شهرنشینی؛ متهم شیوع کرونا

سپهرغرب، گروه شهر: شیوع ویروس نوظهور کووید 19 که اکنون با عنوان کرونا شناخته می‌شود، به‌طور جدی به موقعیت و نحوه زندگی افراد مرتبط است؛ گسترش آن رابطه مستقیم بین توسعه شهری و پدیدار شدن بیماری‌های عفونی را کاملاً نشان می‌دهد.

شیوع سارس در سال 2003 حقیقت جالبی را در مورد خطرات زندگی شهری برملا کرد؛ این بیماری عفونی شدید تنفسی مسری بود، اما درواقع روش زندگی انسان‌ها در قدرت بخشیدن به شیوع این ویروس نقش بسزایی را ایفا کرد. رابطه بین شتاب بالای توسعه شهرنشینی و افزایش وسایل حمل‌ونقل عمومی سریع و همچنین توسعه مناطق شهری و هم‌جوار شدن آن‌ها با طبیعت بکر، باعث شد که توجهات به سمت خطرات زندگی شهری و انتقال بیماری‌های مسری جلب شود؛ بیماری‌هایی که مانند سارس اغلب منشأ حیوانی داشتند و قابل انتقال به انسان‌ها بودند.

شیوع ویروس کرونا نیز با تخطی انسان‌ها و ورود غیر مجاز به دنیای حیوانات، ابتدا از بازار فروش حیوانات (ماهی‌فروشان) شهر ووهان رقم خورد و به‌راحتی وارد چرخه زندگی انسان‌ها شد.

صرف‌ نظر از تأثیر انجام ندادن مراقبت‌های بهداشتی شخصی، شیوع این ویروس به‌علت موقعیت مکانی ووهان نیز سرعت بیشتری گرفت، چراکه در بحث حمل‌ونقل و ارتباطات بین‌المللی این شهر جایگاه ویژه‌ای در چین دارد.

در سال 2003، سارس شهرهایی نظیر پکن، هنگ‌کنگ، تونتو و سنگاپور را به‌طور جدی تحت تأثیر قرار داد. بیماری کووید 19 که اکنون همه آن را با نام کلی کرونا می‌شناسند، شهرهای مختلف جهان را در چند قاره درگیر کرده است و علت این شیوع گسترده چیزی جز توسعه زندگی شهری و تنوع، سرعت بالا و پیشرفتگی سیستم حمل‌ونقل جهانی نیست.

برای مثال پخش این ویروس در آلمان که فرسنگ‌ها با چین فاصله دارد، تنها با برگزاری یک کارگاه آموزشی در یک شرکت آلمانی در شهر باواریا با حضور یک چینی ناقل شروع شد، به همین سادگی! تنها یک پرواز توانست سلامت یک کشور را به خطر بیندازد.

تراکم جمعیت و ارتباط پیچیده سیستم‌های حمل‌ونقل محصول شهرنشینی است، اما نکته این است که شهرها مثل بمب ساعتی عمل می‌کنند و حاشیه‌های شهر مثل آتش زیر خاکستر!

درواقع شهرها تا زمانی امن هستند که حاشیه‌ها نیز در امنیت باشند؛ در مثال کرونا دو شهر ووهان و باواریا از طریق مناطق حاشیه‌ای خودشان آلوده شدند و این آلودگی از طریق حمل‌ونقل هوایی و زمینی وارد شهر شد، چرخه اجباری زندگی شهرنشینی.

پس بیماری به خودی خود نمی‌تواند به‌عنوان متهم شیوع قرار بگیرد، بلکه این سیستم‌های ساخته دست انسان و نحوه زندگی امروزی است که به‌راحتی زمینه پخش شدن بیماری را مهیا می‌کند و دراین‌بین حمل‌ونقل به‌عنوان واسط اصلی شیوع شناخته می‌شود.

هرچند پیش از حمل‌ونقل، این طراحی شهر برای دسترسی شهروندان است که مهم قلمداد می‌شود و باید براساس کمترین هزینه و کوتاه‌ترین مسیر ممکن، مهیا شود. در مورد بیماری کرونا نیز اگر ناقلان بیماری برای طی مسیر روزانه خود از نقاط کمتری عبور کنند، سرعت انتقال متعاقباً کاهش می‌یابد و مرگ‌ومیر کمتری اتفاق می‌افتد.