27 ابان امسال بود که روجا احمدی رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه خبر از بافت بیش از صد هزار متر مربع فرش دستباف در استان کرمانشاه داد و گفت: بیش از 30 هزار نفر در استان کرمانشاه در عرصه تولید فرش دستباف فعالیت دارند و این میزان فرش در 85 کارگاه فعال استان بافته شده است. بازار هدف این فرشها عموما کشورهای اروپایی، حاشیه خلیج‌فارس و کشورهای شرق آسیاهستند اما اگر اخبار مربوط به فرش دستباف کرمانشاه را طی دوسال گذشته رصد کنیم آمارهای متفاوتی را درخصوص کارگاه فعال فرشبافی و وضعیت آن می‌توان یافت به طور مثال در دی‌ماه سال 98 نمایندگی خبرگزاری جمهوری اسلامی درکرمانشاه خبر از فعالیت 175 کارگاه می‌دهد اما امروز این رقم به 85 کارگاه فعال رسیده است بر این اساس برای اطلاع از آخرین وضعیت این هنر صنعت در استان کرمانشاه بر آن شدیم تا گفتگویی را با خانم نظری رئیس اتحادیه فرش دستباف شهرستان گیلانغرب، الهام یاقوتی رئیس اتحادیه فرش دستباف شهرستان صحنه، کرم ملایی رئیس اتحادیه فرش دستباف شهرستان هرسین ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

رئیس اتحادیه فرش دستباف شهرستان گیلانغرب با بیان اینکه دراین شهرستان خوشبختانه وضعیت این هنرصنعت مناسب است عنوان کرد: البته فضای کارگاه‌های شخصی در این شهرستان دیگر فعال نیست.

نظری با تاکید براینکه همه بافندگان فرش دستباف شهرستان گیلانغرب با هماهنگی که با شرکت سهامی فرش شهرستان صورت‌پذیرفته همکاری داشته و به نوعی بافنده این شرکت محسوب می‌شوند تصریح کرد: بنابراین برای تامین مواد اولیه و درعین حال اقداماتی همچون چله‌کشی به دارآویختن فرش و غیره مشکلی وجود دارد زیرا کلیه ملزومات توسط شرکت سهامی تامین و درعین حال حقوق بافندگان به صورت دستمزدی پرداخت می‌شود.

وی با بیان اینکه در حل حاضر چیزی حدود 500 بافنده فرش دستباف شهرستان گیلانغرب در حال فعالیت هستند، اذعان کرد: کلیه طرح‌ها و نقشه‌هاتوسط شرکت سهامی فرش به بافندگان سفارش داده می‌شود و به نوعی منطبق با بازار عرضه و تقاضا است.

نظری‌ با تاکید براینکه درحال حاضر از قطعه ذرع ونیم تا فرش‌های 6 متری بنا به سفارش و خواسته شرکت سهامی توسط بافندگان در منزل بافته می‌شود، ابرازکرد: این شهرستان طرح و نقشه خاصی ندارد.

وی با تاکید براینکه در عرصه حمایت‌ها نیازمند اعطای تسهیلات بیشتر و درعین حال امکان بهره‌مندی همه بافندگان از بیمه تامین اجتماعی هستیم اذعان کرد: درحال حاضر این امکان برای همه بافندگان فراهم نیست البته به تازگی با مسئولان بیمه روستایی و عشایری هماهنگی‌هایی انجام شده اما آنچه مسلم است اینکه فعالان این عرصه خواهان بیمه تامین اجتماعی و امکان پرداخت حق بیمه از سوی بافندگان از سوی دستگاه‌های متولی هستند.

در ادامه الهام یاقوتی رئیس اتحادیه فرش دستباف شهرستان صحنه وضعیت فرش دستباف این شهرستان و حتی کرمانشاه را به جز چند شهرستان اسفبار ارزیابی کرد و گفت: دریک کلام باید بگویم به همت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه هنر و صنعت فرش در شهرستان‌های استان نابود شده است.

وی با تاکید براینکه درحال حاضر اتحادیه فرش در شهرستان‌ها به جز دو یا سه شهرستان وجود ندارد ابراز کرد: اتحادیه‌های فرش در شهرستاهای مختلف به زیر مجموعه اتحادیه‌هایی همچون لوازم خانگی، موکت‌ فروشی و طلافروشی در آمده‌اند.

یاقوتی با اشاره به اینکه بنده شخصا به این موضوع شکایت کرده و پرونده پیگیری قضایی این مسئله در دادگاه موجود است، اذعان کرد: پیش از این اتفاق، بیش از دو هزار بافنده در شهرستان فعال بودند اما امروز تنها چیزی حدود 100 تا 150 نفر آن هم به صورت موردی فرش می‌بافند.

وی با تاکید براینکه هیچگونه حمایت از بافندگان فرش دستباف صورت نپذیرفته و حتی برخی کارگاه‌های کوچک را که با تمامی مشکلات، همچنان صحنه فعالیت را ترک نکرده بودند را نیز با مطرح کردن مسائلی چون مالیات، بیمه ترسانده و از چرخه تولید خارج کردند ابراز کرد: با خانه‌نشین شدند بافندگان بیمه تامین‌اجتماعی آن‌ها نیز قطع شد.

رئیس اتحادیه فرش دست باف شهرستان صحنه با بیان اینکه بنده رئیس اتحادیه صنایع دستی استان کرمانشاه هستم پس از وضعیت این هنر فرش صنعت در کلیه شهرستان‌های استان کرمانشاه اطلاع دارم به طوریکه در حال حاضر وضعیت فرش شهرستان سنقرو کلیایی با وجود سابقه چندین ساله دراین عرصه همچون شهرستان صحنه اسفبار است خاطر نشان کرد: جالب است بدانیدکه فرش شهرستان سنقر که دارای برند جهانی است در حال حاضر اتحادیه فرش ندارد و اعضای این اتحادیه زیر مجموعه اتحادیه صنف موکت‌فروشان قراردارند.

وی با تاکید براینکه وضعیت فرش دستباف شهرستان کنگاور نیز تفاوتی با دیگر شهرستان‌ها عنوان شده ندارد ابرازکرد: دراین شهرستان نیز اعضای اتحادیه فرش زیر نظر اتحادیه آرایشگران فعالیت می‌کند خود فاقد اتحادیه فرش است.

یاقوتی افزود: تاسف‌بارتر اینکه دراین اتحادیه‌ها ریاست هیئت مدیره با صنوف عنوان شده است( موکت فروشان و آرایشگران و طلافروشان) نه فرشبافان.

رئیس اتحادیه فرش دستباف شهرستان صحنه با تاکید براینکه درحال حاضر اعضای اتحادیه فرش دستباف این شهرستان نیز زیر مجموعه صنف لوازم خانگی‌و طلافروشان است،اذعان کرد: درواقع اگر بخواهم با صراحت صحبت کنم باید بگویم استان کرمانشاه صاحب ندارد که بخواهند پیگیری کنندو آنچه عنوان می‌شود بیشتر در حد شعار و حرف است.

یاقوتی با اشاره به اینکه این اتفاق از دیماه سال 97 در شهرستان استان انجام پذیرفته است ابراز کرد: تاسفبار تراینکه علاوه بر بافندگان بیکار شده برخی صنوف همچون خامه‌فروشان و تجهیزات وابسته به فرش و طراحان و نقشه‌کش‌های فرش نیز در شهرستان‌ها بیکار شده و مغازه‌های خود را بسته‌اند.

وی با تاکید براینکه شاید در اسناد رسمی هنوز اتحادیه به نامه شهرستان‌ها وجود داشته باشد اما دیگر اتحادیه واقعی فرش در شهرستان‌ها وجود ندارد گفت: این اتفاق از آنجا نشات می‌گیرد که روسای برخی اتحادیه‌های فرش اطلاع یافتند که اداره کل صمت استان با یکسری باندبازی نسبت به توزیع تسهیلات ویژه بخش فرش بین افراد غیر مرتبط اقدام کردند و در پی اعتراض برخی مسئولان صمت در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به انحلال اتحادیه‌ها درشهرستان‌های مختلف اقدام کرد.

در ادامه رئیس سابق اتحادیه فرش شهرستان هرسین نیز ضمن تایید سخنان رئیس اتحادیه فرش صحنه در خصوص انحلال اتحادیه‌های فرش شهرستان‌های استان کرمانشاه گفت: درحال حاضر تنها سرپل ذهاب و گیلانغرب دارای اتحادیه هستند.

کرم ملایی با اشاره به اینکه دانش‌آموخته هنرصنعت فرش دستباف است ابراز کرد: تا چندی پیش که متخصصان عرصه فرش دستباف در اتحادیه‌ها مشغول به کار بودند وضعیت بهتر بود اما حالا اینگونه نیست و از این موقعیت اداره کل صمت استفاده و نسبت به انحلال اتحادیه‌ها اقدام کرد.

وی با تاکید براینکه شهرستان هرسین خود دارای طرح و نقشه‌ای سنتی به نام لنگر و کشتی بوده اما امروز تابلو فرش‌های شهرهای تبریز و قم جایگزین این فرش‌هیا سنتی شده‌اند ابراز کرد: مسئله اینجاست که بافندگان محدود باقیمانده نیز تنها برای استمرار بیمه تامین اجتماعی این کار را ادامه می‌دهند و گرنه دیگر نمی‌توان در شهرستان بافنده واقعی که با عشق در این هنر صنعت فعالیت می‌کند پیدا کرد.

ملایی با بیان اینکه حتی در یک مقطع در شهرستان شاهد توزیع و فروش خامه تقلبی در بین بافندگان بودیم و حتی فرد متقلب نیز دستگیر شد، اذعان کرد: در حال حاضر دیگر در شهرستان مواد اولیه خالص یافته نمی‌شود و همه آنچه در اختیار بافندگان قرار می‌گیرد از خامه گرفته تا چله پلاستیکی است.

ملایی با بیان اینکه حتی امرز هزینه تهیه و تولید فرش با قیمت فرش آن همخوانی ندارد عنوان کرد: این مسئله از آنجا نسات می‌گیرد که در درجه نخست مسئله رفع عیوب فرش در حین کار انجام نشده و فرش معیوب تا انتها بافته می‌شود و در وهله بعدی اینکه خریداران فرش که اغلب متاسفانه در اتحادیه فرش نیز عضو هستند خود در این عرصه تقلب کرده و فرش را به صورت ارزان قیمت از بافنده خریداری می‌کنند.

مع‌الوصف گرچه فرش دستباف دومین پرچم فرهنگی ایران و دربین هنر‌ها پایدارترین اثر هنری است و اگر در دوران قدیم می‌خواستند طرحی را ماندگار و پایدار کنند آن را می‌بافتند اما امروز آنچه درباره فرش دستباف شهرستان‌های استان کرمانشاه گفته شد متاسفانه ما را به این باور رساند که مسئولان این استان به واقع دغدغه این هنر صنعت را ندارد و دیگر برایشان مهم نیست که از 35 نقشه و طرح منحصر به فرد فرش‌های دستباف استان کرمانشاه اثری باقی‌نماند و درواقع آنچه مسلم است اینکه این هنر صنعت با عملکرد سازمان صمت با موضوع انحالال اتحادیه‌های فرش بنا به گفته روسای اتحادیه‌های فرش دست‌باف شهرستانها مختلف این استان به دار آویخته و نابوده شده است.