کسب سطح فناوری 9 برای حوزه فضایی از سوی ایران

پیشنهاد برای ایجاد شبکه آزمایشگاه فضایی

سپهرغرب، گروه کاردانش: مدیرکل سیستم پروژه ماهواره پیام دانشگاه صنعتی امیرکبیر با تأکید بر ضرورت بلوغ فناوری فضایی در کشور، گفت: با دستیابی به چرخه فضایی، سطح فناوری‌های حوزه فضایی به عدد 9 رسیده است که این نشان از بلوغ این حوزه دارد.

وفا صدقی در وبینار «بررسی فناوری در حوزه‌ ماهواره‌ها» با بیان اینکه طراحی و ساخت ماهواره پیام دانشگاه امیرکبیر از سال 1386 آغاز شد، اظهار کرد: در برنامه‌ریزی‌های اولیه قرار بود این ماهواره با پرتابگر خارجی در مدار قرار گیرد که به‌دلیل مشکلات ایجادشده این طرح در یک اکوسیستم کاملاً بومی ادامه یافت.

وی هدف اصلی ماهواره پیام را تصویربرداری از سطح زمین و مدار آن را در 500 کیلومتری ذکر کرد و ادامه داد: علاوه‌بر آن این ماهواره مأموریت سنجش تشعشعات فضایی را نیز پیگیری می‌کرد.

صدقی با انتقاد از اینکه در اجرای این پروژه امکان مشارکت با سایر محققان نبود، یادآور شد: در بسیاری از کشورها نخستین تجربه ساخت ماهواره اشتراکی است، اما به‌دلیل شرایط خاص کشور مجبور شدیم از ابتدا در همه حوزه‌ها وارد شویم.

مدیرکل سیستم پروژه ماهواره پیام با بیان اینکه برای ساخت این ماهواره از استانداردهای جهانی بهره بردیم، خاطرنشان کرد: این استانداردها به ما کمک کرد تا مسیر اجرای پروژه را هموارتر کنیم.

وی رونمایی از نمونه مدل مهندسی «پیام» را در سال 89 دانست و ادامه داد: در این فاز علاوه‌بر ساخت مدل‌هایی از این ماهواره برای اطمینان از عملکرد آن، مدل سازه‌ای- حرارتی را برای انجام تست‌های حرارتی عرضه کردیم. بعد از مراحل مدل مهندسی و مدل سازه‌ای- حرارتی، مدل کیفی این ماهواره ساخته و تست‌های صلاحیت پروازی آن نیز اجرایی شد.

صدقی فاز دیگر این طرح را مدل پروازی عنوان کرد و یادآور شد: در این بخش تصور بر آن بود که بسیاری از قطعات و بخش‌ها را باید وارد کنیم، اما این قطعات بومی‌سازی شد که از آن جمله می‌توانیم به سولارسل‌ها اشاره کنیم که سل‌های ساخته‌شده در پنل‌های چهارگانه «پیام» نصب شد.

این دانش‌آموخته دانشگاه امیرکبیر تولید و توسعه نرم‌افزارها در کنار سخت‌افزارهای ماهواره پیام را از دیگر بخش‌های این طرح نام برد و اظهار کرد: به اعتقاد من نرم‌افزار زمینه‌ای است که ایران می‌توان به خودکفایی برسد.

صدقی با بیان اینکه ماهواره مذکور در ساعت 4 و 21 دقیقه بامداد روز 25 دی‌ماه سال گذشته پرتاب شد، خاطرنشان کرد: مسیر پروازی این ماهواره 10 دقیقه بود و در این مدت توانست داده‌های دریافتی را ذخیره و دریافت و در مدت 6 دقیقه داده‌های تله‌متری را به ایستگاه زمینی ارسال کند.

مدیرکل سیستم پروژه ماهواره پیام دانشگاه صنعتی امیرکبیر دلیل سقوط این ماهواره را نرسیدن به ‌سرعت لازم برای قرار گرفتن در مدار دانست و گفت: سرعت لازم برای قرارگیری ماهواره 7.3 کیلومتر بر ثانیه است که سرعت پیام تا 5.6 کیلومتر بر ثانیه رسید.

وی دستیابی به توانمندی ساخت زیرسیستم‌های ماهواره، تست زمین و فضایی قطعات را از دستاوردهای این پروژه دانست و ادامه داد: برای رسیدن به اهداف فضایی لازم است تا فناوری‌های فضایی به بلوغ برسند و برای رسیدن به این بلوغ نیاز بوده تا همه زیرساخت‌ها به‌طور هم‌زمان تکامل یابند.

به گفته وی ایران در زمینه رسیدن به بلوغ فناوری دارای TRL 9 است.

صدقی با تأکید بر اینکه برای آینده نیازمند فناوری‌هایی چون «تثبیت فناوری پیشرانش»، «تثبیت فناوری مخابرات پُرسرعت» و «تثبیت فناوری تعیین و کنترل وضعیت» هستیم، یادآور شد: یکی از چالش‌های کنونی ما فاصله زمانی پرتاب‌ها است. هرچند که ماهواره‌بر سیمرغ برای انتقال ماهواره در مدار 500 کیلومتری وجود دارد و اخیراً نیز ماهواره بر قاصد به این مجموعه اضافه‌ شده است؛ علاوه‌بر آن پرتابگرهای بومی آمادگی لازم برای پرتاب هم‌زمان چند ماهواره را ندارند.

وی با پیشنهاد اینکه برای انجام تحقیقات فضایی لازم است در کشور آزمایشگاه جامعی برای محققان این حوزه ایجاد شود، گفت: بهتر است در این زمینه تجهیزات و زیرساخت‌های مراکزی چون صا ایران، پژوهشگاه فضایی ایران، شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها، شبکه‌ای شوند.