احیای اقتصاد پساکرونا با غرفه‌های خیابانی و دستفروشی

بعضی از شهرهای جهان، احداث غرفه‌های خیابانی را به ‌عنوان راهکاری برای توسعه پایدار اقتصادی در شرایط پاندمی کرونا در پیش گرفته‌اند؛ چین از جمله کشورهایی است که با توجه به بحران اقتصادی پساکرونا، سعی در توسعه این حرفه برای جبران آسیب‌های ناشی از آن دارد.

در اوایل تابستان 2020 و پس از حمایت دولت چین از اقتصاد غرفه‌های خیابانی، این بخش به موضوعی بحث‌برانگیز در این کشور تبدیل شد تا جایی که در شرایط شیوع کرونا، روی‌آوردن ده‌ها هزار نفر از مردم چین به این حرفه، رونق از دست رفته شهرها و خیابان‌های کشور را بازگرداند. بدیهی است که غرفه‌های خیابانی تجسم نشاط شهری هستند با این‌ حال خیلی زود مشخص شد که در اکثر مناطق چین رونق اقتصادی غرفه‌های خیابانی یک جوشش آنی و بدون نتیجه است که مشکلات متعددی هم‌چون خیابان‌های کثیف و شلوغ، عرضه کالاهای تقلبی و نامناسب، افزایش ترافیک و رفتارهای غیربهداشتی و غیرمتمدنانه را همراه دارد. از سوی دیگر دست نیافتن به سود قابل انتظار باعث شد که بیش از 90 درصد از فروشندگان جدید بازار شکل‌گرفته را ترک کنند.

البته تاریخ طولانی‌مدت چین نشان می‌دهد که فروشندگان خیابانی نقش بسزایی در زندگی ساکنان شهرهای گوناگون آن داشته‌اند و برای جوامع مختلف سرگرمی و راحتی به ارمغان می‌آورده‌اند. این امر با هیچ یک از اشکال تجاری جدید، نه سوپرمارکت‌های گسترده و نه انواع تجارت‌های الکترونیکی قابل جایگزینی نیست. از سوی دیگر وجود ویژگی‌های خاص برای تجارت و اقتصاد غرفه‌های خیابانی شامل "موانع کم برای عبور"، "کم‌خطر بودن تجارت" و "کم بودن قیمت کالاها و اجناس" باعث انعطاف‌پذیری بسیار بالای آن می‌شود که روشی ایده‌آل برای مقابله با مشکل اشتغال نیروی کار و همچنین حفظ ثبات اجتماعی بحساب می‌رود.

این نوع تجارت برای مشتریان نیز دربردارنده مزایایی هم‌چون دسترسی آسان و سریع به انواع گوناگون محصولات و کالاهای مورد نیاز با هزینه کمتر است. باذاین‌ذحال بار سنگین مصائب وارده از سوی فروشندگان خیابانی بر مدیریت شهری، بهداشت محیط، حمل‌ونقل و سایر بخش‌های عمومی و خصوصی شهر کاملاً محسوس است و به شکست پروژه‌های عظیم در راستای ایجاد چهره خوب شهری و توسعه اقتصادی غنی و باکیفیت منجر می‌شود. این امر باعث شده است که در طول سال‌های متوالی نهادها و ادارات شهری با فروشندگان خیابانی دچار مشکل شوند و در 100 درصد موارد مدیران شهری پیروز میدان باشند.

با توجه به موارد ذکر شده هسته اصلی توسعه پایدار اقتصاد غرفه‌های خیابانی ایجاد فضایی مشخص و منظم برای برپایی غرفه‌ها به‌منظور مدیریت صحیح این مشاغل محسوب می‌شود. شهرهایی هم‌چون " ایوو" (Yiwu) در استان چجیانگ چین بخوبی توانسته‌اند از این راهکار بهره ببرند. ایوو بزرگ‌ترین مرکز توزیع کالاهای کوچک و البته بزرگ‌ترین بازار عمده‌فروشی کالاهای کوچک در جهان است که با وجود داشتن زنجیره‌های عرضه گسترده برای کالاهای مورد نیاز در سراسر دنیا، جمعیت زیاد، مکانیزم مدیریتی دقیق در طولانی‌مدت، تعیین استانداردهای مشخص و یکسان برای تمامی مشاغل فعال در یک زمینه، تعیین جریمه برای افراد خطاکار، اتخاذ سیاست‌های تجاری نسبتاً باز و فراهم آوردن یک فضای کسب و کار پرانرژی و نوآورانه توانسته است یک اقتصاد غرفه‌های خیابانی توسعه یافته ایجاد کند.

در بازارهای این شهر همچنین یک تیم پلیس برای حفظ صلح و گروهی از پاکبانان اداره شهرداری برای تمیز کردن خیابان پس از تعطیلی بازار در نظر گرفته شده است که آرامش و پاکیزگی را در ساعات خاموشی برای شهروندان به ارمغان می‌آورد. استفاده از استراتژی‌های بازاریابی سنتی و نوین برای تجاری‌سازی نام ایوو و نیز جذب مشتریان بیشتر به آن توسط تیم مدیریت بازار آن، همچنین استخدام فروشندگان حرفه‌ای و سختکوش از جمله فاکتورهای موفقیت اقتصاد غرفه‌های خیابانی این شهر محسوب می‌شوند که آینده‌ای درخشان را برای آن به ارمغان خواهد آورد.

لازم ذکر است که بی‌ثباتی بازار و سختی‌های محیطی از چالش‌های قابل‌توجهی بشمار می‌رود که همه فروشندگان خیابانی با آن مواجه هستند. به‌عنوان مثال تجارت خیابانی بسیار بر شرایط آب و هوا متکی است و باران یا برف و سردی یا گرمی هوا در طول زمستان و تابستان هر یک تأثیر بسیاری روی ترافیک مشتری در بازارهای خیابانی دارند. علاوه بر این تغییر مداوم مکان کسب‌وکار امکان وفاداری مشتری را پایین می‌آورد و باعث می‌شود تنها تعداد معدودی از غرفه‌ها مشتریان ثابت داشته باشند ولی علی‌رغم تمامی این موارد باید گفت ممکن است که اقتصاد و تجارت غرفه‌های خیابانی در یک وهله زمانی از رونق بیفتد ولی این غرفه‌ها هرگز تعطیل نمی‌شوند و همواره وجود داشته و خواهند داشت. نکته مهم این است که تا زمانی که به یک غرفه خیابانی هم‌چون یک فروشگاه معمولی نگاه شود و گردانندگان غرفه‌ها به‌طور مداوم و حرفه‌ای به فعالیت در آن‌ها ادامه دهند، این مغازه‌های کوچک و متغیر تا همیشه محلی برای کسب درآمد باقی خواهند ماند و حتی می‌توانند در توسعه پایدار اقتصادی شهرها نقش به‌سزایی ایفا کنند.