خانواده ایرانی چند فرزند می‌خواهد؟

همه‌چیز از اظهارات رئیس مجلس شورای اسلامی در نشست علنی روز سه شنبه 11 آبان‌ماه درباره تعداد فرزندان دلخواه زنان متأهل شروع شد. محمدباقر قالیباف پیش از هر چیز از میدانی بودن پیمایشی گفت که در آن تعداد مطلوب فرزندان در خانواده‌های ایرانی عددی نزدیک به سه فرزند عنوان شده است. سپس اشاره کرد که نظرسنجی در این زمینه با حضور تعداد زیادی از زنانی که در سن باروری بین 15 تا 49 سال هستند انجام شده است. در گزارش پیش رو جزییات این پیمایش که اما و اگر‌های زیادی را به دنبال داشت را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

   مطالعه‌ای با پشتوانه دقیق میدانی

داده‌های آماری این پیمایش نشانگر این هستند که تحقیق انجام شده با پشتوانه دقیق مطالعاتی صورت گرفته است. دکتر محزون از کارشناسان مرکز آمار ایران با بیان اینکه آمارهای موجود در این پیمایش حقیقی و میدانی هستند به مشارکت نهادهای مختلف در تهیه و تدوین این اطلاعات اشاره می‌کند: «تا به حال تحقیقات مختلفی در زمینه نگرش خانواده‌ها به مسئله فرزندپروری انجام شده است. آخرین این پیمایش‌ها مربوط به پژوهشکده آمار وابسته به مرکز آمار ایران بوده است. جامعه آماری این پژوهش از میان جوانان در آستانه ازدواج، زوج‌های جوان بدون فرزند، زوج‌های صاحب فرزند و زنانی که در سن باروری (15 تا 49 سال) انتخاب شده‌اند.

   مشارکت برای حصول نتیجه واقعی‌تر

برای دسترسی به آمار دقیق‌تر، نهادها و مراکز متعددی پای کار این تحقیق میدانی آمدند. پیمایش زندگی خانوادگی در ایران با همکاری سازمان برنامه و بودجه، وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی، شورای فرهنگ عمومی، معاونت زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری، معاونت پیشگیری از جرم و وزارت علوم انجام شده است. فصل ششم این پیمایش به طور ویژه به مسئله فرزندآوری می‌پردازد. داده‌های این تحقیق می‌تواند به مثابه مشاوری مجرب برای سیاستمداران و قانون‌گذاران فعال در حوزه خانواده باشد. برنامه‌ریزی برای از میان برداشتن موانع ازدیاد جمعیت در دستور کار دولت قرار گرفته است و دسترسی به داده‌های این نوع پیمایش‌ها برای مسئولان ضروری به‌نظر می‌رسد.

   تعداد فرزند دلخواه مجهول بود

تمایل به فرزندآوری، محدودیت‌ها و موانع بچه‌دار شدن، تعداد فرزند دلخواه و مسائلی در زمینه بارداری ازجمله سرفصل‌هایی است که در این پیمایش به آن‌ها پرداخته شده است. پیش از این تعداد فرزندان دلخواه در خانواده‌های ایرانی مجهول بود.

کارشناس مرکز آمار در این باره می‌گوید: داده‌های به دست آمده در این پیمایش‌ها نسبی هستند اما عددی نزدیک به سه فرزند از بطن این پیمایش به طور تقریبی مطرح شده است. به طور میانگین و نسبی از جمعیت آماری مشارکت‌کننده در این پیمایش 8/7 دهم درصد پنج فرزند و بیشتر را عنوان کرده‌اند و 2/7 دهم درصد یک فرزند را به عنوان تعداد دلخواه فرزند مطرح کرده‌اند.

   وقتی هنوز ترکیب جنسیت فرزندان مهم است

برای بیشتر افراد نظر دهنده در این پیمایش مطلوب در این بوده است که داشتن فرزند دختر و پسر را تجربه کنند.31 درصد از افراد حاضر در این جامعه آماری ترکیب یک پسر و یک دختر را انتخاب کرده‌اند و در بیشترین تعداد فرزندان دلخواه 22 درصد از این جامعه آماری تعداد و ترکیب و جنسیت فرزندان دلخواه را دو پسر و دو دختر بیان کرده‌اند.

   زیر ذره‌بین با سابقه‌ترین ها

داده‌های به دست آمده از این جامعه آماری که در بیش از 20 استان پراکنده بوده‌اند زیر نظر با سابقه‌ترین کارشناسان مرکز آمار ایران تدوین و گردآوری شده است. مراکز و نهاد‌های بسیاری در این پیمایش مشارکت داشته‌اند. اما در نهایت این اطلاعات در اختیار با سابقه‌ترین ناظران فنی مرکز آمار ایران قرار گرفته است. تدوینگر فنی این پیمایش به دقیق‌ترین شکل ممکن آمار خروجی این پیمایش را از دل نظرسنجی‌ها بیرون آورده و به این شکل منتشر کرده است. در همه کشورهای پیشرفته دنیا این نوع پیمایش‌ها سرآغازی برای حرکت در راستای مانع‌زدایی هستند و امید است که مسئولان با تکیه بر این داده‌های میدانی اقدام به برنامه ریزی و اجرای برنامه‌های لازم برای دستیابی خانواده‌های ایرانی به تعداد دلخواه فرزندان کنند.