به باد رفتن رویای مادرانه با هزینـه‌های سنـگین نـازایی

سپهرغرب، گروه خانواده: یکی از مشکلاتی که زوج‌های نابارور با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، عدم حمایت بیمه‌ها و استرس ناشی از مسائل مالی و روند درمانی است و از آنجایی که استرس به تنهایی تاثیر منفی بر چرخه باروری می‌گذارد.

امروزه ناباروری یکی از مشکلات بسیاری از زوج‌های ایرانی است؛ عوامل متعددی در این میان باعث کاهش میزان تولد و باروری شده که از جمله آن‌ها می‌توان به ازدواج دیرهنگام، فاصله طولانی بین ازدواج و بچه دار شدن یا فاصله بیش از حد بین فرزند اول و دوم، افزایش سن، عوامل محیطی، سوءمصرف مواد مخدر، سیگار و به ویژه قلیان و الکل اشاره کرد.

اگرچه پیشرفت‌های خیره‌کننده علمی، تحقیقاتی و دستاوردهای متخصصین و دانشمندان کشور در زمینه درمان انواع ناباروری‌ها، ایران را در ردیف 10 کشور برتر دنیا در این زمینه قرار داده است؛ اما همچنان آمار ناباروی در ایران بسیار بالاست به طوریکه براساس آخرین سرشماری صورت گرفته بیش از سه میلیون زوج نابارور در ایران داریم که از این آمار 60 درصد را آقایان و 40 درصد را خانم‌ها تشکیل می‌دهند.

این آمار برای کشور ایران که در بحران کاهش جمعیت قرار دارد بسیار نگران‌کننده است، اما همچنان هزینه‌های سنگین درمان ناباروری و نبود پوشش بیمه‌ای باعث استرس و حتی اختلال‌های روحی و روانی شدید در زوج‌های نابارور می‌شود.

یکی از مشکلاتی که زوج‌های نابارور با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، عدم حمایت بیمه‌ها و استرس ناشی از مسائل مالی و روند درمانی است و از آنجایی که استرس به تنهایی تاثیر منفی و جدی بزرگی بر چرخه باروری می‌گذارد؛ این امر بسیار ناخوشایند است و می‌تواند تاثیر بسزایی در سیکل درمان داشته باشد.

بسیاری از بانوانی که در حسرت تولد یک نوزاد مانده‌اند؛ با توجه به اینکه توانایی پرداخت هزینه‌های درمان ناباروری را ندارند مجبورند سال‌ها در حسرت نداشتن فرزند زندگی کنند یا در نهایت تصمیم به طلاق و جدایی بگیرند.

بانوی جوانی که بیش از 15 سال از ازدواجش می‌گذرد اظهار کرد: در روستا زندگی می‌کنم و تحت پوشش هیچ بیمه‌ای قرار ندارم و با وجود اینکه برای درمان به روش‌های ناباروری اقدام کردم اما با موفقیت همراه نبود.

وی با بیان اینکه شوهرش یک کارگر ساده است، افزود: تمام دارایی خود را صرف درمان کردیم و اکنون چیزی در بساط نداریم که مجدد بخواهیم اقدام به درمان کنیم.

خانم جوان دیگری عنوان کرد: 10 سال از زندگی مشترکمان می‌گذرد اما با توجه به افزایش هزینه‌های درمان ناباروری و تحت پوشش قرار نگرفتن بیمه درمانی، تمایلی به فرزند دار شدن ندارم.

 درمان نازایی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی نیست!

وی بیان کرد: هزینه‌های درمان ناباروری بالاست و ما باید سال‌ها پس انداز کنیم تا بتوانیم مخارج درمان را تامین کنیم که متاسفانه بعد از تامین مخارج، سن ما نیز افزایش می‌یابد و شانس بارداری را از دست می‌دهیم.

دکترمحمدصادق بابایی درباره تحت پوشش قرار گرفتن روند درمان نازایی و ناباروری اظهار کرد: سازمان تامین اجتماعی هیچ تعهدی مبنی بر تحت پوشش قراردادن هزینه‌های درمان نازایی ندارد و براساس سیاست کلی باید دستورالعمل آن به سازمان ابلاغ شود تا در دستور کار قرار گیرد.

مدیر درمان تامین اجتماعی استان قزوین افزود: تاکنون دستورالعملی مبنی بر تحت پوشش قرارگرفتن خدمات آزمایشگاه یا بستری بابت درمان نازایی ابلاغ نشده؛ لذا این طرح یک تصمیم کلان را در سطح سازمان می‌طلبد و از حوزه مدیریتی استان خارج است.

وی درباره خدمات پاراکلینیک و سونوگرافی بیان کرد: اگر بیماری که بیمه شده سازمان تامین اجتماعی است برای ادامه روند درمان به خودِ مراکز سازمان مراجعه کند تمام خدمات به صورت رایگان در اختیارش قرار می‌گیرد؛ اما اگر از بخش خصوصی خدمات بگیرد چون تعرفه دولتی و خصوصی متفاوت است تنها بخشی از خدمات تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.

 تولد 750 نوزاد در مرکز درمان ناباروری جهاد

زینب مشایخ نیز درباره فعالیت مرکز ناباروری جهاد دانشگاهی اظهار کرد: مرکز تله مدیسین جهاد دانشگاهی قزوین از ابتدای تاسیس تاکنون چهارهزار تشکیل پرونده در حوزه درمان ناباروری داشته که منجر به تولد 750 نوزاد زنده شده است.

وی با اشاره به هزینه‌های سنگین درمان ناباروری گفت: بیمه‌های تامین اجتماعی و تکمیلی تنها نسخه درمان ناباروری را می‌پذیرند و داروها تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد و مابقی پروسه‌ها تحت تکمیل بیمه قرار نمی‌گیرند.

 بیمه‌سلامت خدمات درمان ناباروری را تحت پوشش قرار نمی‌دهد

این مقام مسئول با اشاره به اینکه بیمه سلامت هیچ کدام از خدمات درمان ناباروری را نمی‌پذیرد، ادامه داد: معمولا بیشتر افراد تحت پوشش بیمه برای درمان مراجعه می‌کنند و مراجعه کنندگانی که بیمه ندارند یا تحت پوشش بیمه سلامت قرار دارند همان گروهی هستند که از روند درمان کنار می‌کشند.

وی تصریح کرد: چون داروها برای دارندگان دفترچه بیمه سلامت گران تمام می‌شود و یک نسخه IVF ممکن است برای فردی که بیمه ندارد به چهار میلیون و برای کسانی که تحت پوشش بیمه هستند به دو و نیم میلیون برسد.

وی با اشاره اینکه هزینه‌های درمان ناباروری متفاوت و بستگی به نوع درمان دارد، اضافه کرد: هزینه‌های درمان ناباروری بین پنج تا 20 میلیون متغیر است که تنها داروها تحت پوشش بیمه قرار دارند؛ لذا نیاز است تا این خانواده‌ها تحت پوشش بیمه یا ارگانی قرار گیرند تا به دلیل هزینه از درمان جا نمانند.

مدیر مرکز تله مدیسین درمان ناباروری جهاد دانشگاهی قزوین اذعان کرد: زوجینی هستند که برای درمان ناباروری مراجعه می‌کنند اما از آنجایی که باید روند IVF را طی کنند به دلیل عدم توانایی در پرداخت هزینه، ممکن است انصراف داده یا برای تامین هزینه چند سالی روند درمان خود را به تعویق اندازند که اکثرا به دلیل افزایش سن قابلیت باروری را از دست داده و نمی‌توانند صاحب فرزند شوند.

وی بیان کرد: درمان به موقع نازایی علاوه بر مقرون به صرفه بودن برای خانواده‌ها، راحت‌تر صورت می‌گیرد و دیگر زوجین مجبور نیستند برای اینکه صاحب فرزند شوند به سمت روش اهدایی پیش روند.

مشایخ عنوان کرد: مرکز جهاد دانشگاهی یک مرکز نیمه دولتی است و که براساس تعرفه نیمه دولتی خدمات ارائه می‌دهد و در برابر با بخش‌های خصوصی سایر استان‌ها می‌تواند مقرون به صرفه باشد؛ چراکه تفاوت این تعرفه نیمه دولتی زمانی که فرد برای IVF و کشیدن تخمک و انتقال مراجعه می‌کند کاملا مشهود است.

این مقام مسئول با اشاره به نرخ روش‌های درمان ناباروری در مرکز جهاد دانشگاهی قزوین گفت: هزینه درمان ناباروری در روش IVF از مرحله کشیدن تخمک، داروها و انتقال برای هر بیمار 10 میلیون تومان و در روش IUI بین یک میلیون تا یک و نیم میلیون تومان است.

مشایخ افزود: در روش IUI اگر شرایط فرد بیمار نرمال باشد تا شش مرحله اجازه تکرار آن را داریم؛ اما گاهی با یک الی دو مرحله ممکن است شرایط فرد نرمال نباشد؛ لذا لازم است به سمت IVF تغییر مسیر دهیم که البته خیلی از افراد با یک تا دو مرحله خیلی خوب پاسخ لازم را دریافت می‌کنند.

 100 پرونده نازایی طی سال جاری منجر به باروری شد

وی درباره تعداد مراجعه کنندگان امسال برای درمان ناباروری اظهار کرد: امسال 400 پرونده در بحث ناباروری تشکیل شده که علی‌رغم اینکه روند درمان برخی خانواده‌ها آغاز نشده یا در مراحل تکمیلی هستند تاکنون 100 مورد منجر به باروری شده است.

مشایخ در پایان گفت: گاهی که برای جذب کمک به سراغ خیرین می‌رویم در پاسخ می‌گویند که داشتن فرزند به سختی سرطان نیست؛ اما شاید بار روانی بیشتری از سرطان برای یک خانواده داشته باشد؛ چراکه برخورداری از فرزند به دوام و ادامه یک خانواده کمک کند لذا امیدوارم روزی فرا رسد که این خانواده‌ها برای درمان تحت بیمه یا ارگانی قرار گیرند.

میانگین آمار ناباروری در دنیا 15 درصد است، اما برخی تحقیقات داخلی این آمار را تا 21 درصد هم عنوان می‌کند؛ به بیان دیگر آمار ناباروری در ایران از آمار جهانی آن بالاتر است.

از طرفی بند سوم از سیاست‌های کلی جمعیت هم به حمایت از زوج‌های نابارور اختصاص دارد. بر اساس این بند درمان ناباروری مردان و زنان باید تحت پوشش بیمه قرار گیرد.

لذا با توجه به کاهش نرخ جمعیت و افزایش قابل توجه نرخ ناباروری مجلس مصوباتی را در جهت حمایت از خانواده‌های نابارور اعلام کرده است.

فاطمه محمدبیگی درباره اقدامات مجلس برای موضوع تنظیم جمعیت اظهار کرد: از آنجایی که نرخ جانشینی جمعیت در دنیا 2.1 دهم است، ایران نرخ 1.6 دهم را تجربه می‌کند، این درحالی‌ است که شیوع بیماری کرونا این عدد را به 1.2 در کشور کاهش می‌دهد.

وی افزود: خطر نابودی جمعیت یک هشدار مهم است؛ بنابراین باید فکر جدی برای آن داشته باشیم. میزان ناباروری در دهه 60 حدود 8 درصد، دهه 80 حدود 12 درصد و در دهه 90 به 21 درصد رسید.

عضو فراکسیون زنان مجلس اذعان کرد: اکنون یک پنجم از زوج‌ها در کشور با ناباروری دست و پنجه نرم می‌کنند، لذا باتوجه به اینکه این عدد، رقم کمی نیست باید برای درمان ناباروری در جهت رفع مشکلات جمعیتی اقدام جدی صورت گیرد.

 به دنبال توسعه خدمات بیمه ناباروری هستیم

وی با بیان اینکه عمده درمان‌های ناباروری هزینه‌های بالایی دارند، ادامه داد: معمولا زوجین از پسِ پرداخت این هزینه‌های زیاد برنمی‌آیند، لذا بیمه ناباروری زوجین می‌تواند تسهیل‌گر این امر باشد؛ اگرچه سال‌های گذشته این طرح به صورت محدود اجرا شد که تنها یک نوبت از درمان زوجین را پرداخت می‌کرد و موفقیت آمیز نبود.

محمدبیگی تصریح کرد: به دنبال این هستیم که با بهبود خدمات ارائه شده به زوج‌های نابارور، میزان ناباروری در کشور را کاهش دهیم، بنابراین اکنون دنبال توسعه خدمات بیمه ناباروری هستیم تا مراجعه مکرر زوجین نابارور را تحت پوشش قرار دهیم.

دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس عنوان کرد: بسیاری از زوجین با مشاوره تغییر سبک زندگی و الگوی تغذیه، مشاوره‌های مربوط به زناشویی و اورولوژی می‌توانند دارای فرزند شوند؛ حتی طب سنتی و ایرانی هم می‌تواند در تقویت اسپرم و تخمک کمک کننده باشد.

 سه مرحله IVF تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد

وی ابراز کرد: مرحله دوم درمان ناباروری هزینه‌های(IVF) است که از آنجایی که فقط 40 درصد پاسخگویی دارد، ممکن است زوجی مجبور شوند تا چهار بار آن را انجام دهند، بنابراین تصمیم داریم طبق مستندات علمی به دست آمده، تا حداقل سه جلسه را تحت پوشش بیمه قرار دهیم.

محمدبیگی افزود: در این طرح زوایای حمایتی بسیاری برای پدران و مادران نظیر بیمه مادران باردار، صندوق عمر بیمه برای مادران، درنظر گرفتن تسهیلات به ازای هر فرزند برای مادران تدارک دیده شده که البته ارقام هنوز مشخص نیست، اما بسته‌های بیمه‌ای داده شده و ضریب بیمه‌ای برای مادر و پدر دیده شده است.

 تخفیف مالیاتی برای بازگشت به کار مادران باردار

وی بیان کرد بیان کرد: برای اولین‌بار این قانون جامع در حوزه سلامت و باروری در کشور به تصویب می‌رسد که هر خانمی که می‌خواهد فرزند داشته باشد، روند هماهنگ تا فلوشیپ ناباروری به شکل سامانه ارجاع داده شده و همه ویزیت‌ها و آزمایش و روند درمان ناباروری برای اولین‌بار به صورت جامع تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.

این نماینده مجلس در پایان گفت: زمان مشخصی برای تصویب این طرح تعیین نشده، اما از آنجایی که مسائل جمعیتی در اولویت برنامه‌های مجلس قرار دارد، حتما به سرعت مورد بررسی قرار خواهد گرفت و قانون ذکر شده به ازای تولد فرزند تا حصول فرزندآوری، حمایت درمان ناباروری ادامه دارد.