عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی سینا:

زیارت سیدالشهدا(ع) سبب تقرب به خدا

جامانده نداریم؛ روز اربعین هر کس هرکجا بود با «ادب» با خدا خلوت کند

سپهرغرب، گروه خبر - سمیرا گمار: عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی سینا با استناد به روایات، توجه به سه نکته را مورد اشاره قرار داد و گفت: زیارت اباعبدالله (ع)، حزن به مصائب ایشان و سجده بر تربت کربلا در نماز، موجب تقرب انسان به خدای متعال می‌شود.

کمتر از دو روز دیگر تا «اربعین حسینی» زمان باقی‌مانده و زائران بسیاری از دور و نزدیک خود را به «کربلا» می‌رسانند تا در بزرگ‌ترین و بی‌نظیرترین اجتماع مردمی تاریخ، حضور داشته باشند. عده‌ای با پای پیاده و برخی با پای دل راهی حرم سیدالشهدا (ع) شده‌اند که وجه مشترک آن‌ها غم حسین، هویت مشترکشان محبت حسین و آرمان مشترکشان بیعت با فرزند حسین است و تو مپندار اربعین نقطه پایان این عرض ارادت‌ها و پیمان بستن‌ها است، بلکه آغاز مسیری است که فراتر از جغرافیای کربلا، عالم را متوجه «امام» و ولایت می‌کند.

اقیانوس مواج حسین به پهنای همه تاریخ در ارض کربلا گسترده شده و عالم و آدم را فارغ از هر عقیده، مذهب، اندیشه، فرهنگ و ملیتی در مسیر اباعبدالله (ع) قرار داده؛ از زیارت با پای پیاده و بغض و حسرت برای نرفتن تا خدمت به زائران سیدالشهدا با همه مال و جان، صدالبته که همه زائران در کربلا و همه خادمان در موکب‌ها و حسینیه‌ها نیستند.

دوستی برایم نقل می‌کرد: «نشسته بودم روی صندلی تا کمی استراحت کنم، متوجه یک جوان عراقی پشت سرم شدم، فکر کردم چیزی نیاز دارد، پرسیدم: شی ترید خویه؟ (چیزی می‌خواهی برادر؟)، گفت: من برای خدمت به زوار حسین چیزی ندارم به‌جز سایه‌ام، اینجا ایستادم تا شما در سایه استراحت کنید.»

آری این محبت حسین است که مانند سال 61 هجری همه را به میدان آورده و بعد از 1400 سال ندای هل من معین امام را پاسخ می‌دهند...

با ذکر این مقدمه آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگوی خبرنگار سپهرغرب با دکتر محمدرضا فریدونی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی سینا درباره زیارت اربعین، زائران سیدالشهدا (ع) و همه آنانی است که به هر دلیلی نتوانستند خود را به اقیانوس بی‌کران آب حیات در کربلا برسانند:

    افق اباعبدالله به خداوند نزدیک‌تر است

عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی سینا گفت: افق اباعبدالله (ع) به‌عنوان رحمت واسعه خداوند، مسئله بسیار قابل‌ توجهی است، ببینید در عین حالی که ائمه نور واحد هستند و شکی در آن نیست، اما افق امام حسین (ع) به خداوند نزدیک‌تر بوده و ساده‌ترین راهی است که انسان را به سعادت و نجات می‌رساند.

محمدرضا فریدونی در ادامه اظهار کرد: در روایتی آمده که همه ما اهل‌بیت کشتی نجات هستیم اما وجود مبارک اباعبدالله (ع) کشتی نجاتی است که انسان را سریع‌تر به مقصد و مطلوب می‌رساند. اربعین هم یک مسئله غیر ارادی و غیر اختیاری حول محور وجود مقدس امام حسین (ع) بوده که عنایت خاص خدا پشت این مسئله است و دل‌ها از هر قیدوبندی آزادشده و این‌طور به سمت اباعبدالله روانه می‌شوند.

     ویژگی سفره امام حسین (ع) این است که همه بر سر آن می‌نشینند

عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی سینا خاطرنشان کرد: شاید بسیاری به جهت ابهت و عظمت سایر ائمه نتوانند سر سفره آن‌ها بنشینند، اما ویژگی دستگاه و سفره امام حسین (ع) این است که هر کسی با افکار و هر عقیده‌ای در این مسیر قرارگرفته و سر این سفره می‌نشیند و به‌اندازه خود بهره‌اش را از آن می‌گیرد.

     زیارت اربعین در ظاهر، حرکت به‌سوی عراق بوده، اما حرکت باطنی به سمت امام است

فریدونی با اشاره به جمعیت عظیم حاضر در راهپیمایی اربعین، تأکید کرد: این سیل جمعیت در ظاهر راهی کشور عراق هستند، اما در باطن یک حرکت عظیم به سمت‌وسوی «امام» و کششی از عوالم بالاتر است که هر کس با هر فکری به سمت آن می‌رود و امید که مقدمه‌ای برای حرکت نهایی و ظهور حضرت حجت (عج) باشد.

وی در ادامه سخنان خود با استناد به روایات، توجه به سه نکته را مورد اشاره قرار داد و گفت: زیارت اباعبدالله (ع)، حزن به مصائب ایشان و سجده بر تربت کربلا در نماز، موجب تقرب انسان به خدای متعال می‌شود.

     مسیر سیدالشهدا یک تذکر برای تقرب به خدا

این مفسر صحیفه سجادیه خاطرنشان کرد: همچنان که خداوند متعال در قرآن در مورد نماز شب می‌فرماید: «إِنَّ هذِهِ تَذْکِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى‌ رَبِّهِ سَبِیلًا» نافله شب یک تذکره است برای هر کس که می‌خواهد به سمت خدا برود؛ مسیر اباعبدالله (ع) نیز یک تذکره است و هر کس می‌خواهد راه خدا را رفته و به‌جایی برسد، این مسیر نزدیک است.

     حزن حسین (ع) یکی از راه‌های تقرب الهی

فریدونی با تأکید بر اینکه انس با زیارت، مصیبت و تربت سیدالشهدا (ع) سبب تقرب می‌شود، عنوان کرد: بر این اساس در روایات ما اشک نه به‌عنوان یک اشک سیاسی و عاطفی بلکه مبتلا شدن به مصائب اباعبدالله به‌عنوان یک راه قرب مطرح است؛ گویا خداوند متعال این‌طور مقدر کرده که انسان تا با آستان امام حسین (ع) آشنا نشود، راه قرب و سعادت را نتواند طی کند.

     زائر منقطع و متصل است

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مفهوم «زائر»، ادامه داد: در کتب لغت دو چیز در واژه زائر نهفته است؛ یکی «انقطاع» و دیگری «اتصال»، به عبارتی زائر کسی است که از اطراف خود بریده و بی‌رغبت می‌شود و به مقصد و مقصودی دیگر در زیارت توجه دارد.

     به هر نحوی شده خودتان را با دستگاه اباعبدالله آشنا کنید

این استاد دانشگاه با بیان اینکه زیارت، اقسام، مراحل و درجات گوناگونی دارد، یادآوری کرد: ممکن است کسی خود را به اباعبدالله در کربلا برساند، کسی هم به هر دلیلی امکان کربلا رفتن برایش وجود نداشته باشد اما بر حسب درجات و مراتبی که در زیارت وجود دارد با خدمت کردن در این مسیر به هر نحوی زائر محسوب می‌شود، چراکه بزرگان ما می‌گویند که خودتان را به هر نحوی شده با دستگاه اباعبدالله آشنا کنید، چه زیارت باشد و چه خدمت.

     حرکت در مسیر اربعین به هر طریقی زیارت است

فریدونی اذعان کرد: یکی از مراتب زیارت، محبت بوده و شخصی که خدمت می‌کند محب است، واژه جا ماندن و امثال آن معنی ندارد بلکه هرکسی در مسیر زیارت اربعین قدم برمی‌دارد باید توجه کند از قدم نخست تا رسیدن به مقصد، جزئی از زیارت محسوب می‌شود.

وی افزود: تحمل سختی‌های راه، هیجانی که گاهی نفس انسان پیدا می‌کند، ابتلائات مسیر، همگی جزء زیارت بوده و زیارت نه به این معنی است که انسان خود را دقیقاً به کربلا برساند؛ البته که رسیدن به امام، فوز عظیمی است.

*زیارت باید با ادب همراه باشد

این مفسر صحیفه سجادیه در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به زیارت اربعین، عنوان کرد: این زیارت‌نامه مختصر ازنظر مفهوم، دارای معانی رفیعی است و هر کس در هرجایی که آن را می‌خواند باید به آداب و شرایط آن توجه کند، درواقع انسان باید بداند «وظیفه» دارد امام خود را با ادب زیارت کند، چه از دور و چه از نزدیک.

     روز اربعین هر کس هر جا بود با امام خلوت کند

فریدونی با اشاره به فرازی از دعای جامعه کبیره، یادآوری کرد: در این دعا می‌خوانیم «من زائر شما هستم و به قبر شما پناه آورده‌ام» بنابراین انسان می‌تواند در روز اربعین هرجایی که هست خلوتی حاصل کند و بداند وظیفه دارد مثل انجام واجبات، امام خود را زیارت کند و این حق امامت است.

     خود را سراسر فقر بدانید

وی خاطرنشان کرد: بزرگان و اساتید می‌گویند که انسان تا می‌تواند باید در خانه اهل‌بیت علیهم‌السلام دست گدایی داشته باشد، چراکه انسان سراسر نیاز است و باید به این فهم برسد که یک فقیر در برابر یک غنی مطلق قرارگرفته، امام در این مسیر دست انسان را می‌گیرد زیرا ابراز فقر وجودی به خداوند و اتصال به حضرت حق در مرتبه بالایی قرار دارد.

     محبت خدا و اولیای الهی نعمت بزرگی است

این استاد دانشگاه با تأکید بر فرمایش امام زین‌العابدین (ع) در صحیفه سجادیه، گفت: حضرت فرموده‌اند: «هب لی الانس بک و باولیائک» خدایا انس با خود و اولیائت را به من ببخش، معلوم است این «بخشیدن» نعمت بزرگی است که امام انس با خدا و اولیایش را می‌خواهد و آن‌ها از هم جدا نبوده و هر دو از یک جنس هستند، ولیِ خدا مظهر تامه اسما و صفات الهی بوده و اگر انسان به این نعمت دست یابد بسیاری از حاجات و نیازهایش را که مهم تلقی می‌کرد به نظرش کوچک می‌رسد، زیرا بزرگ‌ترین ثروتی که به دست آورده انس و آشنایی با خداوند است.

     همه کارهایمان باید بر اساس «بندگی» باشد

فریدونی در پایان سخنان خود تصریح کرد: انسان در انجام شعائر دینی و تکلیفی که بر دوش دارد باید به این توجه کند که او همیشه بنده است و خدا همیشه خدا؛ بر این اساس انسان باید با قصد «بندگی» به سمت زیارت برود نه به دلیل شور و شوقی که به هر دلیلی تحت تأثیرش واقع شده است.