جای خالی آموزش در طبیعت‌گردی مسئولانه

نفس‌های یک حیوان بی‌گناه در رمل‌های کویری به دلیل ناآگاهی چند جوان از شماره افتاد، تا دوباره به مسئولان یادآوری شود؛ تفریح نوظهور،آفرودسواری در طبیعت بکر چه صدمات جبران ناپذیری به همراه دارد.

ماجرا از انتشار یک فیلم در فضای مجازی شروع شد، که دو جوان آفرودباز در کویر مرنجاب با یک رأس «کَل» روبرو می‌شوند و همزمان با اینکه در حال فیلم‌برداری از هیبت بی‌مانند یکی از گونه‌های حیات وحش کشورمان هستند، دست به تعقیب او با خودروی دو دیفرانسیل‌شان می‌زنند.

حیوان که حسابی ترسیده است به سرعت در رمل‌های بیابانی پا به فرار می‌گذارد. جوانان آفرود که از این اتفاق هیجان‌زده شده‌اند، آنقدر به تعقیب حیوان ادامه می‌دهند تا بتوانند به او نزدیک شوند، اما غافل از اینکه حیوان زبان بسته، تاب نمی‌آورد و در اثر شدت بی آبی و تحرک بالا تلف می‌شود. این فیلم به سرعت در صفحه‌های مجازی دست به دست می‌شود و با واکنش‌های تندی از سوی فعالان محیط زیست و دوست‌داران حیات وحش مواجه می‌شود.

اتفاقی تلخ که می‌تواند درس عبرتی برای طبیعت گردی مسئولانه باشد

احمد بحری محیط بان استان قم در صفحه اینستاگرامش می‌نویسد: این به اصطلاح طبیعت گرد ناآگاه، یا بهتر بگویم حیوان آزار شاید مثل خیلی از ما از دیدن این کل وسط کویر هیجان‌زده می‌شود، شاید اگر همه ما هم روزی با این صحنه مواجه می‌شدیم دست از پا نمی‌شناختیم. اما این حیوان وحشی اگرچه پرقدرت و پرسرعت است اما با تعقیب مداوم دچار استرس و خستگی مفرط شده و با خونریزی داخلی متأسفانه مرگ را تجربه می‌کند.

وی با اشاره به اینکه با نزدیک شدن به فصل جفت‌گیری علف‌خواران همچون کَل و بز این کل وحشی از ارتفاعات صخره‌ای پایین می‌آیند و این حیوان ناخودآگاه در مسیر خودروی آفرود قرار گرفته و یا برای تغذیه از گیاهی وارد این منطقه شده است، یادآور شد: این کار اشتباهی که دو جوان آفرودباز مرتکب شدند، البته در برخی از مناطق از سوی شکارچیان غیرمجاز دنبال می‌شود و آنها با موتورسیکلت به تعقیب آهوها می‌پردازند و با خسته کردن حیوان آن‌را صید می‌کنند.

بحری با بیان اینکه جوان آفرودبازی که این اتفاق تلخ را رقم زده شناسایی شده و خود نیز از اتفاق رخ داده پشیمان است گفته است: اما این اتفاق می‌تواند درس عبرتی برای همه طبیعت گردان باشد تا از این پس با ورود به طبیعت و خانه حیات وحش به حقوق آنها احترام بگذارند.

اکثر مردم نسبت به رفتار حیوانات ناآگاه هستند / فیلم منتشر شده تحریف شده بود

وحید کاویانی نیز که متخصص طبیعت گردی است و به طور خاص در حوزه کویر نوردی فعالیت می‌کند در واکنش به انتشار این فیلم این‌طور عنوان کرد: این تصاویر که منجر به جریحه‌دار شدن افکار عمومی شده است، بیشتر به دلیل ناآگاهی و نبود شناخت کافی نسبت به رفتار حیات وحش در فصل جفت‌گیری این گونه بوده است، نه به قصد شیطنت و ایجاد آزار اذیت عمدی.

وی با تاکید بر اینکه قصد دفاع از این جوانان را ندارد اظهار کرد: عموم جامعه ما اطلاعات لازم را در مورد حیات وحش در اختیار ندارند و این جوانان هم مستثنی نیستند.

کاویانی با اشاره به تماسی که با این جوانان داشته است، توضیح داد؛ فضای انتشار این فیلم ناعادلانه و همراه با تحریف بوده و این جوانان قصد آب‌رسانی به حیوان را داشته‌اند، اما رفتارشان اشتباه بوده و با توجه به نیتی که داشتند، برای ارائه گزارش این اتفاق خودشان به اداره محیط زیست کاشان مراجعه کرده‌اند.

وی با بیان اینکه عدم آگاهی این افراد از «فصل جفت‌گیری» که در اصطلاح به آن «فصل مستی» کَل و بز یاد می‌شود باعث این اتفاق تلخ بوده است، توضیح داد: این حیوانات در فصل مستی از زیستگاه اصلیشان جدا می‌شوند و ورود آنها به مناطق کویری خیلی نادر است و اگر کسی در این زمینه اطلاعات نداشته باشد می‌تواند به این حیوانات آسیب وارد کند.

این فعال حوزه اکو توریسم اظهار امیدواری کرد دستگاه قضائی با تکیه بر فیلم‌ها و مستندات برخورد قهری با این جوانان نداشته باشد و به جای جریمه نقدی آنها را به سمت آموزش و کمک به بهبود شرایط محیط زیست کشور هدایت کند.

ایرج حشمتی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: یکی از راهکارهای پیشگیری از چنین جرایم زیست محیطی، پایبندی دستگاه‌ها و نهادهای کشور به الزامات محیط زیستی کشور است؛ که متأسفانه در حال حاضر در خصوص گردشگری کمتر به این موضوع پرداخته می‌شود و لازم همه افراد جامعه به این موضوع توجه لازم را داشته باشند.

خوش‌گذرانی به بهای شکنجه و آزار یک حیوان

این دیدگاه تا حدودی در بیانیه‌ای که توسط ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات ایران (سمدا) منتشر شد دیده می‌شود و عنوان شده است: این فیلم کوتاه نشانه‌ای است از بی انگاری و فقدان مدیریت اوقات فراغت و تفریحات جامعه که منجر به این شده که خوش گذرانی و تفنن جوانان به بهای شکنجه و مرگ یک حیوان بی‌آزار تمام شود.

در این بیانیه فعالان حقوق حیوانات خواستار حراست از طبیعت و جلوگیری از گردشگری بی‌ضابطه و لجام‌گسیخته برای در امان ماندن معدود گونه‌های جانوری باقیمانده در کشورمان شده‌اند.

جریمه‌ای که در انتظار خاطیان است

جمشید محبت خانی فرمانده یگان محیط زیست به جریمه 25 میلیونی شکار کَل تلف شده اشاره کرد و گفت: این افراد برای تکمیل پرونده، به مراجع قضائی معرفی شده‌اند و ممکن است با توجه به تحریک و تشویش اذهان عمومی مجازات دیگری هم در انتظارشان باشد.

به نظر می‌رسد افکار عمومی از کارشناسان قضائی انتظار دارند به این پرونده که نمونه کوچکی از دهها اتفاق حیوان آزاری مشابهی است که سالیانه به‌دور از چشم تیزبین افکار عمومی در سرزمین پهناورمان رخ می‌دهد با صدور رأی به مجازات محیط زیستی زمینه‌های تغییر رویکرد و دیدگاه دیگر متخلفان را به این حوزه فراهم کنند.

افزون بر این، واقعه پیش آمده بر لزوم هر چی بیشتر توجه به مباحث آموزشی در حوزه محیط زیست را یادآور می‌شود. ضمن اینکه باز هم به مسئولان گردشگری یادآور می‌شود فکری به حال شکل‌های نوظهورهای طبیعت‌گردی و ضابطه‌مند کردن آن بکنند.