علت و راه‌های جلوگیری از تبعیض بین فرزندان

*چه عواملی باعث تبعیض بین فرزندان می‌شوند؟

اغلب پدر و مادرها در نظر خود میان فرزندانشان هیچ تفاوتی قائل نشده و با همه فرزندانشان به یک شکل برخورد می‌کنند. اما یکی از اشتباهات تربیتی والدین عدم توجه به بازخوردها و تفکر فرزندان‌شان درباره تبعیض‌هاست. معمولا فرزندان دیدگاه یکسانی با والدین‌شان نداشته و از تبعیض پدر و مادرشان شکایت می‌کنند. در واقع عواملی به طور ناخواسته باعث چنین تبعیضی میان فرزندان می‌شود. برخی از این عوامل زمینه ساز، شامل موارد زیر هستند.

1- ترتیب تولد بچه‌ها از علل فرق گذاشتن بین فرزندان

یکی از ویژگی‌هایی که بر شخصیت افراد تاثیر دارد، ترتیب تولد آن‌هاست. بچه‌های ارشد خانواده ویژگی‌های متفاوت و انتظارات متفاوتی از خانواده را برآورده می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود در رفتار، نحوه کنار آمدن او با مسائل زندگی و... تفاوت‌هایی ایجاد شود. فرزندان اول بیشتر قانون گذاری می‌کند و کمتر حاضر به پیروی هستند، در حالی که فرزند دوم ممکن است بیشتر در پی پیروی از قانون پدر و مادر باشد تا قانون برادر بزرگ تر! بنابراین اگر والدین از این تفاوت بی خبر باشند، با مشکلات زیادی روبرو خواهند شد.

2- حوادث و اتفاقات ناگهانی

هر کدام از فرزندان ممکن است در شرایط متفاوتی به دنیا آمده باشند، یکی در زمان جنگ و دیگری در زمانی که والدین سن بیشتری داشته‌اند به دنیا آمده باشد. حتی شرایط خانه نیز موثر است، یکی در خانه‌ای حیاط دار و دیگری در آپارتمان دوران کودکی را می‌گذراند. به طبع این تفاوت‌ها، رفتار پدر و مادر نمی‌تواند یکسان باشد.

3- جنسیت و ظاهر بچه‌ها از علل فرق گذاشتن بین فرزندان

جنسیت بچه‌ها نیز عامل بسیار مهمی است که از دیرباز مسئله ساز بوده است. خیلی از خانواده‌ها به دختر دوست بودن یا پسر دوست بودن، زبان زد خاص و عام شده‌اند. این نوع نگاه برای فرزندان بسیار شکننده است و در نتیجه این احساس تبعیض پیامدهای خاص خود را دارد. والدین بر اساس ظاهر و جنسیت فرزندان به صورت ناخودآگاه رفتارهای متفاوتی انجام می‌دهند. با کودکی که بیشتر لبخند می‌زند، راحت‌تر ارتباط می‌توان برقرار کرد و یا دختران بیشتر به صحبت کردن علاقه نشان می‌دهند. والدین با توجه به این تفاوت‌ها می‌توانند در دام تبعیض میان فرزندان نیافتند.

*پیامدهای تبعیض بین فرزندان

عدم توجه والدین به رفتار و سبک تربیتی که اتخاذ کرده‌اند می‌تواند منجر به پیامدهایی شود که برطرف کردن آن‌ها را گاه سخت و غیر ممکن بکند. در این میان لازم است که والدین با خواندن مقاله تربیت کودک در سنین مختلف از بسیاری پیامدهای نامطلوب که در ادامه بیان می‌کنیم پیشگیری کنند.

1- کینه و انتقام مهم‌ترین پیامد فرق گذاشتن بین فرزندان

وقتی که والدین نسبت به یکی از فرزندان توجه بیشتری نشان بدهند، فرزندان نسبت به والدین و فرزند مورد توجه احساس کینه و نفرت پیدا می‌کنند و درصدد انتقام جویی دست به اعمالی می‌زنند. بنابراین این تبعیض والدین از فرد یک شخصیت خشمگین و عصبانی می‌سازد که همیشه در پی بهانه‌هایی برای ایجاد درگیری می‌باشد. چنین فردی به دلیل رفتارهای ناپسند و خودخواهانه در خارج از خانواده و جامعۀ دوستان نیز مورد بی توجهی قرار می‌گیرد و در نهایت به فردی گوشه گیر و منزوی تبدیل می‌شود. چنین کودکانی معمولا در آینده‌ای نه چندان دور لازم است با یک مشاور برای حل مشکلات روحی و روانی ایجاد شده، صحبت کنند.

2- ترس و اضطراب

ریشه بسیاری از ترس‌ها و اضطراب‌ها در کودکی افراد یافت می‌شود. این افراد پس از جلسات متعدد و صحبت‌ها و ریشه یابی‌هایی که با روانشناس خود دارند؛ متوجه می‌شوند ترس‌ها و اضطراب‌های آن‌ها به دلیل نوعی احساس تنهایی و نداشتن تکیه گاه مطمئن در دوران کودکی بوده است. بیشتر این افراد در خانواده‌هایی بزرگ شده‌اند که نوعی تبعیض میان فرزندان وجود داشته است.

3- تخریب اعتماد به نفس از پیامدهای فرق گذاشتن بین فرزندان

زمانی که در خانواده برای فرزند خود ارزش قائل نمی‌شوید؛ در واقع او را "جنس درجه دوم" و یا "کسی که ارزش کمتری دارد" در نظر می‌گیرید. در چنین وضعی نباید انتظار داشته باشید که فرزندتان از اعتماد به نفس بالایی برخوردار باشد. اعتماد به نفس یکی از مهم‌ترین حالات عاطفی است که در محیط خانواده پایه ریزی می‌شود. در خانواده ای که تبعیض وجود دارد، فرد دچار حس خود کم بینی و سرخوردگی می‌گردد.

4- کمبود محبت

تبعیض در خانواده باعث می‌شود تا فرزند مورد تبعیض، کمتر در دسترس خانواده و کنار آن‌ها باشد. او تنهایی را به بودن در کنار خانواده ترجیح می‌دهد و در نتیجه محبتی نیز دریافت نمی‌کند. فرزندی که در خانواده مورد تبعیض والدین قرار می‌گیرد به شدت احساس تنهایی و بی تکیه گاهی می‌کند. چنین فردی در نهایت به عنوان یک تشنه محبت، به اجتماع وارد می‌شود و به راحتی در دام دوستی‌های کاذب خیابانی و سوء استفاده‌های عاطفی قرار خواهد گرفت.

*روش‌هایی برای والدین جهت جلوگیری از فرق گذاشتن بین فرزندان

والدین تنها با توجه به نکات ریز اما مهمی می‌توانند برای فرزندان خود مشخص کنند که بین آن‌ها تبعیض قائل نیستند و از پیامدهای منفی تبعیض در خانواده جلوگیری کنند.

1- توجه به تفاوت‌ها

این تفکر که نباید هیچ تفاوتی میان فرزندان قائل شد و با همۀ آن‌ها به یک صورت رفتار کرد، امری غیر ممکن و غیر منطقی است زیرا هر فردی ویژگی‌ها و خلقیات منحصر به فردی از همان زمان تولد به همراه دارد، این تفاوت‌های فردی هر کدام برخورد خاص خود را می‌طلبد. پس در مورد هر کدام از فرزندان باید متناسب با جنسیت، سن، موقعیت خانواده و... رفتاری متفاوت داشت. توجه داشته باشید که این تفاوت در برخورد، تغییری در کلیت سبک فرزندپروری شما ایجاد نمی‌کند.

2- میزان توجه یکسان جهت جلوگیری از تبعیض بین فرزندان

موضوع نوع توجه والدین بر یک فرزند و رفتار مشابه برای تمام فرزندان نیست؛ باید به خاطر داشته باشید که حتما لازم است که به یک میزان به فرزندانتان توجه نشان بدهید. این توجه می‌تواند در انواع و گونه‌های متفاوتی ابراز گردد. زمانی که شما به یکی از فرزندان توجه لازم را ندهید، استعدادهایش کشف نشده باقی می‌ماند.

3- تغییر انتظارات برای جلوگیری از فرق گذاشتن بین فرزندان

زمانی که انتظارات والدین از هرکدام از فرزندان بر اساس استعداد او، شکل گرفته باشد، دیگر فرزندان نیازی نمی‌بینند برای برآورده کردن انتظارات پدر و مادرشان از خواهر و برادر خود تقلید کنند. در این شرایط دیگر شاهد حسادت بچه‌ها نسبت به یکدیگر نخواهید بود. بلکه هر کدام از فرزندانتان با رفتارهایی خلاقانه به زندگی شما رنگ جدیدی می‌دهند.

4- شناخت فرزندان

هر کدام از فرزندان در زمان‌های متفاوتی به والدین نیاز دارند و بر اساس شخصیت و تفاوت‌هایی که دارند، نوع همدردی و حضور متفاوتی را می‌طلبند. پدر و مادرها بیشتر از روی ناآگاهی به چگونگی رفتار، در دام تبعیض می‌افتند. بهتر است والدین عوامل ایجاد تفاوت‌ها را بشناسند و بر اساس این تفاوت‌ها نوع رفتارشان متفاوت باشد تا دیگر از روی ندانم کاری، در وضعیت کنونی گیر نکنند. مشاوره کودک به شما کمک می‌کند تا از همان دوران کودکی این تفاوت‌ها را بهتر بشناسید.

*کلام آخر

از آن جایی که فرق گذاشتن بین فرزندان می‌تواند مشکلات بسیاری را برای آنان به وجود آورد، والدین باید تمام تلاش خود را انجام دهند تا بتوانند سبک تربیتی مناسبی را در پیش بگیرند و به گونه‌ای رفتار کنند تا فرزندان آنان نسبت به این موضوع حساس نشوند. همچنین والدین در صورتی که با این مسئله مواجه شدند باید به دور از هرگونه رفتار هیجانی سعی در علت یابی مشکل کنند و ارتباط خود را با فرزندشان به گونه‌ای بهتر شکل دهند. در این راه بهره بردن از مشاوره کودک به شما کمک می‌کند تا بتوانید از این مسئله جلوگیری کنید و در صورتی که با آن روبه‌رو هستید در صدد برطرف کردن آن برآیید.

منبع: هنر زندگی