توقف کشمش ملایر پشت دروازه اروپا

سپهرغرب، گروه خبر- طاهره ترابی مهوش:مشکلاتی همچون آلودگی میکروبی، روش غلط انبارداری، تعهد ارزی و غیره، راه ورود کشمش ملایر به بازارهای اروپایی را سد کرده است.

در این میان فعالیت حدود 70 واحد فرآوری و بسته‌بندی کشمش با ظرفیت تولید بیش از 80 هزار تُن، سال‌ها توانسته نام ملایر را در صادرات حفظ و برند کشمش شهر جهانی انگور را به بیش از 20 کشور دنیا صادر کند، برندی که امروز بسیاری از رقبای کشمش برای ورود در بازارهای رقابتی جهان و صادرات از آن و نام ملایر روی کالاهای خود استفاده می‌کنند؛ اما گویی طی چندسال اخیر صادرات این محصول بنا به وجود مشکلاتی در بحث تولید، نگهداری و بسته‌بندی و نیز مباحث مرتبط با استفاده از ارز نیمایی، با مشکل مواجه شده است. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا با احمد قاسمی، مدیرعامل شرکت مهرتاک و حسین ابراهیم‌خانی، مدیرعامل شرکت یاقوت ناب پارس گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مدیرعامل شرکت مهرتاک ملایر با اشاره به سابقه بیش از یک دهه فعالیت در عرصه بسته‌بندی و صادرات کشمش، گفت: درحال حاضر اصلی‌ترین مشکل ما معوقات بانکی در شرایط کرونایی است.

احمد قاسمی با اشاره به اینکه متأسفانه طی چندماه اخیر بنا به لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی اغلب فعالیت کارگاه تعطیل بوده است اما در پرداخت اقساط بانکی مدارایی در کار نیست، افزود: پرداخت اقساط وام 600 میلیون با نرخ سود 18 درصد درحال حاضر اصلی‌ترین مشکل ما است.

وی با تأکید بر اینکه یکی دیگر از مباحثی که ما صادرکنندگان با آن مواجهیم به عدم کیفیت مورد نیاز برای صادرات محصول برمی‌گردد، گفت: پهن کردن انگور بر روی خاک و حمل و نگهداری محصول در گونی (آن‌هم در شرایط نامطلوب) از کیفیت محصول برای حضور در بازار جهانی کاسته است.

قاسمی با اشاره به اینکه متأسفانه درحال حاضر تعهد برگشت ارز این‌روزها یکی از مشکلات پیش روی صادرکنندگان است، خاطرنشان کرد: درواقع معاملات خارج از این چارچوب به‌نوعی قاچاق محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه درحال حاضر عمده صادرات این شرکت به کشور عراق است، تصریح کرد: برای حضور در بازارهای جهانی نیازمند بهبود کیفیت محصول هستیم، اما درحال حاضر متأسفانه شرایط به‌گونه‌ای پیش می‌رود که نمی‌توان به بهبود کیفیت امید بست.

این صادرکننده کشمش ملایر با بیان آنکه درحال حاضر در شرکت 12 نفر به‌صورت مستمر مشغول به‌کار هستند، گفت: این عدد به‌صورت فصلی متفاوت است و حتی گاهی به 25 نفر هم می‌رسد.

مدیرعامل شرکت مهرتاک ملایر با اشاره به تأمین مواد و ملزومات آماده کردن محصول برای صادرات، اظهار کرد: متأسفانه طی سال‌های اخیر برای هر یک لیتر روغن تیزآبی 150 هزار تومان باید بپردازیم و این هزینه می‌بایست از جیب باغ‌دار پرداخت شود و هیچ‌گونه نظارتی در این بخش وجود ندارد؛ شرکت‌های حوزه بسته‌بندی نیز برای هر گالن پارافین چیزی حدود سه‌ونیم میلیون تومان پرداخت می‌کنند که تنها 20 تُن کشمش را به‌عمل می‌آورد.

مدیرعامل شرکت یاقوت ناب پارس 121 نیز با اشاره به سابقه 15 ساله خود در زمینه تولید و صادرات کشمش، گفت: خوشبختانه علاوه‌بر فعال بودن این شرکت در شهرک صنعتی سهند ملایر، با دو کارخانه نسبت به توسعه فعالیت خود در این بخش اقدام کرده و کارخانه سومی را نیز خریداری کرده‌ایم.

حسین ابراهیم‌خانی با بیان آنکه در این دو کارخانه 40 نفر به‌صورت مستقیم با تأکید بر بهره‌مندی از ظرفیت نیروی بومی و حدود 200 نفر به‌صورت غیر مستقیم فعالیت دارند، خاطرنشان کرد: این شرکت طی چهار سال به‌عنوان صادرکننده نمونه استانی حائز رتبه بوده است.

وی با اشاره به آنکه خوشبختانه شرکت طی این سال‌های توانسته بازارهای هدف صادراتی بسیاری را شناسایی و محصولات خود را به این مقاصد صادر کند، ابراز کرد: ازجمله این کشورها می‌توان به فرانسه، ایتالیا، مجارستان، لهستان، صربستان، لاتویا، اوکراین، روسیه و رومانی اشاره کرد.

مدیرعامل شرکت یاقوت ناب پارس 121 با اشاره به موانع پیش روی صادرکنندگان کشمش ملایر، خاطرنشان کرد: نخستین مسئله نبود ثبات ارزی است، زیرا نوسان قیمت دلار لحظه‌ای بوده و نمی‌توان براساس آن تعهدی را با طرف مقابل با آرامش خاطر منعقد کرد.

ابراهیم‌خانی با تأکید بر اینکه مسئله بعدی دستورالعمل نحوه‌ بازگشت ارز حاصل از صادرات است که درواقع به سدی سر راه صادرکننده بدل شده، اذعان کرد: طبق این دستورالعمل تمام صادرکنندگان مکلف به ارائه تعهد برگشت ارز هستند و بانک مرکزی مکلف است صرفاً برای صادرکنندگانی تأمین ارز کند که نحوه بازگشت ارز آن‌ها به چرخه اقتصادی کشور مطابق ساختار تعیین‌شده باشد.

وی با تأکید بر لزوم برداشتن این مشکل از سر راه صادرات کشمش، گفت: علاوه‌بر مشکلات فوق‌الذکر مباحثی همچون عدم کیفیت محصول خود به کاهش توان صادراتی ما دامن زده است.

این صادرکننده نمونه استانی با بیان آنکه متأسفانه شهر ملایر در حوزه کشمش تنها نام شهر جهانی را یدک می‌کشد اما در عمل شاهد هیچ‌گونه تحولی نیستیم، خاطرنشان کرد: درحال حاضر ما صادرکنندگان امکان صادرات محصول به اروپای غربی نداریم و درواقع اغلب محصول صادرشده پس از آزمایش به‌دلیل آلودگی به میکروب افلاتوکسین، عودت داده می‌شود.

وی با اشاره به دلایل آلودگی کشمش، گفت: ساختار سنتی باغات (درختی نبودن)، عدم ارائه آموزش‌های ترویجی درست به کشاورز و باغ‌دار در نحوه و نوع سموم مصرفی، نحوه انبارداری غلط، عدم استفاده از گونی برای پهن کردن کشمش و نیز عدم استفاده سبد برای انتقال و نگهداری محصول ازجمله مواردی است که با کپک زدن محصول منجر به ایجاد آلودگی میکروبی می‌شود و در فرآیند شست‌وشو نیز امکان رفع آلودگی وجود ندارد.

ابراهیم‌خانی با اشاره به اینکه متأسفانه نظارتی بر شرکت‌های توزیع‌کننده کربنات پتاسیم (روغن تیزآب) وجود ندارد، تشریح کرد: در این بخش نیز شاهد آن هستیم که در مواردی محصول تقلبی به باغ‌دار و یا انباردار فروخته می‌شود.

این صادرکننده جوان ملایری ادامه داد: از آنجایی که کشورهای رقیب همچون ترکیه، هند و ازبکستان بر روی ارتقای کیفیت و تولید محصول ارگانیک برنامه‌ریزی می‌کنند، متأسفانه به‌دلیل نقصان موجود در کیفیت شاهد از دست دادن مشتری‌های خوب در بازارهای هدف هستیم؛ زیرا در کشور ما گویا برنامه‌ای برای بهبود شرایط موجود پیش‌بینی نشده است.

مدیرعامل شرکت یاقوت ناب پارس 121 با اشاره به آنکه این عدم حمایت تنها در بحث تولید، نگهداری و بسته‌بندی نیست بلکه حتی دستگاه‌های متولی همچون سازمان صنعت و معدن حمایت لازم را از شرکت‌های فعال برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی نمی‌کنند، گفت: سال گذشته با هزینه شخصی به‌عنوان تنها شرکت همدانی در بزرگ‌ترین نمایشگاه محصولات غذایی جهان یعنی آنوگا آلمان شرکت کردیم.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد گرچه تأثیر بحران‌های اقتصادی و تحریم‌ها و همچنین طی چندماه اخیر بروز کرونا در عرصه رونق تولید و درعین‌حال صادرات محصولات کشاورزی و به‌خصوص کشمش غیر قابل انکار بوده، اما نکته این است که مشکلات داخلی و درعین‌حال مواردی که پیش‌ازاین در شمارگان مختلف این رسانه به آن‌ها پرداخت شده نیز هنوز پابرجا است؛ به‌عنوان مثال همچنان مشکلات ارزی مانع اصلی فعالان اقتصادی بوده و یا اینکه هنوز باغ‌دار در نبود سرمایه کافی و یا نداشتن اطلاعات ترویجی، خود را ملزم به تهیه زیرانداز به‌عنوان اصلی‌ترین شاخص تولید کشمش باکیفیت در باغ‌ها نمی‌داند و نیز اینکه هنوز آموزش و یا نظارتی بر توزیع محصولات مرتبط با بحث تیزآبی کردن و استفاده از سموم از سوی جهاد کشاورزی انجام نمی‌پذیرد و درعین‌حال همچنان سازمان صنعت و معدن و تجارت به‌عنوان متولی عرصه صادرات امکان حضور شرکت‌های مطرح در نمایشگاه‌های بین‌المللی را فراهم نکرده است.

علاوه‌بر این هنوز سیستم اقتصادی و در رأس آن بانک‌ها رویکرد خود را در حوزه حمایت تغییر نداده و همچنان معوقات و درعین‌حال نرخ سود 18 درصد اصلی‌ترین مشکل فعالان عرصه مذکور بوده و این درحالی است که طی چندماه اخیر اغلب کارگاه‌ها و کارخانه‌های کشمش در مواجه با کرونا تعطیل بوده‌اند.

جالب‌تر آنکه نمایندگان این شهرستان نیز در مسیر حل مشکلات گامی برنداشته و آنچه عنوان می‌کنند تنها در حد شعار کارآیی دارد؛ حال آنکه این شاخص‌ها درمجموع زیرساخت‌های رونق تولید محسوب می‌شوند که درنهایت نتیجه‌ای جز رونق در صادرات و توسعه اقتصادی را برای شهرستان در پی نخواهند داشت.