پدر مددکاری اجتماعی ایران مطرح کرد:

آسیب مضاعف جامعه از استقرار گرمخانه در مناطق مسکونی

افراد بی‌سرپناه در گرمخانه‌ها از کمترین امکانات بهداشتی برخوردار هستند

چند سالی است که شهرداری‌ها با ساخت و احداث گرمخانه‌هایی در شهرهای کوچک و بزرگ تصمیم به ساماندهی افراد بی‌سرپرست و معتاد گرفته است تصمیم درستی که می‌تواند تعداد زیادی از افراد معتاد و بی‌سرپرست را از مرگ و بیماری نجات دهد و اوضاع را به نفع این افراد و مردم جامعه تغییر دهد چراکه ساماندهی افراد بی‌سرپناه و معتاد می‌تواند گامی در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی بردارد اما احداث و ایجاد این گرمخانه در دل شهر و یا مناطق مسکونی می‌تواند سبب بروز مشکلات و آسیب‌های متعدد اجتماعی و فرهنگی در آن منطقه می‌شود.

به عبارتی بحث اعتیاد و آسیب‌های مربوط آن در این مناطق عادی و باعث افزایش اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی در جامعه می‌شود.

این در حالی است که اگر این جانمایی در منطقه‌ای به دور از سکنه و یا خارج از شهر انجام شود نه‌تنها در ساماندهی معتادان و افراد بی‌سرپرست مؤثر واقع می‌شود بلکه هیچ فردی در جامعه تحت تأثیر حضور معتادان و گرمخانه‌ها در محلات قرار نمی‌گیرد.

در همین راستا و با موضوع پیامد‌های مکان‌یابی غلط گرمخانه‌ها در مناطق مسکونی با رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران به گفت‌وگو نشسته که نتیجه آن را باهم می‌خوانیم:

مصطفی اقلیما ضمن بیان اینکه مسئولان شهرداری بدون بررسی مفهوم گرمخانه و کارکرد آن در برخی از مناطق حاشیه شهر مکانی را به‌عنوان گرمخانه ایجاد کردند، افزود: الگو‌برداری ناقص شهرداری ایران از شهرداری‌های کشور‌های اروپایی باعث شد که گرمخانه‌های امروزی در مناطق حاشیه و پایین‌شهر شکل بگیرد.

وی ضمن بیان اینکه شهرداری‌ها ساختمان‌های خالی از سکنه این نهاد در مناطق حاشیه‌ا‌‌‌ی و پرجمعیت را تبدیل به گرمخانه معتادان کردند، گفت: به دلیل فقر اقتصادی که در این مناطق حاکم است مردم بیشتر در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند و قرار گرفتن گرمخانه در این مناطق می‌تواند زمینه را برای آسیب دوچندان کند.

وی ضمن بیان اینکه در اکثر گرمخانه‌های کشور خبری از تجهیزات و امکانات لازم برای این افراد نیست، اظهار کرد: فشار به معتادان برای حضور در گرمخانه مصداق بارز بی‌قانونی است و افراد باید با میل و رغبت خود وارد گرمخانه شوند.

پدر مددکاری اجتماعی ایران ضمن بیان اینکه در برخی از گرمخانه‌ها حتی به مسائل بهداشتی توجه نمی‌شود، اظهار کرد: لازم است در گرمخانه‌ها به هر فرد معتاد و بی‌سرپناه لباس مناسب، غذای گرم و وسایل بهداشتی تعلق بگیرد این در حالی است که در اکثر گرمخانه‌های ایران خبری از این امکانات و تجهیزات نیست.

اقلیما در ادامه افزود: حتی شواهد حاکی از آن است که فرد با همان لباس آلوده خود که وارد گرمخانه شده است از آنجا خارج می‌شود.

  نبود امنیت در گرمخانه بلای جان معتادان و افراد بی‌پناه

وی ضمن بیان اینکه افراد بی‌سرپناه و معتاد در برخی از گرمخانه‌ها از امنیت لازم برخوردار نیستند، مطرح کرد: به دلیل اینکه اکثر افرادی در این مکان‌ها گرد هم جمع می‌شوند معتاد هستند حاضرند برای خرید مواد خود دست به هر کاری مثل دزدی، قتل و غیره بزنند.

رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران ضمن بیان اینکه لازم است در گرمخانه‌ها از متخصصان مددکاری، روان‌شناسی، پزشکی و کارشناسان حقوقی استفاده شود، عنوان کرد: این در حالی است که بهزیستی افراد غیرمتخصص را برای این امر استخدام می‌کند و بهره‌مندی از افراد متخصص را در اولویت آخر خود قرار می‌دهد.

  حکایت پیامد جبران‌ناپذیر یک اشتباه

اقلیما ضمن بیان اینکه هدف اصلی شهرداری و بهزیستی فقط ساماندهی معتادان از سطح شهر است، افزود: ساماندهی بدون بررسی عواقب مکان‌یابی غلط در حواشی شهر اثرات جبران‌ناپذیری بر جامعه دارد.

وی ضمن بیان اینکه بر اساس اصول اخلاقی و قانونی، گرمخانه را باید در خارج شهر و به دور از محل سکونت مردم تأسیس کنیم، خاطرنشان کرد: مشکل رفت‌وآمد این افراد هم می‌تواند با اختصاص اتوبوسی به آن‌ها حل کرد.

رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران ضمن بیان اینکه در حال حاضر متراژ اکثر گرمخانه‌ها بسیار کم است، اظهار کرد: ساختمان‌های کوچک و نمور گرمخانه‌های امروزی نمی‌تواند پذیرای جمع زیادی افراد بی‌خانمان و بی‌سرپرست شهر باشند.

  وقتی اعتیاد در حواشی شهر عادی می‌شود

اقلیما ضمن بیان اینکه قرار گرفتن گرمخانه‌ها در مناطق پرجمعیت و حواشی شهر باعث می‌شود که معضل اعتیاد به پدیده عادی در جامعه تبدیل شود، اظهار کرد: برخی از خرده‌فروشان مواد مخدر برای فروش مواد خود از کودکان کم سن و سال این مناطق استفاده می‌کنند و این موضوع آینده کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی ضمن بیان اینکه حضور معتادان در شهر باعث آسیب روحی و فکری اعضای جامعه می‌شود، افزود: همچنین حضور معتادان در جامعه امنیت جامعه را تهدید می‌کند.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران ضمن بیان اینکه ایجاد گرمخانه در مناطق پایین‌شهر سبب می‌شود که خانواده‌ها نتوانند به‌راحتی در آن محل رفت‌وآمد کنند، افزود: حضور گاه و بی‌گاه معتادان در شهر باعث نگرانی و ترس خانواده‌ها می‌شود.

اقلیما ضمن بیان اینکه در حال حاضر برای ساماندهی معتادان و ایجاد گرمخانه‌ها اقداماتی خوبی انجام شده است، مطرح کرد: اما یک تصمیم اشتباه می‌تواند تمام اقداماتی در این خصوص اتخاذ شده است را زیر سؤال ببرد.

وی ضمن بیان اینکه محیط اجتماعی، خانواده و جامعه باعث شده که افراد معتاد، دزد، قاتل و غیره شود، اظهار کرد: در همین راستا لازم است که جامعه و خانواده پذیرای آن‌ها باشند و راه را برای بازگشت آن‌ها به دوران خوب زندگی باز کنند.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران ضمن تأکید به حمایت و پذیرش معتادان در جامعه تصریح کرد: اکثر این افراد با مشکلات بسیار زیادی در جامعه دست‌وپنجه نرم می‌کنند و لازم است که پزشکان، روان‌شناسان، مددکاران و مسئولان پای صحبت‌های این افراد نشسته و سعی کنند که مشکلات او را حل کنند.

اقلیما ضمن بیان اینکه به‌نظر می‌رسد انتقال گرمخانه و خانه‌های امن به بخش خصوصی می‌تواند بسیاری از مشکلات و نواقص این فضا را برطرف کند، اظهار کرد: متأسفانه در حال حاضر شایسته‌سالاری در کشور رعایت نشده و افراد بر اساس تخصص خود استخدام نمی‌شوند.

حال با توجه به آنچه گفته شد صرف احداث گرمخانه در مناطق شهری می‌تواند کمک شایانی به افراد بی‌سرپناه و معتاد کند و خیال آن‌ها را از داشتن مکانی برای زندگی راحت کند اما باید شرایطی را برای احداث این محل رعایت کرد. در ابتدا لازم است با بررسی محل تأسیس این گرمخانه آن هم در جایی احداث کنیم که خالی از سکنه باشد چرا اگر این مکان در دل شهر و مناطق مسکونی باشد می‌تواند آسیب‌های بی‌شمار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در شهر برجای بگذارد.

از طرفی لازم است که گرمخانه‌ها را برای حضور افراد بی‌پناه تجهیز کنیم و آن‌طور نشود که فقط یک زمین بدون هیچ امکاناتی در اختیار آن‌ها گذاشته و آن‌ها را از داشتن تجهیزات بهداشتی، غذایی و فرهنگی محروم کنیم.

به یاد داشته باشیم که افراد در زندگی مشکلات زیادی دارند و کمی توجه به این افراد می‌تواند آن‌ها را از شر این بلای خانمان‌سوز نجات دهد.