فضاسازی تنها به زیباسازی شهری محدود نمی‌شود

سپهرغرب، گروه شهر: شهرها مکان‌هایی برای القا زیبایی به‌شمار می‌رود. بعضی از شهرها به‌خاطر تاریخی غنی که از نسل‌ها برایش به ارث مانده است، ذاتاً زیبا به نظر می‌رسد. اما بعضی نیز با مداخله برنامه‌ریزان شهری، به مکانی مطلوب برای شهروندان تبدیل می‌شود.

داستان پیدایش و تکامل یک شهر، هر شنونده و شهروندی را به خود جذب می‌کند. هرچه حاکمان شهری، برنامه‌ریزان و سرمایه‌گذاران، از این واقعیت بیشتر آگاه شوند، احتمال اینکه شهرها به بوم‌های نقاشی مملو از آثار فرهنگی، هنری و شور و هیجان تبدیل شود، بیشتر است. فضاسازی یکی از بهترین استراتژی‌ها، برای بهبود اموال، خدمات شهری و افزایش رضایت شهروندی به‌شمار می‌رود.

فضاسازی فرایندی جامع و خلاقانه است که مردم را گرد هم می‌آورد تا با هم‌فکری یکدیگر هویت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یک منطقه را شکل دهند. در واقع، فضاسازی فرصت‌هایی را برای پررنگ‌تر کردن جنبه‌های منحصربه‌فرد تاریخ یک شهر به‌وجود می‌آورد و توجه مسئولان و مردم را به مناطقی که نیاز به بهبود دارند، جلب می‌کند. مهم‌تر از همه، اینکه پروژه‌های فضاسازی شهری، نقش شهروندان را در طراحی شهری پررنگ‌تر می‌کند و آن‌ها را به مشارکت بیشتر سوق می‌دهد. اما پرسشی که در اینجا ممکن است به ذهن همه برسد، اینکه چرا فضاسازی بسیار مفید عمل می‌کند؟

فضاسازی فرایندی است که در آن با استفاده از منابع موجود، رویکردی اقتصادی و پایدار به نوسازی مناطق منجر می‌شود. این فرآیند به توسعه اقتصادی شهر کمک شایانی می‌کند. به این صورت که شهرهای پویا با نهادها، مردم و مقامات رسمی فعال، دست در دست هم به جذب سرمایه‌گذاران می‌پردازند، تا از این طریق، در شهر کارآفرینی کنند و توسعه اقتصادی آن را رونق بخشند. مردم در این فرآیند، ایده‌های خود را با یکدیگر و مقامات رسمی به اشتراک می‌گذارند که در نهایت بهترین ایده، برای بهبود شرایط شهری انتخاب می‌شود و سپس به مرحله اجرا در می‌آید. از همه مهم‌تر اینکه در فضاسازی شهری، مکان‌های بدون استفاده یا متروکه نظیر پارک‌ها، معابر، درمانگاه‌های عمومی، خیابان‌ها، ساختمان‌ها و پیاده‌راه‌ها به بهترین نحو مورد استفاده قرار می‌گیرد و فضاهایی کاربردی و زیبا، جای آن‌ها را می‌گیرد که در آن‌ها شهروندان می‌توانند، در کنار هم به فعالیت‌های گروهی، فردی، گذراندن اوقات فراغت و تعامل اجتماعی بپردازند.

در ایالت بروکلین آمریکا، در پروژه‌ای به‌نام «چراغ‌های خاموش» هنرمندان گرد هم آمدند، تا دروازه‌هایی درخشان ایجاد کنند که به یک زیرگذر تاریک، روشنایی می‌بخشید.

زیباسازی شهری، تنها از طریق نصب آثاری هنری به‌مدت چند روز یا هفته امکان‌پذیر نیست، بلکه در این فرآیند باید زیست‌پذیری شهری، به‌طور دائمی باعث افزایش رضایتمندی شهروندان شود و رونق اقتصادی را به ارمغان آورد. مقامات رسمی دیترویت در ایالات میشیگان آمریکا، یکی از جزایر بتنی شهر را به پارکی بسیار زیبا، مملو از فعالیت‌های جذاب برای شهروندان تبدیل کردند و از این طریق سرمایه‌گذاران و تاجران زیادی را به منطقه جذب کردند.

با این وجود، فضاسازی تنها به‌منظور افزایش زیست‌پذیری شهر یا رونق اقتصادی صورت نمی‌گیرد، بلکه یک استراتژی بسیار کارآمد، برای سهیم کردن مردم، در طراحی شهرهای خود و افزایش حس تعلق شهری به آن‌ها است.