور به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را در ادامه می‌خوانیم:

امان‌الله قرایی‌مقدم با بیان اینکه وفای به عهد یعنی هر آنچه فرد یا افراد در جامعه قول می‌دهند، به آن عمل کنند ادامه داد: هر عهد و پیمانی که در جامعه بسته می‌شود افراد منتظر تحقق آن خواهند بود که در صورت عدم تحقق؛ اعتماد مردم از بین رفته و باعث بدبینی در جامعه خواهد شد. هرقدر این موضوع در جامعه رواج پیدا کند رفته‌رفته اعتماد بین مردم، دولت و حاکمیت از بین می‌رود.

وی ضمن اشاره به مثال چوپان دروغ‌گو در جامعه، گفت: به‌مرور زمان مردم حرف یکدیگر و مسئولان را باور نکرده و هر حرفی را دروغ می‌پندارند.

این جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه نیروی انسانی مهم‌ترین سرمایه هر جامعه است، افزود: وفای به عهد موجب ارتباط و اعتماد بین مردم، مسئولان و حکومت می‌شود.

  وفای به عهد پلی برای پیشرفت جامعه

قرایی‌مقدم بیان کرد: وفای به عهد عاملی است که باعث می‌شود دیگر سرمایه‌های مهم جامعه به یکدیگر متصل و هماهنگ شوند و همین امر موجب پیشرفت، توسعه، کارایی، بازدهی و تعالی جامعه خواهد شد.

وی ضمن بیان آنکه بدون بهره‌گیری نیروی انسانی صادق، متخصص و ماهر نمی‌توان به پیشرفت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی رسید، اظهار کرد: صنعتی شدن و پیشرفت جوامع به‌جز در مسیر حق و راستگویی ایجاد نمی‌شود.

این جامعه‌شناس ضمن بیان آنکه سرمایه اجتماعی یکی از مهم‌ترین سرمایه‌ها و ثروت جوامع شناخته می‌شود، تصریح کرد: وفای به عهد، همدلی، راستگویی، اعتماد و غیره از ارکان سرمایه اجتماعی شناخته می‌شود.

قرایی‌مقدم ضمن بیان آنکه داشتن سرمایه اجتماعی یکی از الزامات جوامع در عصر حاضر شناخته می‌شود، اظهار کرد: اگر جامعه سرمایه اجتماعی نداشته باشد علاوه بر اینکه سرمایه انسانی خود را از دست می‌دهد دیگر قادر به پیشرفت نخواهد بود.

وی ادامه داد: زمانی که مردم شاهد تحقق وعده‌های مسئولان در جامعه باشند به آن‌ها اعتماد می‌کنند، همین امر سبب افزایش همدلی و همراهی مردم، مسئولان و حاکمیت می‌شود.

این جامعه‌شناس ضمن بیان آنکه هر وقت مسئولان در کنار و همراه مردم باشند و به وعده‌های خود وفا کنند، شاهد توسعه و گسترش جامعه خواهیم بود، تصریح کرد: لازم است تا مسئولان به قوانینی که وضع می‌کنند عمل کرده و اهداف خود را بر اساس احقاق حقوق عام مردم برنامه‌ریزی کنند.

قرایی‌مقدم با ابراز اینکه جامعه همانند آزمایشگاه است و تمام ورودی و خروجی‌های آن مورد تحلیل و انتقاد قرارمی گیرد، اذعان کرد: تمام رفتارهای مردم دارای بازخورد است و در جامعه هر عملی عکس‌العملی دارد.

  مشارکت مردم در جامعه، سبب اعتماد و دلسوزی آن‌ها می‌شود

وی با تأکید بر مشارکت مردم در انجام امور دولت و جامعه، مطرح کرد: زمانی که مردم در انجام امور مشارکت داشته باشند متوجه بسیاری از چالش‌ها و مشکلات می‌شوند و دیگر انتقاد و بهانه‌گیری غیرمنصفانه نمی‌کنند.

این جامعه‌شناس ضمن اشاره به لزوم همفکری و مشاوره مسئولان و مردم برای بهبود توسعه عملکرد اقدامات در جامعه، گفت: این همفکری باعث اعتماد و همدلی شده و این اطمینان را به مردم می‌دهند که مسئولان دغدغه مشکلات آنان را دارند.

قرایی‌مقدم مطرح کرد: هرچه زمینه مشارکت‌های مردمی در تمام حوزه‌ها بیشتر شود و مسئولان از تفکر تک‌بعدی خارج شوند زمینه توسعه ایجاد می‌شود، خاطرنشان کرد: در این صورت راستگویی در جامعه افزایش می‌یابد و چون خود مردم در بطن کار قرار می‌گیرند دلسوزانه‌تر رفتار خواهند کرد‌.

  پایه‌های دروغ‌گویی و عدم عمل به عهد خود در خانواده چیده می‌شود

وی با تصریح بر اینکه پایه‌های دروغ‌گویی و عدم عمل به عهد خود در خانواده چیده می‌شود، تصریح کرد: کودکان دروغ‌گویی را ابتدا در خانه و خانواده یاد می‌گیرند و سپس آن را به جامعه تزریق می‌کنند.

وی ضمن بیان آنکه مردم اگر آزادی بیان داشته و بتوانند انتقاد و مشارکت کنند جوامع رنگ روراستی و تحقق وعده را بیشتر خواهند دید، افزود: در بسیاری از جوامع در طول تاریخ وفای به عهده مشاهده نشده است.

حال با توجه به آنچه گفته شد وفای به عهد و پیمان در وجود انسان ریشه فطری دارد. به‌گونه‌ای که از همان دوران کودکی وفای به عهد مهم بوده و عمل نکردن والدین به پیمان‌ها نکوهش شده است.

مسئله عهد و پیمان در تمام مراحل زندگی انسان دیده می‌شود از خانه که کوچک‌ترین پایگاه اجتماعی است تا جامعه که این مسئله را در خود گنجانیده است و آدمی هر روز با این امر ارتباط دارد.

به خاطر فطری بودن این اصل در جامعه انسانی، نقض عهد و پیمان‌شکنی از رذایل اخلاقی است که آثار جبران‌ناپذیری بر انسانیت فرد وارد می‌کند و حتی در صحنه‌های سیاسی نیز پیمان‌شکنی امری نکوهیده تلقی می‌شود.

در عصر حاضر که شاهد بی‌اعتمادی مردم در جامعه هستیم لازم است که هر فردی در ابتدا به قول می‌دهد فکر کند سپس برنامه‌ریزی کند و درصورتی‌که عملی بود آن را بیان کند.

از طرفی ازآنجایی‌که نیروی انسانی به‌عنوان ثروت شناخته می‌شود درصورتی‌که بی‌اعتماد شود دیگر نمی‌توان به فکر پیشرفت و توسعه جامعه بود. تحقق اهداف و قول‌ها در خانواده، جامعه و محل کار باعث می‌شود که زودتر شاهد پیش رفتن در تمام جنبه‌های اخلاقی، رفتاری و توسعه جامعه باشیم و از طرفی وفای به عهد موجب استقلال کشور و به‌دنبال آن صنعتی شدن خواهد شد.

  لینک
https://www.sepehrgharb.ir/Press/ShowNews/46715