دخترها به هوش؛ پسرها به گوش:

بازیچه روابط خارج از عرف نشویم

لزوم آموزش سواد رابطه و سبک زندگی در جامعه

گسترش حضور بانوان از یک‌سو و گسترش ارتباطات در جامعه مدرن امروزی سبب شده است که به هر دلیلی دختران و پسران بیشتر از گذشته با یکدیگر در ارتباط باشند، ارتباطی که اگر مدیریت نشود می‌توان دردسرساز و آسیب‌زا باشد.

از زمان گسترش جامعه انسانی، مسئله روابط میان دختر و پسر در جوامع مختلف مطرح بوده ولی در دوران توسعه سیاسی، اجتماعی و ظهور رسانه‌های جمعی، سمعی و بصری، این مسئله شکل دیگری به خود گرفته و با نگرشی نو، بار دیگر رخ نموده است. ازآنجاکه امروزه این موضوع به‌ویژه در محیط‌هایی مانند دانشگاه‌ها، سینماها، پارک‌ها، خیابان‌ها و... نمود بیشتری یافته، ضرورت بحث و بررسی و آسیب‌شناسی آن دوچندان شده است.

از طرفی دیگر دسترسی آسان به شبکه‌های ارتباطی سبب شده که بیشتر از گذشته شاهد شکل‌گیری روابط خارج از عرف دختران و پسران در جامعه باشیم. موضوع نگران‌کننده‌ای که سبب بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در جامعه ازجمله خودکشی، افسردگی، بدبینی، بی‌اعتمادی، کاهش تمایل به ازدواج، خیانت و غیره شده است.

از طرف دیگر گویی برخی از خانواده‌ها حساسیت کمتری نسبت به گذشته به برقراری رابطه دوستی قبل ازدواج فرزندان نشان می‌دهند و همین موضوع سبب گسترش این روابط در جامعه شود به‌گونه‌ای که برخی از افراد داشتن رابطه‌های متعدد را نشانه روشن‌فکری می‌دانند.

در همین خصوص و با موضوع پیامد‌های روابط خارج از عرف دختران و پسران با یکی از مشاوران حوزه خانواده به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم.

محمدرضا ایمانی ضمن بیان اینکه یکی از مؤلفه‌های ارتباط و رابطه در جامعه امروزی افزایش آگاهی و اطلاعات است، مطرح کرد: لازم است با دقت و هدف وارد هر نوع رابطه همکاری، دوستی، ازدواج و هم‌کلاسی قرار بگیریم.

وی ضمن بیان اینکه معمولاً در روابطی که خارج از عرف و استاندارد جامعه شکل می‌گیرد، یکی از طرفین رابطه متحمل آسیب می‌شود مطرح کرد: آسیب ارتباطی و عاطفی اقسام مختلفی دارد که می‌توان آن‌ها را به آسیب‌های اجتماعی، روان‌شناختی، جسمی، مادی، معنوی و غیره تقسیم کرد.

مدرس کلاس‌های سبک زندگی ضمن بیان اینکه اکثر افراد در یک رابطه خارج از اصول دچار بی‌اعتمادی می‌شوند، تصریح کرد: در این راستا ممکن است که شخصیت، عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس افراد آسیب ببیند.

ایمانی ضمن بیان اینکه رواج بدبینی در جامعه یکی دیگر از پیامد‌های رابطه خارج از عرف دختر و پسر است افزود: آگاهی و شناخت، دو ‌مؤلفه مهم ارتباطات اجتماعی است که افراد باید نسبت به یادگیری آن اهتمام بورزند.

وی گفت: لازم است در هر رابطه‌ای که قرار می‌گیریم از خود سؤال‌هایی همچون هدف از برقراری، میزان سود و زیان‌دهی، مدت‌زمان، نوع ارتباط و غیره را بپرسیم و پاسخ آن‌ها را بررسی کنیم.

این روان‌شناس با ابراز اینکه پاسخ به این پرسش‌ها باعث می‌شود با یک هدف و اعتمادبه‌نفس مطلوب و مشخصی وارد یک رابطه شویم، مطرح کرد: در این صورت شخصیت افراد به‌درستی ارزیابی خواهد شد.

ایمانی ضمن اشاره به روابطی که از بستر دوستی، همکار، فامیل و غیره خارج می‌شود، گفت: در واقع هنگامی که فردی به رابطه خارج از عرف تن می‌دهد احتمال اینکه متحمل آسیب شود، افزایش خواهد یافت.

وی ضمن بیان اینکه برخی از افراد شرایط را برای صمیمت بیشتر با دوست، همکار و یا فامیل خود فراهم می‌کنند، گفت: در این‌گونه روابط میزان صمیمیت، هدف و میزان کنترل و مدیریت رابطه باید بررسی شود.

   تأثیر زلزله ویرانگر روابط خارج از عرف همیشگی است

روان‌شناس حوزه خانواده ضمن بیان اینکه اگر کنترل بر رفتار، منش و نحوه برخورد افراد در زمان مناسبی صورت نگیرد شانس آسیب افراد افزایش می‌یابد، مطرح کرد: دختران و بانوان به دلیل عواطف و احساسات لطیف خود زودتر از مردان به دیگران اعتماد کرده و بیشتر در معرض آسیب قرار خواهند گرفت.

ایمانی ضمن بیان اینکه آسیب در روابط سبب می‌شود که زندگی فرد از ریل خود خارج شود، تصریح کرد: اثرات آسیب اجتماعی و روابط تا آخر عمر همراه افراد خواهد بود و ممکن است این فرد دیگر نتواند در زندگی به کسی اعتماد کند و دچار حس بدبینی و انتقام شود.

وی ضمن بیان اینکه در ابتدا طرفین با یک میل، رغبت و دید مثبت وارد رابطه می‌شوند، اظهار کرد: لازم است در ابتدای تشکیل هر رابطه مدیریت، سواد رابطه، علم و آگاهی خود را افزایش دهیم.

این مدرس کلاس‌های سبک زندگی ضمن بیان اینکه اگر مدیریتی بر رابطه و احساسات وجود نداشته باشد به‌مرور زمان مخاطرات شکل می‌گیرد، اذعان کرد: هنگامی‌که فرد وارد یک رابطه عاطفی می‌شود برای برقراری صمیمت، دوستی و لذت بیشتر اعتماد، محبت و یا حتی بدن خود را در اختیار طرف مقابل قرار می‌دهد.

  بی‌اعتمادی و بدبینی ثمره دوستی‌های خیابانی

ایمانی با بیان اینکه معمولاً روابطی که خارج از عرف جامعه و مذهب شکل می‌گیرد دوام و پایداری ندارد، اظهار کرد: وقتی فرد شاهد پایان رابطه احساسی خود باشد دچار سرخوردگی شده و تمام تصورات خوبی که از یک رابطه سالم در ذهن خود ساخته بود ویران می‌شود.

مدرس کلاس‌های سبک زندگی افزود: پس از اتمام رابطه عاطفی هر دو طرف و یا یکی از طرفین به‌شدت دچار آسیب روحی و روانی شده و تمام باورها، اعتماد، عقاید، احساسات و غیره را از دست می‌دهد.

ایمانی ضمن بیان اینکه دختران و بانوان به دلیل خصوصیات اخلاقی خود خیلی زود وابسته می‌شوند، گفت: معمولاً دختران با برنامه‌ریزی طولانی مدت و با هدف ازدواج وارد رابطه دوستی با یک پسر می‌شوند که بعد از شکست در رابطه بسیار آسیب خواهند دید اما پسرها کمتر از دختران دچار آسیب‌های عمیق روابط احساسی می‌شوند.

وی با بیان اینکه شرایط بد اقتصادی، اشتغال، پایداری درآمد، مسکن و غیره باعث شده که تمایل جوانان به دوستی‌های خارج از عرف در جامعه افزایش یابد، اظهار کرد: به نظر می‌رسد که خانواده‌ها هم حساسیت کمتری به این موضوع از خود نشان داده و ترجیح می‌دهند که فرزندانشان به جای ازدواج، با فرد دیگری دوست شوند.

این روان‌شناس خانواده ضمن اشاره به عدم حمایت مناسب و به‌موقع دولت از جوانان در آستانه ازدواج، گفت: برخی دیگر از جوانان زیر بار مسئولیت زندگی نمی‌روند و دوستی‌ها و خوشی ناپایدار را به تشکیل زندگی و خانواده ترجیح می‌دهند.

ایمانی ضمن اشاره به افزایش طلاق و ازدواج‌های ناموفق در جامعه، تصریح کرد: مشاهده تجارب تلخ دیگران باعث بدبینی، تنفر و بی‌اعتمادی افراد مجرد در جامعه نسبت به ازدواج شده است.

  برقراری رابطه و ازدواج در سنین کم ممنوع

وی ضمن بیان اینکه ازدواج و دوستی در سنین پایین باعث آسیب جدی می‌شود، خاطرنشان کرد: به دلیل شکل نگرفتن هویت شخصیتی و فیزیکی، افراد کم سن و سال بر اساس احساس و عواطف خود تصمیم می‌گیرند که در اکثر مواقع با شکست مواجه می‌شوند.

این مدرس کلاس‌های سبک زندگی ضمن تأکید لزوم آموزش سواد رابطه و شخصیت در سنین نوجوانی؛ اظهار کرد: لازم است که در مدارس مباحث سبک زندگی، کنترل خشم و احساسات و روش صحیح ابراز احساسات را به کودکان بیاموزند و آن‌ها را برای برقراری رابطه در جامعه تربیت و آماده کنند.

ایمانی ضمن بیان اینکه اکثر افراد جامعه آگاهی و اطلاعاتی در خصوص سواد رابطه ندارند، مطرح کرد: وقتی‌که فردی از سواد رابطه برخوردار نباشد هنگام بحران‌های زندگی رفتارهای هیجانی و پرخاشگرانه از خود بروز می‌دهد.

وی ضمن بیان اینکه نوع رفتار اولیای مدارس و خانواده باعث می‌شود که کودک نتواند خود را بشناسد، اظهار کرد: درصورتی‌که فرد به یک خودشناسی برسد شریک عاطفی خود را با عقل و منطق انتخاب می‌کند.

این روان‌شناس خانواده ضمن لزوم و تأکید تربیتی پسران بر اساس منطق و تعهد، اظهار کرد، همان‌طور که یادگیری اصول خود مراقبتی برای دختران ضروری است پسران هم باید اصول مراقبت‌های اجتماعی را فرا گیرند.

ایمانی تصریح کرد: هر چه در برخورد با زنان و دختران متعهدانه‌تر برخورد کنیم جامعه سالم‌تری خواهیم داشت، این امر باعث می‌شود که میزان شادابی، سلامت، امنیت و غیره در جامعه افزایش یابد.

حال با توجه به آنچه گفته شد اضطراب، تشویش، نگرانی، طلاق و فروپاشی خانواده از زمره آسیب‌هایی هستند که در فضای روابط ناسالم دختر و پسر پدیدار می‌شوند.

از طرفی بی‌توجهی خانواده‌ها و عدم شرایط ازدواج و... به‌عنوان زمینه‌های اجتماعی شکل‌گیری روابط ناسالم دختر و پسر بوده و تقویت باورها و ارزش‌های اسلامی در خانواده و همچنین تسهیل شرایط ازدواج جوانان ازجمله راهکارهایی برای جلوگیری از این روابط ناسالم است.

تهاجم فرهنگی غرب و رسانه نیز از زمینه‌های فرهنگی در سوق دادن دختران و پسران به‌سوی روابط ناسالم است، فرهنگ اسلامی به هشیاری در برابر توطئه‌های دشمن و نزدیک نشدن به فواحش سفارش نموده تا افراد جامعه از آسیب‌های روابط ناسالم در امان بمانند.

از طرفی دیگر لازم است که سواد رابطه و سبک زندگی را از دوران کودکی به فرزندان خود بیاموزیم و آن‌ها را برای حضوری با اعتماد به‌نفس و قوی در جامعه تربیت کنیم.