تربیت حافظان قرآنی در هزارتوی بی‌توجهی دستگاه‌های مسئول

رهبر معظم انقلاب پیش از این دیدار، مطالبات متعددی در حوزه قرآن داشتند امّا این‌بار در رابطه با حفظ قرآن، مطالبات به صورت جدی‌تر و با طرح عدد و رقم از سوی ایشان مطرح شد. بلافاصله پس از فرمایش ایشان، موضوع حفظ در دستور کار نهادهای حاکمیتی و مردمی قرار گرفته و تلاش‌هایی نیز در این راستا صورت گرفت که از جمله آن‌ها می‌توان به تهیه سند طرح ملی حفظ قرآن توسط شورای توسعه فرهنگ قرآنی، فعالیت‌های سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات، وزارت آموزش و پرورش، وزارت ارشاد و مؤسساتی همچون، بیت‌الاحزان حضرت زهرا، جامعة‌القرآن، مهد قرآن، مکتب‌القرآن ثارالله و... اشاره کرد.

حال با ذکر این مقدمه سوال این است که پس از حدود 9 سال از مطالبه رهبری در این زمینه، آیا عملکرد نهادها و مراکز موثر قرآنی در این خصوص شایسته و مناسب بوده و تاکنون چه میزان از مطالبات ایشان در این حوزه محقق شده است؟

آنچه در ادامه می‌خوانید گفتگوی خبرنگار سپهرغرب با یکی از حافظان قرآنی همدان در این رابطه است؛ سمیه سادات حسینی که از سال 87 حفظ قرآن را آغاز کرده و تا سال 90 یعنی طی مدت سه سال حافظ کل قرآن شده است، وی هم‌اکنون به عنوان مدرس حفظ قرآن در همدان فعالیت می‌کند.

*چه نیازی به حفظ قرآن وجود دارد؟

سمیه سادات حسینی با تاکید بر اینکه طبق فرمایش رهبر انقلاب حفظ قرآن مقدمه تدبر در آن است، تصریح کرد: شاید این سوال پیش بیاید که چه نیازی به حفظ قرآن وجود دارد؟ باید گفت کسی که با آیات خداوند مانوس باشد می‌تواند آن‌ها را در زندگی خود به کار ببرد؛ در واقع انس با آیات الهی کاری می‌کند که همه زندگی‌مان با قرآن باشد و فقط وقتی کار داشتیم به سراغ قرآن نرویم.

*طرح تربیت حفاظ قرآنی بر زمین مانده

وی با بیان اینکه در حال حاضر به دلیل شیوع ویروس کرونا کلاس‌ها لغو شده است، عنوان کرد: طرح تربیت حفاظ قرآنی در همدان با اداره کل اوقاف و امور خیریه آغاز شد و به مدت پنج سال ادامه داشت که متاسفانه بعد از اتمام مدت قرارداد، رها شد و سازمان دیگری هم این کار را بر عهده نگرفت.

این حافظ قرآن کریم با اشاره به اینکه حمایت چندانی از حافظان قرآنی وجود ندارد، افزود: در حال حاضر جوانان پای کار هستند اما از آنجا که حمایتی وجود ندارد باید منتظر ریزش افراد علاقمند به حفظ باشیم.

*حمایت‌ها برداشته شد

حسینی با بیان اینکه دو سال است که امتیازات حافظان قرآنی برداشته شده، اذعان کرد: برای حافظان قرآن امتیازاتی با توجه به مدرک درجه یک که از سازمان تبلیغات اسلامی اخذ می‌شد وجود داشت مثل اینکه در کنکور سراسری سهمیه‌هایی برای آنان در نظر گرفته می‌شد که این امتیاز حذف شد.

وی ابراز کرد: همان طور که برای برخی از اقشار مثل هنرمندان ورزشکاران و... امتیازاتی وجود دارد حافظان قرآن هم می‌توانند در این زمره قرار بگیرند چراکه این‌ها می‌توانند انگیزه مضاعفی را ایجاد کنند که متاسفانه به جای افزایش حذف شده اند!

این مدرس قرآن در ادامه با توضیح اینکه یکی از حمایت‌های جدی پرداخت حقوق مربیان حفظ بود، اظهار کرد: برگزاری آزمون، مسابقه، اردو و تشویقی‌هایی که برای حافظان قرآن صورت می‌گرفت نقش مهمی در استمرار حرکت علاقمندان این راه داشت که متاسفانه با حذف این موارد نیز توسط اداره کل اوقاف و امور خیریه حفظ قرآن به رکود انجامید.

حسینی با تاکید بر اینکه تشویق نقش مهمی در پیشرفت حفظ قرآن دارد این کار را کاری سخت خواند که نیازمند به حمایت است.

*ریزش حفاظ قرآنی

وی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: در سال 93، 94 حدود 26 کلاس در شهرستان همدان زیر نظر موسسه ندای ترنم ملکوت و با همکاری اداره کل اداره اوقاف تشکیل می‌شد، در هر کلاس هم 10 تا 12 نفر متربی قرآن حضور داشتند که از همه اقشار بوده و همه گروه‌های سنی کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان را در بر می‌گرفت که با کمرنگ شدن حمایت‌ها این آمار ریزش داشت.

این فعال قرآنی تصریح کرد: در حال حاضر کلاس‌های قرآن در جلسات خانگی ادامه دارد اما «طرح حفظ» با حمایت اوقاف تعطیل شده است. ضمن اینکه طرح حفظ غیرحضوری و تلفنی برای علاقمندان نیز ادامه دارد که در این روش متربیان طبق برنامه‌ای که از قبل به آنان داده شده آیات را حفظ کرده و رفع اشکال صورت می‌گیرد.

حسینی ادامه داد: این برنامه برای 200 کاربر انجام می‌شود که البته حضور کاربران محدود به استان همدان نبوده و کل کشور را در بر می‌گیرد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر تنها کار قرآنی اوقاف، برگزاری مسابقات قرآنی است، گفت: قرآن و به ویژه حفظ آن مسئله‌ای است که نمی‌توان فقط روی حمایت نهادهای دولتی حساب کرد، اما می‌توانند در تبلیغ و تشویق ایفای نقش کنند تا با جذاب کردن این مهم زمینه‌ساز حضور جوانان و نوجوانان در برنامه‌های قرآنی باشند.

*طرح آموزش مربیان پیس دبستانی به در بسته خورد

این مدرس قرآن در بخش دیگری سخنان خود با تاکید بر لزوم به آموزش قرآن در سنین کودکی و نهادینه کردن آن، به اجرای یک طرح مشترک با آموزش و پرورش اشاره کرد و افزود: در این طرح سعی داشتیم مربیان پیش‌دبستانی را آموزش دهیم تا بتوانند مفاهیم قرآنی را در خلال آموزش‌های خود پیگیری کنند که متاسفانه این امر محقق نشد.

حسینی با اشاره به علت این امر اضافه کرد: برخی از مراکز همکاری نکردند، علاوه‌براین در اجباری یا اختیاری، بودن طرح نیز هم اختلاف نظر وجود داشت که در نهایت طرح روی زمین ماند و انجام نشد.

*سایه رکود بر حفظ قرآن در اسدآباد و رزن

وی در ادامه سخنان خود یادآوری کرد: اگرچه آمار حفاظ به حد نصاب رسیده اما در کل وضعیت خوبی نداریم، در برخی از شهرستان‌ها نظیر اسدآباد و رزن سایه رکود بر حفظ قرآن حاکم‌شده اگرچه در ملایر و کبودراهنگ محافل حفظ قرآن فعال‌تر هستند. در همدان هم می‌توان گفت در سطح متوسطی نسبت به استان‌های دیگر قرار داریم.

*آیا آمار حفاظ واقعی است؟

این حافظ قرآن در خاتمه تاکید کرد: توجه به این نکته هم خالی از لطف نیست که حافظان قرآنی از حفظ یک جزء و بیشتر را در بر می‌گیرد؛ هر سال بیش از 2000 نفر حافظ تربیت می‌شوند که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی امتحان کتبی و اداره کل اوقاف و امور خیریه امتحان شفاهی را از حافظان می‌گیرد، مسئله این است که همه نهادها همین تعداد را به صورت جداگانه اعلام می‌کنند که اگر بخواهیم بگوییم فقط یک نهاد آمار حفاظ را بدهد تعداد کمتر می‌شود. البته اقدامی هم برای تجمیع این امر صورت گرفت و نمی‌دانم چقدر به نتیجه رسیده است.

در خاتمه باید گفت؛ آنچه از این گفتگو برمی‌آید نشان‌دهنده این است که حفظ قرآن در استان همدان مغفول مانده و ظاهرا تلاشی برای جذب افراد و گسترش این مهم صورت نمی‌گیرد؛ چه آنکه نه تنها حفظ قرآن بلکه لازمه رشد و بالندگی در هر امری نیازمند حمایت جدی مسئولان از اقداماتی است که صورت می‌گیرد و اگرچه خیلی از مسائل به صورت داوطلبانه و با دغدغه‌مندی افراد انجام می‌شود اما این چیزی از بار مسئولیت متولیان امر کم نمی‌کند.

انتظارات زمانی بیشتر می‌شود که چند نهاد به صورت همزمان در این امر سهیم باشند از اداره کل اوقاف و سازمان تبلیغات اسلامی گرفته تا اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و در راس همه آن‌ها شورای توسعه فرهنگ قرآنی که قریب به اتفاق نهادهای اثرگذار فرهنگی در آن حضور دارند!

در نهایت اینکه باید دید این موضوع در اولویت چندم متولیان فرهنگی استان قرار دارد و چه اقداماتی برای بازگردان پویایی و تحرک در این بخش انجام خواهند داد؟ طرفه حکایت آنکه چه نهادی پیگیر تحقق اختصاص بودجه نیم درصد دستگاه‌های دولتی برای فعالیت‌های قرآنی، امکان تحصیل رایگان حافظان کل قرآن در دانشگاه‌ها و مواردی از این قبیل خواهد بود؟