سایه سیاه دلالان بر سر انارستان‌ تنگ سیاب

شیرینی یاقوت سرخ ایران به کام غریبه‎ها

سپهرغرب، گروه خبر: در حالی معروف‌ترین و مرغوب‌ترین انار کشور در انارستان‌ «تنگ سیاب» کوهدشت تولید می‌شود که وجود دلالان و واسطه‌ها مانع چشیدن طعم شیرین سود محصول برای کشاورزان شده است.

انارستان «تنگ سیاب» در فاصله 60 کیلومتری این شهرستان، با برخورداری از شرایط مناسب آب‌وهوایی و خاک مساعد، معروف‌ترین و مرغوب‌ترین انار کشور را در دل خود پرورش می‌دهد.

میزان ارتفاع دهانه منطقه تنگ سیاب از سطح دریا 940 متر بوده و پایین‌ترین نقطه آن با اختلاف ارتفاع 840 متر، «چم قره» نام دارد و همین صد متر اختلاف کیفیت قابل‌ توجه و بی‌نظیری را برای انارهای پایین‌دست این منطقه‌ ایجاد کرده است، به‌طوری که مرغوب‌ترین و باکیفیت‌ترین انارهای کشور در اینجا تولید می‎شود.

در منطقه تنگ سیاب کوهدشت یک‌هزار و 700 هکتار باغ متمرکز وجود دارد که سالانه بیش از 35 هزار تن انار در آن تولید می‌شود و انواع ملس سیاب، یاقوت سیاب، دردانه سیاب و انار شیرین سیاب از ارقام مهم و بی‎نظیر این محصول برای صادرات به‌شمار می‌روند.

ایران را خاستگاه اولیه انار در جهان و انارستان «تنگ سیاب» کوهدشت را یاقوت سرخ ایران می‎دانند که با وجود تولید مرغوب‌ترین انارها، با چالش‎های زیادی روبرو است که از آن جمله می‎توان به مشکلاتی مانند عدم برندسازی و جولان دلالان و واسطه‎ها اشاره کرد.

مظلومیت انارستان‎های تنگ سیاب را باید در عرضه انبارهای آن با نام استان‎های دیگر دانست؛ از طرفی عدم ارائه آموزش‎های کافی به‌منظور بسته‎بندی مناسب محصول، نبود صنایع تبدیلی برای تولید فرآورده‌های انار و کمبود آب، از دیگر مشکلات در یاقوت گمشده ایران است.

 کم‌آبی خطری جدی در کمین باغات تنگ سیاب

یکی از باغداران منطقه می‎گوید: کمبود آب برای باغداری باغات یکی از اساسی‌ترین مشکلات این منطقه به‌شمار می‌رود، به‌طوری که خیلی از باغات به دلیل نرسیدن آب، در معرض خشک شدن هستند؛ چراکه آب به‌صورت جیره‌بندی توزیع شده و بایستی میزان تخصیص آن به باغات بر اساس هکتار باغ ارائه شود.

جعفری بیان می‎کند: با توجه به وجود رودخانه پرآب سیاب که در فصل زمستان بدون هیچ استفاده‌ای وارد حوزه آبریز سیمره می‌شود، مسئولان بایستی به فکر ایجاد سد خاکی باشند.

وی عنوان می‎کند: از این طریق علاوه بر کمک به تقویت صنعت توریسم در کوهدشت، منابع آب‌ زیرزمینی افزایش یافته و مشکل کمبود آب کشاورزی منطقه نیز رفع خواهد شد که این خود تأثیر بسزایی بر توسعه باغات دارد.

این باغدار کوهدشتی با انتقاد از اینکه انار سیاب و فرآورده‌های آن به‌نام این منطقه صادر نمی‌شود، اظهار می‎کند: عدم بازاریابی و آموزش کافی در مورد نحوه بسته‌بندی انار، مشکلاتی را در حوزه صادرات ایجاد کرده است.

جعفری ادامه می‎دهد: از سویی نبود تعاونی بر مشکلات افزوده و تحقق این مهم نیازمند حمایت جدی مسئولان امر است.

وی انار تنگ سیاب را طعم‌دارترین و ارگانیک‌ترین محصول توصیف و تأکید می‌کند: مسئولان با احداث سد خورشیدکش می‌توانند مشکل آب منطقه را رفع کرده و با حمایت در زمینه بازاریابی و سرمایه‌گذاری، بستر را برای صادرات این محصول فراهم آورند.

  نبود اینترنت پرسرعت مانع صادرات انار شد

یکی دیگر از باغداران تنگ سیاب ضمن انتقاد از بی‌توجهی و تعلل رئیس اداره مخابرات کوهدشت در نصب تجهیزات و راه‌اندازی اینترنت پرسرعت، خواستار توجه جدی مدیرکل مخابرات در زمینه حل مشکل کندی اینترنت همراه اول و ارتقای منطقه سیاب تحت پوشش اینترنت نسل چهار می‌شود.

حیدری اظهار می‌کند: امروزه اینترنت نقش مهمی در تبادل اطلاعات و توسعه دارد و بسیاری از خریدها در این بستر انجام می‌پذیرد.

وی می‎افزاید: سال گذشته یک شرکت کره‌ای خریدار انار سیاب در منطقه فعالیت می‌کرد و برای چندین نفر ایجاد شغل کرده بود؛ اما نماینده آن به دلیل عدم آنتن‎دهی تلفن همراه برای برقراری ارتباط و رصد بازارهای بین‌المللی، ناگزیر باید به مرکز بخش طرهان مراجعه و از آنجا سفارش‌ها و خریدوفروش را پیگیری می‌کرد.

این باغدار ادامه می‎دهد: همین طول مسافت موجب اختلال در کار شرکت شد، به‌طوری که حضور شرکت‌های خارجی خریدار انار در منطقه سیاب را منوط به وجود اینترنت پرسرعت عنوان کرد.

حیدری اضافه می‎کند: متأسفانه از سال گذشته تاکنون به علت عدم توجه مسئول شهرستانی در نصب تجهیزات مخابراتی اینترنت پرسرعت، امسال صادرات انار متوقف شد.

  ایران خاستگاه اولیه انار در جهان است

مسئول باغبانی اداره جهاد کشاورزی کوهدشت با اشاره به اینکه ایران با بیشترین سطح کشت خاستگاه اولیه انار در جهان است، می‌گوید: امروزه عملکرد بالا و کیفیت محصول از فاکتورهای مهم صادرات محصولات کشاورزی و باغی محسوب می‎شود.

رضا علیزاده می‎افزاید: به ترتیب اولویت درشت بودن، تاج‌کوتاه و نیمه‌باز، صاف بودن پوست، نداشتن دنبالچه، قرمزی پوست و دانه آن، میزان اختلاف ارتفاع از سطح دریا، نرم‌دانگی، آبدار و طعم‎دار بودن، از مهم‌ترین شاخصه‎های انار با کیفیت است.

وی اختلاف ارتفاع از سطح دریا را فاکتوری مهم برای کشت انار برشمرده و عنوان می‎کند: هر اندازه اختلاف از سطح دریا پایین باشد، هوای منطقه گرم‌تر شده و حالت گلخانه‌ای به خود می‌گیرد.

مسئول باغبانی اداره جهاد کشاورزی کوهدشت با اشاره به اینکه اختلاف ارتفاع از سطح دریا در شهر کوهدشت یک‌هزار و 200 متر است، بیان می‎کند: این میزان در دهانه منطقه تنگ سیاب 940 متر بوده و پایین‌ترین نقطه آن با اختلاف ارتفاع 840 متر، «چم قره» نام دارد و همین صد متر اختلاف کیفیت قابل‌توجه و بی‌نظیری را برای انارهای پایین‌دست ایجاد کرده است.

علیزاده با اشاره به کشت حدود 40 هکتار انار در هریک از مناطق سد هاله و زیتون وره زرد کوهدشت، اظهار می‎کند: در برخی از نقاط درب گنبد کشت انار مشاهده ‌شده است، ولی کیفیت انارهای این مناطق نسبت به زیر تنگ سیاب پایین‌تر بوده، چراکه میزان اختلاف از سطح دریا تأثیر خود را می‌گذارد.

  آفت کرم گلوگاه، مهم‌ترین تهدید انارستان‎ها

وی با اشاره به اینکه آفت کرم گلوگاه مهم‌ترین تهدید در توسعه باغات و صادرات انار است، تصریح می‎کند: این آفت در زمستان به‌صورت کرم در داخل انارهای آلوده کف باغ و یا زیر پوست درختان رشد کرده و در اردیبهشت‌ماه هم‌زمان با گل‌دهی انار، به پروانه‌ای تبدیل‌شده و با پرواز و نشستن در داخل تاج انار، عمل تخم‌ریزی را انجام داده و نسلش را ادامه می‌دهد.

مسئول باغبانی اداره جهاد کشاورزی کوهدشت می‎گوید: تمیز کردن کف باغات و برش پوست‎های خشک درختان در زمستان، بهترین روش مقابله با آفت کرم گلوگاه است و درصورتی‌ که این کار در باغی فراموش شود، تلاش سایر باغات در مقابله با این آفت بی‌نتیجه خواهد بود؛ چراکه پروانه کرم گلوگاه تا سه‌کیلومتر پرواز می‌کند.

علیزاده از رهاسازی زنبور تریکوگراما به‌عنوان یکی دیگر از فناوری‌های مقابله با این آفت یاد و بیان کرد: این رهاسازی در سطح باغات شهرستان و در طول سه‌سال انجام‌ شده است، به‌طوری‌ که برای نخستین‌بار شاهد کم‌ترین خسارت کرم گلوگاه در باغات انار هستیم.

وی تصریح می‎کند: استفاده از دستگاه پرچم‎زدا نیز به‌منظور مبارزه با آفت کرم گلوگاه مؤثر است و در این راستا به‌صورت وسیع این دستگاه مبارزه از نوع دستی را در اختیار کشاورزان و باغداران قرار داده‌ایم.

این مقام مسئول آفتاب‌سوختگی، ترکیدگی و تنوع رقم انار را از مشکلات این میوه برشمرده و اظهار می‎کند: پاشیدن محلول «کوولن» بر روی پوست انارهایی که در معرض تابش مستقیم نور آفتاب هستند، باعث می‎شود که سطح انار براق شده و با انعکاس نور از آفتاب‌سوختگی آن جلوگیری شود.

علیزاده اضافه می‎کند: هم‌چنین محلول‌پاشی کود مایع بور بر روی انارهای حساس به ترکیدگی، خاصیت نرم و فنری بودن را به پوست انار می‌دهد و در تنش‌های آب و هوایی مانع ترکیدگی انار خواهد شد.

 ضرورت راه‎اندازی مرکز تحقیقات در تنگ سیاب

وی در ادامه راه‌اندازی مرکز تحقیقات در منطقه تنگ سیاب را عاملی مهم در شناسایی ارقام و ارتقای سطح کیفیت کشت دانسته و معتقد است، تحقق این مهم به صادرات محصول منطقه کمک زیادی می‎کند.

 پیش‎بینی برداشت 40 هزار تن انار از باغات کوهدشت

در ادامه مدیر جهاد کشاورزی کوهدشت می‎گوید: مرغو‌ب‌ترین انارستان کشور در این شهرستان یک‌هزار و هفت‌صد هکتار وسعت دارد، سالانه حدود 35 هزار تن انار تولید می‎شود و پیش‌بینی‎ها از تولید 40 هزار تن در سال جاری خبر می‎دهد.

فرج‎علی امیری اظهار می‎کند: با این وجود انار تولیدی و برخی صنایع تبدیلی آن برند خاصی نداشته و توسط واسطه‎های استان‌های هم‌جوار خریداری ‌و به‌عنوان برند آن منطقه صادر می‌شوند.

وی تشکیل و راه‎اندازی تعاونی‌های تولید را گامی بلند در راستای برندسازی محصول انار تنگ سیاب دانسته و تأکید می‎کند: تحقق این مهم از سیاست‌های دولت نیز هست، چراکه از این طریق مشارکت مردمی بالا رفته و بسیاری از کارها بدون دخالت دولت انجام می‎شود.

مدیر جهاد کشاورزی کوهدشت حمایت مسئولان و آموزش به باغداران برای برداشت صحیح را از دیگر پیش‌‏زمینه‎های صادرات انار می‎خواند و می‎گوید: در سال زراعی گذشته شاهد حضور سرمایه‌گذارانی از کره جنوبی بودیم، به‌طوری‌ که بخش زیادی از انار تنگ سیاب به این کشور صادر شد.

   برگزاری کارگاه آموزشی مقابله با آفت کرم گلوگاه

امیری با اشاره به برگزاری کارگاه‌های آموزشی ترویجی برای باغداران کوهدشتی، عنوان می‎کند: آفت کرم گلوگاه یکی از مهم‌ترین عوامل مخرب باغات انار است، به‌طوری‌ که سالانه خساراتی حدود 25 تا 30 درصدی را به همراه دارد.

وی ادامه می‎دهد: به‌منظور مقابله با این آفت و با هدف افزایش تولیدات کیفی با حداقل خسارت، کارگاه آموزشی برای باغداران منطقه برگزار شده است.

مدیر جهاد کشاورزی کوهدشت تأکید می‎کند: همه‌ساله شاهد افزایش سطح کشت انار هستیم و از آنجایی‌که کوهدشت و به‌تبع آن منطقه تنگ سیاب از کمبود آب رنج می‌برد، به‌منظور رفع برخی مشکلات و بر اساس قانون، آب باغات را سهمیه‌بندی کرده‎ایم.