رمزگشایی از چالش‌های پزشکی توسط استارت‌آپ‌ها

سپهرغرب، گروه کاردانش: تلاش استارت‌‏آپ‌ها در حوزه سلامت این‌روزها ضمن تولید محصولات جدید برای ارتقای سلامت، منجر به امنیت غذایی و خودکفایی در برخی محصولات پزشکی شده است.

کمتر از یک دهه اخیر و از زمان رونق شرکت‌های دانش‌بنیان تاکنون پنج هزار شرکت فناورانه و هفت هزار استارت‌آپ در کشور مشغول فعالیت هستند. این شرکت‌ها و تیم‌های استارت‌آپی تاکنون توانسته‌اند محصولات و خدماتی را به بازار عرضه کنند که در راستای رفاه زندگی مردم بوده است.

این استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه‌های مختلفی فعالیت می‌کنند، اما یکی از حوزه‌های فعالیت آن‌ها که از اهمیت بالایی برخوردار بوده، حوزه سلامت است؛ طبق آمار معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری 30 درصد کل شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها در حوزه سلامت فعالیت می‌کنند. فعالان استارت‌آپ‌های حوزه سلامت در بخش‌هایی مانند سلامت دیجیتال، توزیع هوشمند دارو، مراقبت‌های فردی یا پرسونالایز مدیسن، دارو، پلتفرم‌ها، نرم‌افزار و تجهیزات دارویی محیط‌های کسب‌وکاری خوبی به‌وجود آوردند که آن‌ها را به‌عنوان فناوری‌های نوظهور برای فعالیت استارت‌آپ‌های این حوزه می‌دانیم.

      اعلام نیاز سرمایه‌گذاری استارت‌آپ‌های حوزه سلامت

استارت‌آپ‌های حوزه سلامت کارشان را طوری گسترش داده‌اند که توانسته‌اند به مرحله تولید پانسمان‌های گیاهی نانو، کانال‌های عصبی، پروبیوتیک‌های بومی، نرم‌افزارهای مربوط به اصلاح سبک زندگی، آموزش‌های الکترونیک، رفع مشکلات با روش‌های سنتی، نوبت‌گیری برخط و غیره برسند.

در همین راستا صندوق نوآوری و شکوفایی نیز به‌تازگی اقدام به برگزاری رویدادی با عنوان جذب سرمایه در حوزه سلامتDemo Day با هدف ارائه دستاوردهای استارت‌آپ‌ها و مدل کسب‌وکارشان با حضور سرمایه‌گذاران کرده تا درنهایت این سرمایه‌گذاران نقشی را در توسعه فعالیت‌های استارت‌آپی و ارتقای سلامت ایفا کنند.

در این گزارش تلاش شده تا آخرین فعالیت‌های برخی تیم‌های استارت‌آپی در حوزه سلامت را منعکس کنیم که در رویداد صندوق نوآوری و شکوفایی نیز حضور داشته‌اند.

      طراحی و ساخت کانال بازسازی اعصاب محیطی زیست‌تخریب‌پذیر

یکی از این استارت‌آپ‌ها موفق شده کانال‌های بیوپلیمری بازسازی اعصاب محیطی را براساس فناوری انحصاری و بدیع توسعه داربست‌های بیولوژیک تولید کند.

آن‌طور که نمایندگان این تیم استارت‌آپی می‌گویند، فناوری استفاده‌شده در تولید این کانال مبتنی بر ترمیم اعصاب محیطی با استفاده از تیوب توخالی موسوم به Hollow است که در مقایسه با شیوه‌های ترمیمی سنتی چون آلوگرافت و اتوگرافت از فناوری پیشرفته و استراتژی مهندسی بافت داربست‌های زیست‌سازگار تخریب‌پذیر برای بازسازی اعصاب محیطی استفاده می‌کند.

آرین عقیلی بنیان‌گذار و مدیرعامل یک شتاب‌دهنده در حوزه سلامت در گفت‌وگویی اظهار کرد: یکی از استارت‌آپ‌هایی که در راستای تجاری‌سازی محصولات آن تلاش می‌کنیم، در زمینه طراحی و تولید «کانال بازسازی اعصاب محیطی» فعالیت می‌کند؛ وقتی کسی با سانحه‌ای قطع عضو و بخشی از عصب محیطی آن دچار پارگی محیطی شود که به روش مرسوم قابل بخیه خوردن نباشد، یکی از چالش‌های حوزه سلامت به‌وجود می‌آید که در این راستا محققان در قالب یک تیم استارت‌آپی درصدد رفع این چالش برآمدند.

وی با بیان اینکه تیم مذکور از سال‌ها پیش تولید کانال عصبی محیطی را مورد توجه قرار دادند، گفت: وقتی این پارگی در عصب محیطی رخ می‌دهد که قابل بخیه نباشد، می‌توان از کانال عصبی استفاده کرد؛ کانال عصبی طراحی‌شده زیست‌تخریب‌پذیر بوده و بین دو سر عصب قطع‌شده را پُر می‌کند.

عقیلی با تأکید بر اینکه کانال‌های عصبی یادشده در مرز ورود به بازار هستند، عنوان کرد: جراحان معروف کشور مشتری این کانال‌های عصبی هستند که صحبت‌هایی نیز شده که به محض تولید، به آن‌ها فروخته شود. با توجه به اینکه قشر ضعیف و کارگر دچار این ضایعات می‌شوند، این کانال‌های عصبی به‌صرفه هستند.

      فرانسه و هلند خواستار استفاده از محصول دانش‌بنیان ایرانی

وی ادامه داد: این کانال عصبی زیست‌تخریب‌پذیر پتانسیل صادرات دارد و درحال حاضر فرانسه و هلند راغب به استفاده از آن‌ها هستند.

عقیلی با بیان اینکه تیم به‌خوبی پیشرفت کرده و اکنون منتظر هستند که یک سرمایه‌گذار و مجوز سازمان غذا و دارو در راستای تولید و تجاری‌سازی به میان آید، بیان کرد: طبق برنامه‌ریزی‌هایی که شده، از زمانی که سرمایه‌گذار جذب شود، می‌توانیم ظرف 6 ماه کانال‌های عصبی را وارد بازار کنیم.

وی با بیان اینکه جراحان و مراکز ترومای عصب از مخاطبان این کانال‌های عصبی هستند، گفت: بهای تمام‌شده این محصول کاملاً رقابتی و غیر قابل مقایسه با برندهای مطرح جهانی است و می‌تواند نیاز کشور را برطرف کند.

نماینده این استارت‌آپ فعال در حوزه سلامت خاطرنشان کرد: آزمون‌های بالینی این کانال‌های عصبی طی پنج سال انجام گرفته و طی یک رویداد در فرانسه به‌عنوان استارت‌آپ برتر شناخته شد.

      نرم‌افزاری برای اصلاح سبک زندگی

استارت‌آپ دیگری که محصول خود را در رویداد صندوق نوآوری و شکوفایی ارائه کرد، نرم‌افزاری برای اصلاح سبک زندگی و رژیم بود؛ محمدمهدی قنبری ‌بنیان‌گذار استارت‌آپی در زمینه رژیم‌های غذایی و اصلاح سبک زندگی است که در گفت‌وگویی درباره نرم‌افزار خود گفت: ما در این تیم استارت‌آپی نرم‌افزاری طراحی کردیم که در آن به افراد برنامه غذایی شخصی‌سازی‌شده ارائه می‌دهیم. این برنامه‌های غذایی در راستای کاهش، افزایش وزن یا تناسب اندام به افراد ارائه می‌شود؛ درحال حاضر 15 هزار نفر از این نرم‌افزار استفاده کرده‌اند.

قنبری با بیان اینکه نسخه جدید نرم‌افزار مذکور قابلیت این را دارد که فیلم‌های آنلاین از مربی‌ها را برای مخاطبان داشته باشیم، اذعان کرد: برنامه‌های این نرم‌افزار شخصی‌سازی‌شده که توسط متخصصان و مربیان ارائه می‌شود.

این محقق تیم استارت‌آپی مستقر در کارخانه نوآوری با بیان اینکه در نرم‌افزار مذکور پشتیبانی هفتگی داریم که میزان عملکرد و نتایج افراد مورد بررسی قرار می‌گیرد، اظهار کرد: ما با متخصص کار می‌کنیم و این رژیم مورد پیگیری قرار می‌گیرد و ثبت عملکرد در این نرم‌افزار مد نظر قرار گرفته شده؛ اکنون این نرم‌افزار قابل نصب روی گوشی‌های مختلف است.

      پانسمان‌هایی از جنس آویشن شیرازی

یکی دیگر از محصولاتی که توسط تیم‌های استارت‌آپی در آستانه تولید قرار دارد، پانسمان‌هایی حاوی نانوذرات آویشن شیرازی است.

امین محمدی پورفرد دکتری بیوتکنولوژی گیاهی و مدیر پروژه پانسمان‌های هیدروپلیمری با استفاده از نانوذرات آویشن شیرازی در گفت‌وگویی بیان کرد: ما توانستیم پانسمان‌های هیدروپلیمری و آنتی‌باکتریالی با استفاده از نانوذرات اسانس آویشن شیرازی فرموله کنیم که برای ترمیم زخم‌ها به هیچ داروی دیگری نیاز ندارد و به‌تنهایی تمام عوامل مؤثر در ترمیم زخم را دارد.

وی با بیان اینکه پانسمان‌های اختراع‌شده برای درمان زخم‌های مختلفی ازجمله سوختگی‌های درجه یک و دو، زخم‌های ناشی از شکستگی‌های باز، زخم‌های دیابتی، پیوند پوست، زخم بستر، آفتاب‌سوختگی، زخم‌های ناشی از سالک و سایر زخم‌ها با ترشحات کم و متوسط کاربرد دارد، افزود: این نوع پانسمان را طوری طراحی کرده‌ایم که نسبت به پانسمان‌های هیدروپلیمری متداول و موجود در بازار، در مدت‌زمان کوتاه‌تری زخم را بهبود می‌بخشد.

مدیر پروژه با بیان اینکه پانسمان‌ها از قیمت پایینی نسبت به نمونه‌های هیدروپلیمری برخوردارند، خاطرنشان کرد: معمولاً پانسمان‌های هیدروپلیمری پیش از استفاده نیاز به آماده‌سازی دارند، اما پانسمان‌های طراحی‌شده در این پروژه علاوه‌بر اینکه کاملاً آماده مصرف هستند و هیچ نیازی به آماده‌سازی ندارند، به‌دلیل دارا بودن رطوبت، به زخم نمی‌چسبند و این عامل مشکلات ناشی از تعویض پانسمان‌ها در برخی زخم‌های دارای ترشح را کاهش می‌دهد.

به گفته این محقق نانوذرات آویشن به‌عنوان ماده آنتی‌باکتریال در این پانسمان به‌کار گرفته شده که از عفونت‌های ثانویه جلوگیری کرده و عفونت‌های اولیه را نیز به‌خوبی کنترل می‌کند و میزان آن را به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد؛ علاوه‌بر این نانوذرات گیاهی رادیکال‌های آزاد اکسیژنی که در فرآیند ایجاد زخم توسط سلول‌های بدن یا عوامل بیماری‌زا در سطح زخم تولید می‌شود را به‌شدت کاهش می‌دهند که این فرآیند ترمیم زخم را سرعت می‌بخشد.

به گفته محمدی پورفرد در این پانسمان انواع گیاهان دارویی و پلیمرهای طبیعی استفاده شده که همه این‌ها روی فاکتورهای محرک رشد سلولی اثرگذار هستند و زمان التیام زخم را کاهش می‌دهند.

وی تأکید کرد: ما درصورت جذب سرمایه‌گذار می‌توانیم در یک بازه 4-6 ماهه خطوط تولید را راه‌اندازی کرده و پانسمان‌های هیدروپلیمری با فناوری نانو را به تولید انبوه برسانیم تا درصدی از نیاز کشور به این پانسمان‌ها برطرف شود.

      پروبیوتیک‌های بومی ضامن امنیت غذایی

یک تیم استارت‌آپی دیگر نیز توانسته محصولی پروبیوتیک ارائه کند که منجر به افزایش سطح ایمنی مردم و کاهش عوارض ناشی از فاجعه مقاومت آنتی‌بیوتیکی در کشور می‌شود.

بهزاد علاءالدینی دکتری صنایع غذایی و مدیرعامل شرکت استارت‌آپی ارائه‌دهنده این محصول درخصوص تولیدات بومی در زمینه ماده اولیه پروبیوتیک در گفت‌وگویی اظهار کرد: در کشور ما محصولاتی همچون لبنیات از پروبیوتیک به تولید می‌رسد که ماده اولیه آن وارداتی بوده و در کشور تولید نمی‌شود.

وی با بیان اینکه استفاده از ماده پروبیوتیک وارداتی هزینه بالایی دارد، بیان کرد: ضمن اینکه لازم است چنین موادی در داخل تولید شود، با تولید پروبیوتیک‌های بومی موضوع امنیت غذایی و بیوتروریسم مطرح بوده که ممکن است برخی کشورها به‌وسیله بیوتکنولوژی جامعه‌ای را مورد هدف قرار بدهند. ازاین‌رو ما ژن‌های باکتری‌های خودمان را حفظ می‌کنیم و بانک اطلاعات باکتری‌های بومی را توسعه داده‌ایم.

علاءالدینی با تأکید بر اینکه در همین راستا چندین سال است که فعالیت می‌کنیم و موفق شده‌ایم ماده اولیه پروبیوتیک را از شیر مادر بومی‌سازی کنیم، بیان کرد: پروبیوتیک‌های بومی با سیستم گوارشی ایرانی‌ها سازگاری دارد و به این وسیله می‌توان مشکلات گوارشی را برطرف کرد.

      باکتری‌های بومی با سیستم گوارش ایرانی‌ها سازگاری دارند

مدیرعامل شرکت استارت‌آپی با اشاره به ویژگی‌های این پروبیوتیک‌های بومی، گفت: این پروبیوتیک‌ها مدت ماندگاری بالایی دارند، منشأ مدفوعی ندارند، وارداتی نیستند، قیمت پایینی دارند، قدرت زنده‌مانی باکتری‌های بومی بالایی داشته و باعث حفظ سلامتی می‌شوند؛ از همه مهم‌تر با سیستم گوارشی ایرانی‌ها سازگاری دارد.

از آنجا که یکی از مؤلفه‌های مهم و تأثیرگذار در ارتقای سلامت یک کشور موضوع آموزش است، بسیاری از استارت‌آپ‌ها نیز در این زمینه فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.

در رویداد جذب سرمایه در حوزه سلامت صندوق نوآوری و شکوفایی یکی از تازه‌ترین محصولات توسط تیمی استارت‌آپی ارائه‌ شده که به گفته خودشان 17 ماه روی آن کار کرده‌اند.

نسرین مهران‌مهر ‌بنیان‌گذار این تیم استارت‌آپی گفت: آموزش در حوزه سلامت نیاز به تحولاتی داشت که بتوانیم روش‌های قدیمی و مرسوم را تغییر بدهیم تا کارآیی بالاتری داشته باشند؛ ازاین‌رو روش‌های نوینی را در این پلتفرم در قالب یک تیم استارت‌آپی ارائه کردیم تا آموزش در حوزه سلامت را در کشور توسعه دهیم.

این محقق افزود: با توجه به زیرساخت‌های نسبتاً جامعی که در حوزه آموزش مجازی وجود دارد، توانسته‌ایم اعتماد بسیاری از مراکز و دانشگاه‌های علوم پزشکی را در این حوزه کسب کنیم و به ارائه خدمات بپردازیم. در همین راستا توانسته‌ایم با مراکزی مانند مرکز آموزش‌های آزاد دانشگاه علوم پزشکی تهران (سماد)، مؤسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران (نیماد)، مرکز کارآزمایی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران و کمیته اخلاق وزارت بهداشت همکاری داشته باشیم؛ در آینده نرم‌افزار خود را هم ارائه خواهیم کرد.

مهران‌مهر اظهار کرد: اکنون بیش از چهار هزار عضو فعال از اعضای جامعه پزشکی و سلامت کشور داریم و طی این مدت بیش از 20 هزار ساعت آموزش مجازی برای متخصصین بر روی وب‌سایت قرار گرفته است. اخیراً موفق به عضویت در پارک فناوری پردیس و گرفتن مجوز فناوری در حوزه آموزش و پژوهش سلامت از معاونت علمی و فناوری ریاست‏جمهوری شده‌ایم و توانسته‌ایم به‌عنوان واحد فناور، عضو مرکز رشد فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران شویم.

      ایجاد پُل ارتباطی بین متخصصان طب سنتی و مردم

موضوع توجه به رویکرد آموزه‌های باستانی یک تیم استارت‌آپی را بر آن داشته تا نرم‌افزاری مرتبط با طب سنتی طراحی کند که مبتنی بر آموزه‌های طبی سنتی ایرانی است.

این نرم‌افزار پُل ارتباطی میان پزشکان متخصص طب سنتی ایرانی- طب سوزنی با مردم است. ایجاد بستری مناسب جهت آموزش و آشنایی مردم عادی با مفاهیم مورد تأیید طب سنتی ایرانی و پرهیز از افراط‌وتفریط و ادعای واهی استفاده از ظرفیت‌های طب ایرانی از اهداف ورود استارت‌آپ‌ها به حوزه تولید نرم‌افزار در این زمینه است.

همچنین امکان دستیابی و وقت‌گیری برخط از پزشکان متخصص و دوره‌دیده مورد تأیید وزارت بهداشت و مشاوره با این پزشکان توسط نرم‌افزار یادشده انجام می‌شود.

این محصول زمینه دستیابی برخط به محصولات سالم و داروهای طب سنتی مورد تأیید وزارت بهداشت را نیز فراهم می‌کند و بیماران را به پزشکان متخصص در نزدیک‌ترین موقعیت مکانی ارجاع می‌دهد.

      طراحی پلتفرم جدید برای ارائه خدمات پزشکی

طراحی یک پلتفرم برای ارائه خدمات در حوزه سلامت از دیگر اقدامات فعالان این عرصه بوده است. این پلتفرم در راستای ارائه خدمات پزشکی و نوبت‌دهی برخط فعالیت می‌کند؛ روش کار پلتفرم این‌گونه است که کاربر درخواست خود را بعد از انتخاب زمان و مکان مد نظر، ثبت می‌کند و این درخواست به مراکز انجام‌دهنده خدمات بالینی در منزل که دارای مجوز از وزارت بهداشت هستند، ارسال می‌شود.

سپس درخواست توسط مرکز انتخابی به نزدیک‌ترین پزشک یا پرستار زیرمجوعه آن مرکز ارسال می‌شود تا نسبت به اعزام پزشک یا پرستار به محل، اقدامات لازم صورت گیرد. خدمات این پلتفرم درخصوص ارائه خدمات بالینی، پزشکی و پرستاری در منزل شامل خدمات درمانی، مراقبتی و بهداشتی در منزل است.

ویژگی این پلتفرم آن است که دسترسی به تمام خدمات بالینی در مکان مورد نظر کاربر فراهم می‌شود و امکان زمان‌بندی دوره‌ای خدمات در آن وجود دارد؛ در این پلتفرم امکان مقایسه هزینه خدمات در مراکز مختلف، انجام خدمات براساس نسخه پزشک و پوشش تمام خدمات بالینی و نیازهای پزشکی بیماران درنظر گرفته شده است.

      گرفتن تأییدیه‌ها تسهیل می‌شود

اسماعیل قادری‌فر، رئیس مرکز فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با تأکید بر آنکه این معاونت از کسب‌وکارهای حوزه سلامت و فرافعالین استارت‌آپی و دانش‌بنیانی این حوزه حمایت می‌کند، بیان کرد: جهت تحقق این منظور ضمن تعاملاتی که با وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو داریم، مسیر ویژه و سهل‌الوصولی برای استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در گرفتن تأییدیه‌های لازم فراهم آورده‌ایم.

وی تأکید کرد: پیشنهاد می‌کنیم محققان به این حوزه ورود پیدا کنند تا در زیر چتر حمایتی مناسب معاونت و شتاب‌دهنده‌ها قرار بگیرند و حداکثر بهره را ببرند.