دخالت واشنگتن و پاریس در تشکیل دولت لبنان

سپهرغرب، گروه سیاسی: دخالت مقامات ارشد واشنگتن و پاریس در مسأله تشکیل دولت جدید لبنان ظرف روزهای اخیر تشدید شده است؛ مداخلاتی که با هدف ممانعت از حضور حزب‌الله در ترکیب کابینه جدید صورت می‌گیرد.

روند تحولات چند روز اخیر نشان از آن دارد که مقامات ارشد فرانسوی و آمریکایی بر شدت دخالت‌های خود در فرایند تشکیل کابینه جدید لبنان به ریاست «سعد الحریری» افزوده اند. طبق آخرین گزارش‌ها، هدف اصلی و اساسی کاخ سفید و کاخ الیزه از تشدید مداخلات در مسأله تشکیل کابینه جدید لبنان ممانعت از حضور حزب‌الله در ترکیب این کابینه است.

واقعیت آن است که مداخلات دولت فرانسه و نیز ایالات متحده آمریکا در امور داخلی لبنان پس از انفجار مهیب «بندر بیروت» که به دنبال آن بیش از 200 نفر کشته شدند، نمود بیشتری پیدا کرد. پس از وقوع این انفجار بود که سران پاریس و واشنگتن بهره برداری‌های سیاسی از آن را کلید زدند و تلاش کردند تا از این رهگذر، اهداف و مقاصد سیاسی خود را محقق سازند. این درحالی است که لبنان پس از انفجار مهیب بیروت با یک فاجعه ملی مواجه شد.

بدین ترتیب، «حسان دیاب» نخست وزیر دولت پیشبرد امور لبنان توسط آمریکا، فرانسه و برخی دیگر از متحدان منطقه‌ای آنها از جمله عربستان سعودی مورد حمله قرار گرفت و در نهایت نیز از پست خود استعفا داد. در آن زمان، دولت فرانسه آشکارا ثابت کرد که از رهگذر رقص بر ویرانه‌های بیروت به دنبال احیای استعمار خود علیه لبنان است. این مسأله در سخنان مداخله جویانه و تعجب برانگیز رئیس جمهور فرانسه در جریان سفر به لبنان ظهور و بروز پیدا کرد.

در همین ارتباط، امانوئل ماکرون که در پی انفجار بیروت به این شهر سفر کرده بود در سخنانی در جمع مردم بیروت گفت: «دوباره به لبنان می‌آیم و اگر آنها (دولت و جریان‌های سیاسی لبنان) کاری انجام نداده باشند، خودم مسئولیت سیاسی تغییرات را به عهده می‌گیرم»! این اظهارات، آشکارا نشان داد که فرانسه مسیر مداخله جویی در امور داخلی لبنان به ویژه در فرایند سیاسی این کشور را در پیش گرفته است.

با این حال، حتی استعفای «حسان دیاب» هم باعث نشد تا فرانسه، آمریکا و برخی متحدان منطقه‌ای آنها از مداخله جویی در امور داخلی لبنان و مسأله تشکیل کابینه جدید این کشور دست بکشند. پس از معرفی «مصطفی ادیب» به عنوان نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه، فشارهای خارجی بار دیگر آغاز شد تا بدین‌سان شاید کابینه‌ای در لبنان اداره امور کشور را برعهده گیرد که ضمن برخورداری از گرایشِ ضد حزب‌الله، در راستای تحقق منافع غرب تلاش کند.

فشارها ادامه یافت تا اینکه مصطفی ادیب نیز تحت این فشارها از تشکیل کابینه جدید لبنان منصرف شد و انصراف خود را رسماً به میشل عون، رئیس جمهور لبنان ابلاغ کرد. علیرغم تمامی این‌ها، مثلث خارجی متشکل از فرانسه، آمریکا و عربستان دست از مداخله در فرایند سیاسی لبنان نکشیدند. حال که سعد الحریری، گزینه مورد حمایتِ مثلث خارجی مذکور مأمور تشکیل کابینه جدید در لبنان شده است، بار دیگر شاهد مداخلات خارجی در امور این کشور هستیم.

فرانسوی‌ها به دنبال آن هستند که در روند کابینه و به ویژه در خصوص وزارتخانه‌های کلیدی نظیر اقتصاد، انرژی و … مشورت‌های جدی با آن‌ها صورت پذیرد. به طور کلی، هدف اصلی از دخالت‌های خارجی در مسیر تشکیل کابینه جدید لبنان فراهم کردن زمینه جهت تشکیل دولتِ بدون حزب‌الله یا دولتِ ضد حزب‌الله است؛ مسأله ای که مصطفی ادیب تحت هیچ شرایطی حاضر به پذیرش آن نشد و در نهایت کارش به انصراف کشیده شد.

اکنون نیز آخرین گزارش‌ها حاکی از آن است که مداخلات آمریکا و فرانسه یکی از عوامل مهم عدم تشکیل کابینه جدید لبنان به ریاست سعد الحریری است. در همین راستا، کارشناسان و ناظران مسائل سیاسی عنوان کرده اند که آمریکایی‌ها و فرانسوی‌ها شروطی را برای سعد الحریری نخست وزیر مکلف لبنان در راستای کنار گذاشتن حزب‌الله از کابینه تعیین کرده اند. علیرغم اینکه خودِ سعد الحریری نیز تمایل به تشکیل دولت بدون حزب‌الله را دارد اما تاکنون نتوانسته است به خواسته واشنگتن و پاریس جامه عمل بپوشاند.

در همین حال، در شرایطی که رایزنی‌ها و مذاکرات سیاسی میان سعد الحریری با طرف‌های سیاسی مختلف برای تشکیل کابینه وارد مرحله حساسی شده است، شاهد تحرکات مشکوکی از سوی ریاض، پاریس و واشنگتن هستیم. در همین ارتباط، اخیراً اعلام شده است که «فرانک دوریل» مشاور رئیس جمهور فرانسه در سفری قریب الوقوع وارد شهر بیروت، پایتخت لبنان خواهد شد تا با مقامات مختلف این کشور رایزنی کند.

بدون شک این رفت و آمدهای پی در پی مقامات ارشد فرانسوی به ویژه شخصیتِ نزدیک به امانوئل ماکرون نمی‌تواند بی ارتباط با مسأله تشکیل کابینه باشد. مقامات کاخ الیزه به خوبی می‌دانند که هر لحظه ممکن است کابینه جدید لبنان شکل گیرد. از همین روی آنها قصد دارند «فرانک دوریل» را به عنوان فرستاده ویژه خود به بیروت اعزام کنند تا از این طریق، آخرین فشارها در این زمینه را به مقامات لبنانی اعمال کرده باشند.

همانگونه که پیشتر گفته شد، هدف اصلی از این تحرکات خارجی جلوگیری از مشارکت حزب‌الله لبنان در کابینه جدید است. حتی «دورتی شیا» سفیر آمریکا در بیروت با طرح اتهاماتی واهی گفت که واشنگتن به فشار علیه حزب‌الله ادامه خواهد داد. و تأکید کرد که واشنگتن فشارهایش را علیه تمامی کسانی که با حزب‌الله متحد هستند، ادامه می‌دهد. این اظهارات واضح و شفاف مقام عالیرتبه آمریکایی در کنار تحرکات فرانسه که به صورت همزمان رخ می‌دهد، بیانگر آن است که پاریس و واشنگتن عزم خود را برای جلوگیری از ورود حزب‌الله به کابینه جزم کرده اند.

در این میان، نقش آفرینی مداخله جویانه عربستان سعودی در تحولات داخلی لبنان و مسأله تشکیل کابینه جدید این کشور نیز حائز اهمیت است. از آنجایی که سعد الحریری تاکنون موفق به تحقق خواسته آمریکا، فرانسه و سعودی مبنی بر کنار گذاشتن حزب‌الله از کابینه جدید نشده، این مسأله خشم مقامات ریاض را به دنبال داشته است. ریاض برای نشان دادن خشم خود از عدم موفقیت الحریری در زمینه مذکور، در اقدامی تأمل برانگیز، سفیر خود را از بیروت خارج ساخت.

پیشتر نیز مقامات سعودی منطق سیاسی خود را برای مقامات لبنانی شرح داده و صراحتاً اعلام کرده بودند که ممانعت از هرگونه همکاری میان سعد الحریری از یک سوی و حزب‌الله از سوی دیگر، در رأس اولویت‌هایشان قرار دارد. بر اساس تمام آنچه که گفته شد، مثلث خارجی متشکل از آمریکا، فرانسه و سعودی تمام تلاش خود را برای دور نگاه داشتن حزب‌الله از ترکیب کابینه جدید لبنان به کار بسته اند؛ حال آنکه این تلاش‌ها در سایه صلابتِ موضع حزب‌الله و متحدان آن تاکنون ناکام مانده و در آینده نیز راه به جایی نخواهد بُرد.