قلعه والی راوی گذشته عروس ایران؛ بنایی منحصر بفرد روی تپه چگامیرک

قلعه والی راوی گذشته عروس ایران/ بنایی منحصر بفرد روی تپه چگامیرک

یکی از بناهای مهم دوره قاجاریه در شهر ایلام، قلعه والی است که توسط غلامرضا خان والی در سال 1326 قمری بر روی تپه ای به نام چگامیرک ساخته شده که راوی تاریخ و گذشته شنیدنی ایلام است.

استان ایلام در زیباترین نقطه ایران در میان دره‌ها و کوه‌های سر به فلک کشیده با تاریخ و تمدنی غنی که ناگفته‌های بسیاری از تاریخ پرحکایت هزاران ساله را در خود دارد، قرار گرفته است. 

شخصی به نام غلامرضا خان والی فیلی که یکی از شخصیت‌های قدرتمند و در عین حال بزرگ منش بود؛ در سال ۱۳۲۶ هجری قمری دستور می‌دهد تا در محله‌ای به نام حسین آباد فیلی یا ده بالا قلعه‌ای به نام قلعه والی را بسازند؛ غلامرضا خان دارای غلامان زیادی بود و این خان همواره از مال خود به خیلی از چاکران و زیردستانش کمک می‌کرد؛ همین سخاوت غلامرضا خان والی باعث شد بیشتر غلامان مطیع امر او شوند.

غلامرضاخان والی فیلی این قلعه را برای اسکان خود در فصل تابستان انتخاب کرده بود؛ بنابراین به دستور او در تپه‌ای به نام چگامیرک که یکی از خوش آب و هواترین مناطق بود، ساخته شد؛ که هم می‌توانست بر شهر یا روستاهای اطرافش مسلط باشد و هم از خطر هجوم یا دست برد دشمنان مصون بماند؛ همچنین جویی از چشمه‌ای به نام چشمه بی‌بی جاری بود که آب مورد نیاز قلعه را تامین می‌کرد.

قلعه والی دارای ۳ در ورودی و 3 ضلع جنوب، شرق و غرب است و نرده‌هایی از جنس آجر فیروزه‌ای رنگ دارد؛ سقف‌های آینه کاری شده به سبک دوره قاجار، قلعه والی خان را حسابی زیبا کرده است؛ نوری که از پنجر‌ه‌های مشبک با شیشه‌های رنگی به داخل می‌افتد داخل قلعه را مثل یک جعبه مداد رنگی تماشایی‌تر می‌کند.

عبدالمالک شنبه‌زاده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایلام اظهار داشت: ساخت این قلعه مربوط به اواخر دوره قاجار است که در زمان جنگ به شدت آسیب دید و مجدد مرمت و بازسازی شده است؛ هر ساله عملیات حفاظت و مرمت فنی برای حفظ استحکام آن انجام می‌شود.

وی افزود: مصالح عمده به کار رفته در این قلعه سنگ،گچ و آجر است؛ از سال ۸۴ به موزه مردم شناسی تغییر کاربری داده شده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایلام، تصریح کرد: این مکان با معماری زیبا و دیدنی‌ خود گردشگران داخلی و خارجی زیادی را مجذوب کرده است؛ گردشگرانی که با دیدن این قلعه، تاریخ برایشان تداعی می‌شود. 

زیبایی منحصربفرد قلعه والی

رویا ارجمندی کارشناس میراث فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، مطرح کرد: قلعه والی در زمینی به مساحت ۴۷۰۰ متر مربع ساخته شده که باید گفت ۱۸۰۰ متر آن را فضای سبز تشکیل داده است. 

وی افزود: این قلعه ۳ در ورودی دارد و دارای یک حیاط مرکزی و ۲۲ اتاق است که به یک دیگر راه دارند؛ برخی اتاق‌ها دارای طاق گنبدی است.

این کارشناس بیان کرد: زیبایی قلعه والی را نمی‌توان توصیف کرد؛ جاذبه‌های دیدنی این قلعه آنقدر زیاد است که هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جلب کرده است. 

قلعه والی جزو زیباترین بنای معاصر ایران است

قلعه زیبای والی که زمانی آن را ده بالا می‌خواندند، هنوز با چشم انداز بی‌نظیرش پس از گذشت ده‌ها سال یادآور قصه‌ها است؛ قصه‌هایی که خاطرات تاریخ شنیدنی ایلام را بازگو می‌کند؛ هنوز می‌شود برای یک لحظه آرامش و دوری از صدای بوق ماشین‌ها به قلعه والی که دلباز، پرنور و پر از تزیینات روح  است پناه برد؛ قلعه‌ای که جز زیباترین بنای معاصر ایران است.