به بهانه سال رونق تولید؛

کشمش ملایر و دردهایی‌که هنوز پابرجاست

تعهد مبنی بر برگشت ارز حاصل از صادرات، بزرگترین مانع صادراتی تهیه زیرانداز برای باغداران، الزامی با هزینه کمتر از طرح فراز تغییروضعیت انبارداری، ضرورتی انکارناپذیر

سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: شهرستان ملایر دارای 10 هزار و 500 هکتار باغ انگور است که به دلیل فعالیت 60 کارخانه فرآوری کشمش، 74 درصد این محصول به انواع کشمش شامل آفتابی تیزابی، آفتابی غیرتیزابی، آفتابی دانه‌دار و کشمش تبدیل و به کشورهای حوزه خلیج‌فارس و اروپایی صادر می‌شوند.

بر این اساس، در حال حاضر از جمعیت 300 هزار نفری ملایر، حدود 33 درصد آن در حوزه انگور و کشمش فعال هستند و این شهرستان یکی از قطب‌های مهم تولید انگور و کشمش ایران و جهان با تولید سالانه 240 هزار تن انگور و 45 هزار تن کشمش به‌شمار می‌رود.

سرپرست گمرک ملایر 18 دی‌ماه عنوان کرد که بیش از 14 هزار تُن انواع کشمش تیزابی، انگوری و آفتابی در 9 ماهه امسال از گمرک این شهرستان به کشورهای هدف، صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ازنظر وزنی 18 درصد رشد داشته‌است.

ناصر ترکاشوند ضمن اعلام این خبر خاطرنشان کرد: ارزش دلاری کشمش صادراتی از گمرک ملایر حدود 17 میلیون و 400 هزار دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 25 درصد رشد داشته و ارزش ریالی آن بیش از 185 میلیارد تومان برآورد می‌شود؛ به گونه‌ای که امسال تراز صادراتی انواع کشمش ملایر ازنظر وزنی، دلاری و ریالی مثبت بوده و تا پایان سال این روند افزایش دارد.

خبرنگار سپهرغرب با توجه به این مزیت و نقش قابل‌ توجهی که ملایر می‌تواند در ایجاد اشتغال و همچنین تولید ثروت ملی ایفا کند در این خصوص گفت‌وگویی با منوچهر رضایی، رئیس هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشمش ملایر در واپسین روزهای سال رونق تولید انجام داده که در ادامه می‌خوانید:

رئیس هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشمش ملایر با بیان اینکه بی‌شک دولت، پیگیر و حمایتگر مقوله تولید و رونق تجارت خارجی است، عنوان کرد: امروزه آنچه به‌عنوان مانع نمود پیداکرده، مواردی همچون تحریم‌ها و شرایط حاکم بر اقتصاد جهانی است که همواره ترکش آن بخشی از تولید و صادارت را نشانه گرفته‌است.

منوچهر رضایی با تأکید بر اینکه به‌تازگی نیز بروز مشکلاتی همچون همه‌گیری ویروس کرونا در حوزه رونق تولید و صادارت بر این محصول سایه افکنده، ادامه داد: همچنین طی سال جاری مشکلی با عنوان تعهد مبنی بر برگشت ارز حاصل از صادرات که از سال گذشته بر حوزه صادارت تحمیل شد گریبان ما را گرفته، به‌طوری‌که بارها این معضل حتی در سطح وزارتخانه‌ای نیز مطرح شد و خواهان رفع آن شدیم، اما تاکنون برخلاف مداومت در پیگیری‌ها نتوانسته‌ایم به موفقیتی دست پیدا کنیم.

وی تصریح کرد: بنده با 9 دلیل قانع‌کننده خواهان برداشتن این قید از بخش صادرات شدم و این مسئله را از طریق نمایندگان شهرستان پیگیری کردم.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشمش ملایر با تأکید بر اینکه پاسخی به دلایل مطرح‌شده از سوی متولیان امر وجود ندارد، اذعان کرد: وعده‌هایی نیز سوی متولیان مبنی بر حل این مشکلات داده شده، اما مسائل همچنان پابرجا است.

رضایی افزود: البته طبق آخرین خبرها پیش از بروز مشکل کرونا و تعطیلی صحن علنی مجلس گویا در کمیسیون تلفیق مصوب شده که بخش کشاورزی از این موضوع مستنثا شود، اما این مصوبه نیازمند دریافت مصوبه به طریق اولی در صحن علنی است که هنوز امکان آن وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه اگر این اتفاق میمون را در مجلس بعد از یک و سال نیم تأخیر شاهد باشیم بخش اعظمی از مشکلات حوزه صادارت کشمش برطرف خواهد شد، خاطرنشان کرد: متأسفانه در حال حاضر صحن علنی مجلس تعطیل است.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشمش ملایر در پاسخ به این سؤال که شرایط حوزه برندسازی و شناسایی بازارهای هدف خارجی را در سال رونق تولید چگونه ارزیابی می‌کنید آیا دولت در این بخش‌ها حمایتی داشته‌است؟ تأکید کرد: برای برندسازی نمی‌توان انتظار داشت که دولت و یا نهادهای دولتی ایفای نقش کنند، زیرا این بخش در حیطه وظایف تولیدکننده و فعالان اقتصادی از طریق بهبود کیفیت تولید است، اما در بخش بازاریابی این خلأ احساس می‌شود که وزارتخانه می‌تواند از طریق معاونت اقتصادی کمک‌حال فعال اقتصادی در این بخش باشد؛ که متأسفانه شاهد هیچ‌گونه تحرکی نیستیم، البته این خلأ فقط مختص این دولت نبوده بلکه در سال‌های قبل نیز وجود داشته‌است.

رضایی با بیان اینکه مشکلات بخش تولید همچنان پابرجا است و برای رسیدن به نقطه مطلوب در کیفیت محصول صادراتی باید دستگاه متولی یعنی سازمان جهاد کشاورزی باجدیت بیشتری ورود کند، ادامه داد: سال‌های اخیر در راستای ارتقای کیفیت محصولات پیشنهادهای خود را هم به وزیر و نمایندگان و هم به استانداران در دوره‌های مختلف جهت انتقال به دستگاه‌های بالادستی ارائه کرده‌ایم.

وی با تأکید بر اینکه هنوز در راستای عملیاتی کردن این پیشنهادها شاهد حرکتی نیستیم، عنوان کرد: نخستین پیشنهاد به تهیه زیرانداز برای باغداران بازمی‌گردد چراکه در حال حاضر انگور برداشت‌شده توسط باغدار برای خشک شدن روی زمین پهن می‌شود، حال آنکه این روش مشکلات عدیده‌ای برای محصول ایجاد می‌کند.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشمش ملایر با بیان اینکه برطرف کردن مشکل فوق سرمایه اندکی را می‌طلبد اما باید به این نکته توجه کرد که اغلب باغداران شهرستان، روستایی بوده و از توان مالی مناسبی برخوردار نیستند و یا آگاهی لازم را در این زمینه ندارند، بنابراین دراین‌بین معاونت ترویج جهاد کشاورزی باید به‌عنوان دستگاه متولی دراین مقوله ورود کند زیرا طبق تعاریف ارائه‌شده برای وظایف این معاونت، باید واحد ترویج جهاد کشاورزی علوم نوین کشاورزی را در اختیار باغدار و کشاورز قرار دهد و در عین حال در برخی موارد خود وزارتخانه هزینه اجرای طرح‌های این‌چنینی را در راستای انجام وظایف متقبل شود، گفت: درواقع هزینه‌کرد این بخش کمک به باغداران و اقتصاد شهرستان است.

رضایی با اشاره به اینکه وجود این خلأ در کار واحدهای فرآوری و نیز بازار محصول مشکل ایجاد کرده‌است، یادآوری کرد: یقیناً اگر برای باغداران این زیرانداز‌ها تهیه شود حداقل برای پنج سال پاسخگوی نیاز آن‌ها خواهد بود و بعد از گذشت این مدت زمانی که باغدار مزیت استفاده از زیراندار را درک کرد خود به‌عنوان یک ضرورت به دنبال تهیه آن خواهد بود.

وی دومین نیاز محصول کشمش ملایر را اصلاح وضعیت انبارداری از طریق تهیه سبد برای انتقال محصول از باغ‌ها به واحد‌های فرآوری اعلام و تصریح کرد: اگرچه این مسئله نیازمند هزینه بیشتری است، اما نقش مؤثری در ارتقای کیفیت محصول صادراتی خواهد داشت.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشمش ملایر با تأکید بر اینکه اصلاح وضعیت انبارداری باید عمدتاً در باغ‌ها و توسط باغداران انجام شود، افزود: این بدان معنا است که یک باغدار پس از جمع‌آوری محصول به‌جای آنکه کشمش را به‌صورت غیراصولی در داخل گونی نگه‌داری کند که نتیجه‌ای جز چسبندگی، له‌شدگی، خروج شیره و درنهایت کپک‌زدگی ندارد، آن‌ها را در جعبه‌هایی که دارای قاب و جلد هستند، بچید.

رضایی یادآوری کرد: در این صورت دیگر فشار فیزیکی به محصول وارد نخواهد شد و کشمش ظاهر زیبایی خواهد داشت و در عین‌حال مواد مغذی خود را حفظ می‌کند و حتی شستشو در محل، قبل از بسته‌بندی نیز تسهیل می‌شود.

وی اظهار کرد: البته این سبدها باید هم برای باغدار و هم برای واحدهای فرآوردی تهیه شود تا امکان جابه‌جایی سبدهای پر و خالی برای باغدار و واحد فرآوری وجود داشته باشد؛ پیشنهاد بنده به وزیر این بود که سبدها به‌صورت رایگان برای دوره 10 ساله جهت استفاده باغداران تهیه و در عین حال برای واحدهای فرآوری نیز تسهیلات ارزان‌قیمت در نظر گرفته شود تا از این طریق نسبت به تهیه سبد‌ها اقدام کنند.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشمش ملایر با بیان اینکه حتی پیشنهاد شد به‌جای دادن جوایز باغداری آن را به این بخش اختصاص دهند، ادامه داد: تحقق این پیشنهاد‌ها به‌مراتب و حتی ده‌ها برابر طرح فراز می‌تواند در بهبود کیفیت کشمش مؤثر واقع شود.

رضایی ابراز کرد: بنده به شخصه اعتقادی به کارایی اجرای طرح فراز ندارم، چراکه این طرح از سال‌ها پیش مطرح بوده و حتی بخشی از سازه‌های فلزی آن طی سال‌های گذشته به سرقت رفته و نتیجه‌ای برای باغدار به همراه نداشته‌است.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد به نظر می‌رسد گرچه تأثیر بحران‌های اقتصادی و تحریم‌ها در عرصه رونق تولید و در عین حال صادرات محصولات کشاورزی و به‌خصوص کشمش غیر قابل انکار بوده، اما نکته این است که مشکلات داخلی و در عین حال مواردی که پیش‌ازاین در شمارگان مختلف این رسانه به آن‌ها پرداخت شده نیز هنوز پابرجا است؛ به‌عنوان مثال همچنان مشکلات ارزی مانع اصلی فعالان اقتصادی بوده و یا اینکه هنوز باغدار در نبود سرمایه کافی و یا نداشتن اطلاعات ترویجی، خود را ملزوم به تهیه زیرانداز به‌عنوان اصلی‌ترین شاخص تولید کشمش باکیفیت در باغ‌ها نمی‌داند؛ حال آنکه این شاخص‌ها درمجموع زیرساخت‌های رونق تولید محسوب می‌شود که درنهایت نتیجه‌ای جز رونق در صادرات و توسعه اقتصادی را برای شهرستان در پی نخواهند داشت.