نادیده گرفته شدن ظرفیت اقتصادی بلوط زاگرس

 کرمانشاه مملو از درختان بلوط است. درختی که نماد کوهستان‌های زاگرس است، اما با وجود ظرفیت اقتصادی بالای این درخت، هیچ برنامه مدون و مشخصی برای بهره‌برداری درست از آن تدوین نشده است.

غرب و جنوب غرب کشور، مملو از درختانی پهن‌برگ به‌نام بلوط است. بلوط؛ نام سرده‌ای از درختان و همچنین میوه آن‌هاست. درختان بلوط عمری طولانی دارند که گاه به دوهزار سال نیز می‌رسد که گونه‌های بسیاری از آن در ایران رشته‌کوه‌های البرز و زاگرس است.

چوب بلوط با چگالی در حدود 0٫75 گرم بر سانتی‌مترمکعب از سختی و استحکام بالایی برخوردار است، همچنین به‌دلیل داشتن مقادیر تانن بالا در برابر حشرات و حملات قارچ‌ها بسیار مقاوم است، چوب این درخت از مرغوب‌ترین چوب‌هاست و زغال آن نیز مرغوب بوده و این موضوع، یکی از دلایل قطع بی‌رویه این درختان است که بقای این جنگل‌ها را تهدید می‌کند.

«تانن» موجود در میوه بلوط که در برخی زبان محلی کشور به آن «شوکه» می‌گویند، با تقویت مخاط معده در درمان ورم و زخم معده، مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند در بهبود زودتر زخم‌ها، خونریزی‌ها و درمان اسهال مفید باشد. بخش‌هایی از درخت بلوط که کاربرد درمانی دارند، عبارتند: از میوه، پوست، گال و برگ.

بلوط، بخش اساسی از نواحی روستایی غرب کشور را پوشش می‌دهد که به‌صورت درخت و درختچه وجود دارد. برگ‌های کنگره‌دار بلوط، ممکن است بیضی‌شکل، کشیده و باریک باشند و رنگشان در پاییز، به ارغوانی روشن بگراید، این درختان دارای تنه‌ای بزرگ و برگ‌هایی برای تصفیه هوا و سایه‌افکنی دارند، البته مناسب رشد در خاک‌های کم‌عمق نیستند.

در مباحث پزشکی، بلوط خواص گیاهی و دارویی دارد و در موضوع صنایع دستی نیز می‌توانیم از آن استفاده کنیم. اما متأسفانه اکنون فقط از چوب آن جهت ذغال استفاده می‌شود!

جنگل‌های زاگرس پر از درختان بلوط است، در اینجا ارتفاع درختان بلوط گاهی به چندین متر و قطر تنه آن‌ها گاهی به سه‌متر می‌رسد.

هجدهم تیرماه 1399، هوشنگ بازوند؛ استاندار کرمانشاه در نشست با معاون وزیر جهاد کشاورزی، رئیس سازمان جنگل‌ها، منابع طبیعی و آبخیزداری کشور بیان کرد که سود حاصل از درختان بلوط باید در وضعیت اقتصادی مردم این منطقه، مشخص شود که این موضوع باعث خواهد شد که مردم از جنگل‌ها، مراقبت بیشتری داشته باشند و مانع از وقوع آتش‌سوزی شوند.

این نخستین باری است که یکی از مسئولان استان به این ظرفیت خدادادی به‌عنوان یک پتانسیل اقتصادی می‌نگرد؛ اما چقدر امکان دارد که از درختان بلوط استفاده اقتصادی کرد؟ این سؤالی است که سعی کرده‌ایم پاسخ آن را روشن کنیم.

* باید برای درختان بلوط پروژه تعریف کنیم

«کولانی» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه اظهار کرد: بهترین نقشی که بلوط می‌تواند در زندگی مردم ایفا کند، تولید آب، جذب رسوبات و تولید اکسیژن است.

وی افزود: در مبحث بذر این درخت، باید ابتدا فرهنگ آن را جا بیاندازیم و پس از نظرات کارشناسی که بذر این درخت چه خواصی دارد، باید برای آن پروژه تعریف کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی بیان کرد: در موضوع اقتصاد مقاومتی می‌توانیم با تعریف پروژه، سود حاصل از آن را به زندگی مردم منطقه ببریم، اما همان‌طور که عرض شد، ابتدا باید از طریق دستگاه‌های درمانی متوجه شویم که بذر این درخت، چه خواصی دارد و سپس برای آن سیاست‌گذاری کنیم.

* ثبت ملی درخت بلوط در دالاهو/ آماده برگزاری جشنواره بلوط هستیم

امید قادری؛ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه نیز با بیان اینکه می‌توانیم درختان بلوط خاص را ثبت ملی کنیم، گفت: هفته گذشته در «بابا یادگار» منطقه دالاهو، چند درخت بلوط به ثبت ملی رسید.

وی افزود: اگر منابع طبیعی، بلوط را به چرخه‌های مختلف برساند ما نیز می‌توانیم جشنواره بلوط را برگزار کنیم، اما ابتدا باید کارگروهی را تشکیل داد و متخصصان امر برای آن پروژه تعریف کنند و سپس میراث فرهنگی اقدام به برگزاری جشنواره کند.

قادری تصریح کرد: در مبحث پزشکی، بلوط خواص گیاهی و دارویی دارد و در موضوع صنایع دستی نیز می‌توانیم از آن استفاده کنیم، اما متأسفانه اکنون فقط از چوب آن جهت ذغال استفاده می‌شود!

مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه در پایان اعلام کرد: در حوزه صنایع دستی، ثبت ملی و برگزاری جشنواره‌ها، در کنار منابع طبیعی خواهیم بود.

* مجلس از هرگونه طرحی که به اقتصاد مردم کمک کند، حمایت خواهد کرد

محمد رشیدی؛ نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی از آمادگی مجلس برای حمایت از طرح‌های اقتصادی خبر داد و گفت: از هرگونه طرحی که با اقتصاد مردم سروکار داشته باشد و به توسعه زندگی مردم و منطقه کمک کند، حمایت خواهیم کرد.

وی افزود: درختی همچون بلوط و گیاهی مثل شیرین‌بیان، نقش گیاهی و دارویی دارند و به برخی از کشورها صادر می‌شوند، اما در منطقه ما به‌عنوان علف‌های هرزیا ذغال استفاده می‌شود. در حالیکه می‌توان از ظرفیت این درختان و گیاهان، جهت اشتغال‌زایی استفاده کرد.

عضو کمیسیون جهاد کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی بیان کرد: وسعت بالایی از جنگل‌های زاگرس را درختان بلوط تشکیل می‌دهند که باید از آن به‌نحو خوبی استفاده کرد، اما نیاز است که مسؤلان امر با تشکیل کمیته‌ای، ابتدا برنامه‌ریزی کنند و سپس با تمام توان، جهت اجرای آن حرکت کنند و ما در مجلس نیز کمک خواهیم کرد.

گفتنی است؛ بلوط می‌تواند نقش مهمی در اشتغال‌زایی و اقتصاد منطقه داشته باشد و بنابر گفته مسؤلان امر، ابتدا باید کارگروهی جهت بررسی خواص و ویژگی‌های این درخت تشکیل و سپس برای آن پروژه تعریف کرد که در اینجا می‌طلبد، مسؤلان امر با جدی گرفتن این موضوع مهم، نسبت به تشکیل هرچه سریع‌تر این کارگروه، اقدام کرده تا باعث ایجاد رونق اقتصادی در منطقه شوند.