موسوی گرمارودی:

با "حکایت‌گویی" در تلویزیون می‌توان از زبان فارسی صیانت کرد

سپهرغرب، گروه فرهنگی: شاعر و ادیب معاصر ایرانی با اشاره به اینکه "حکایت‌گویی" می‌تواند محور آموزش زبان فارسی و صیانت از آن در تلویزیون باشد، گفت: قصه به معنای پیگیری است و مردم به دنبال حکایت‌هایند و در روحیه و آشنایی آن‌ها با ادبیات و تاریخ معاصر بسیار مؤثر است.

مطالبه صیانت از زبان و ادب فارسی ادامه دارد خصوصاً همه کانون توجهات و انتظارات در این زمینه، صدا و سیما را نشانه گرفته است، چرا که شب دیدار رهبر انقلاب با شاعران، در کنار همه اتفاقات مرسوم و سخنان تخصصی معظم‌له در حوزه فرهنگ، ادب، شعر و هنر، ایشان انتقاداتی به وضعیت زبانی ترانه‌های صداوسیما، زبان فارسی و مجریان تلویزیونی داشتند.

رهبر معظم انقلاب با انتقاد از ولنگاری و ساخت لفظی بسیار نازل برخی ترانه‌ها و پخش آنها از صداوسیما، فرمودند «راجع به زبان فارسی بنده در حقیقت نگرانم. من از صداوسیما گله‌مندم؛ به‌جای اینکه زبان صحیح، معیار و صیقل‌خورده‌ی کاملاً درست را ترویج کند، زبان بی‌هویت را ترویج می‌کند، زبان بی‌هویتی که گاهی غلط و بدتر از همه، پُر از تعبیرات فرنگی و خارجی است؛ وقتی مجری تعبیری فرنگی از مترجم یا نویسنده‌ای را در صداوسیما تکرار می‌کند، موجب عمومی شدن آن لغت و آلوده شدن زبان به زوائد مضرّ می‌شود؛ ما داریم مفت زبان خودمان را آلوده می‌کنیم.»

یکی از بخش‌هایی که در گفت‌وگو با صاحب‌نظران حوزه ادب و زبان فارسی داشته‌ایم همه به نقش بسزای مجری اشاره کردند که به تعبیر "شهرام شکیبا" شکل و شمایل بیشتر مدنظر است تا دانستن بحث فارسی و سواد اجرا! یا محمد صالح‌علا پاسداری از زبان را وظیفه ذاتی رادیو و تلویزیون می‌داند؛ البته عبدالعلی علی عسکری رئیس سازمان صداوسیما هم دستور داده است از زبان فارسی اصیل صیانت شود و نظام تشویقی و تنبیهی هم به راه انداخته‌اند.

اما چه اتفاقاتی برای زبانِ فارسی تلویزیون افتاده، از اقدام حمید شاه‌آبادی معاون صدا برای ممنوعیت استفاده از واژگان پرتکرار غیرفارسی تا راه‌اندازی نظام تشویق و تنبیه برای مجریان تلویزیون و انتشار فهرستی از مجریان برتر این حوزه و برنامه‌سازی‌های دیگر، اما هنوز آن اتفاقِ فراگیر و همبستگی برای پاسداشت زبان فارسی، رقم نخورده است.

غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی چندی پیش درباره پیگیری‌های این مرکز و کارکرد صداوسیما در زمینه احیا و توسعه فرهنگ و زبان فارسی در گفت‌وگویی گفت: حساسیت مقام معظم رهبری کاملاً به‌جا است و امیدواریم صداوسیما هم این تذکر را جدی گرفته باشد؛ ناگفته نماند نشانه‌هایی هم دیده می‌شود که مدیران مربوطه در رسانه‌ملی سعی می‌کنند بیش از گذشته مواظب زبان فارسی باشند.

علی موسوی گرمارودی شاعر، نویسنده و محقق ادبی معاصر ایرانی نیز در خصوص توجه صداوسیما به زبان و ادبیات فارسی به خبرنگار خبرگزاری تسنیم، گفت: باید فرهنگ صیانت از زبان و ادبیات فارسی در میان مجریان تلویزیون نهادینه شود؛ چون مجریان بیشتر در معرض دیدن و شنیدن مردمند؛ در واقع آشتی‌‌کنانی با زبان‌فارسی از طریق مواریث آن انجام شود؛ الان 90 درصد از زبان معیار امروز ما مرهون «سعدی» است؛ اما جدای از فرهیختگان جامعه، امکان دارد مردم نام بوستان و گلستان «سعدی» را شنیده‌ باشند، اما نه از بوستان شعری و نه گلستان نثری حفظ باشند!

وی تأکید کرد: این عدم آگاهی از میراث گرانبهایی چون «سعدی» در حالی است که 90 درصد از زبان معیار ما را ده‌ها تمثیل و ضرب‌المثل فراگرفته که در زبان فارسی موجود است و از این شاعر و عالم زبان و ادبیات فارسی به جای مانده است، چه در گلستان، بوستان و چه در دیوان غزلیات او؛ نهادینه کردن فرهنگ صیانت از زبان و ادبیات فارسی در سازمان صداوسیما این است که حداقل در هریک از شبکه‌های سیما آشتی‌کنانی با ادبیات و زبان فارسی برقرار سازیم.

موسوی گرمارودی با اشاره به اینکه رسانه‌ملی باید مردم خصوصاً‌ جوانان و نسل‌های جدید را با زبان فارسی آشتی دهد، گفت: همه نمی‌توانند بیهقی را بخوانند اما گزیده‌هایی از او را همه می‌توانند با اندک توضیحی بخوانند و مردم را خصوصاً جوانان و نسل‌های جدید را با مواریث درخشان زبان فارسی‌ ارجمندمان آشتی دهند.

وی با تأکید بر برنامه‌ریزی صداوسیما برای برقراری بهتر زبان و ادبیات فارسی، تصریح کرد: به نظرمن برای نهادینه کردن فرهنگ صیانت از ادبیات فارسی، باید صداوسیما به سمت برنامه‌ریزی برود؛ یک‌شبه نمی‌توان این کار بزرگ را به سرانجام رساند؛ باید از اینجا شروع کنیم که هر شبکه‌ای، بخش آموزش فارسی نه به صورت مستقیم، بلکه فارغ از آموزش‌های خشک کلاس‌های درسی، راه‌اندازی کند؛ در این مسیر باید عده‌ای اغلب آثار مواریث فارسی را به‌گزین کنند.

این شاعر، نویسنده و محقق ادبی معاصر ایرانی تأکید کرد: محور و مبنای صحبت‌های آموزشی می‌تواند حکایت باشد، همیشه مردم به دنبال حکایت‌ها بوده‌اند؛ اصلاً قصه در عربی به معنای پیگیری است و مردم ما به دنبال حکایت‌ها هستند و در روح و روحیه مردم و آشنایی آنها با ادبیات و تاریخ معاصر بسیار موثر است.

موسوی‌گرمارودی در پایان به ساخت سریال‌ها و آثار نمایشی درباره قهرمانان حوزه ادبیات و آشنایی مردم با این عالمان ادبیات و زبان فارسی، اشاره کرد و گفت: صداوسیما باید در زمینه معرفی قهرمانان حوزه ادبیات، شاعران و محققین و پژوهشگران زبان فارسی، ساخت سریال را شروع کند؛ باید مردم با این قهرمانان آشنا شوند و بدانند امثال «بوعلی» تنها عالم و دانشمند نبوده است و او را به عنوان کسی که آثار ادبی هم دارد، بشناسند؛ جالب است بدانید که یکی از کتاب‌های «بوعلی» فارسی بوده است.