آیا برق امید توزیع عادلانه یارانه انرژی است؟

سپهرغرب، گروه اقتصادی: در شرایطی که 51 درصد از یارانه انرژی از منابع بیت‌المال به جیب 3 دهک پردآمد می‌رود، نحوه تعرفه‌گذاری پله‌های پرمصرف در طرح برق امید نیز نمی‌تواند، به عادلانه‌تر شدن پرداخت یارانه انرژی بین مردم کمک کند.

طرح تخفیف 100 درصدی برق تحت عنوان برق امید نزدیک به 70 روز است که به طور رسمی آغاز شده و برخی از مشترکان کم مصرف نیز تا این لحظه از تخفیف 100 درصدی برق بهره‌برده‌اند.

بنابر آخرین جزئیات ارائه شده از اطلاعات اولین دوره قبض صادر شده پس از آغاز طرح برق امید و پایش 76 درصدی مشترکان، مشخص شد، نزدیک به 14 میلیون نفر به طور قطعی و بدون احتساب واحدهای مسکونی خالی از این طرح بهره‌برده‌اند.

بر اساس اظهارات متولیان برق امید در شرکت توانیر اطلاعات پایش 100 درصدی مشترکان آماده شده و در آینده‌ای نزدیک به اطلاع مردم خواهد رسید.

 پرمصرف‌ها اهداف طرح برق امید را به خطر می‌اندازند

با گذشت بیش از 2 ماه از فرآیند اجرای طرح برق، همچنان شاهد انتقاد برخی کارشناسان از این طرح هستیم. بر همین مبنا یکی از این انتقادات به بحث پله‌های مصرفی پرمصرف‌ها باز می‌گردد.

در این راستا به استناد جزئیات مصوبه هیئت وزیران در موضوع برق امید، قرار است، 6 ماه پس از آغاز فرآیند اجرایی این طرح، تعرفه برق پر مصرف‌ها با افزایش 15 درصدی قیمت مواجه شود. همین نکته زمینه انتقاد کارشناسان را فراهم کرده است.

در همین راستا، محمد پورحمید، کارشناس حوزه انرژی در بیان مشکلات افزایش 15 درصدی قیمت برق پرمصرف‌ها گفت: «یکی از اساسی‌ترین اهداف طرح برق امید کاهش مصرف است. از طرفی بخش عمده‌ای از مصرف انرژی به دست پر مصرف‌ها انجام می‌شود، لذا در این شرایط تنها با سیاست‌های مدیریتی قوی می‌توان زمینه کاهش مصرف را مهیا کرد.»

این کارشناس انرژی با اشاره منظور خود از سیاست قوی مدیریتی، تاکید کرد: « تنها با افزایش قیمت جدی و قابل توجه برای پله‌های پر مصرف می‌توان زمینه کاهش مصرف آن‌ها را مهیا نمود و به اهداف برق امید که کاهش 10 درصدی مصرف برق است، نزدیک شد.»

 51 درصد از یارانه انرژی در جیب 3 دهک پردرآمد

در حال حاضر قیمت تمام شده حامل‌های انرژی در کشور با قیمت فروش آن‌ها تفاوت چشمگیری دارد و دولت مابه‌تفاوت این قیمت را در قالب یارانه انرژی از محل بودجه کشور تامین می‌کند. بر این اساس و بر اساس اطلاعات مندرج در مرکز آمار کشور، نزدیک به 51 درصد یارانه انرژی پرداخت شده از جیب مردم، به جیب سه دهک پردرآمد 1، 2 و 3 می‌رود.

این یعنی اکثریت پرمصرف‌ها، بخش قابل توجهی از منابع دولتی را صرف روشن کردن کاخ‌های خود کرده و حتی نسبت به پرداخت هزینه کامل آن نیز اقدام نمی‌کنند.

در چنین شرایطی افزایش تنها 15 درصدی برق برای پرمصرف‌هایی که عمدتا جزء اقشار پردآمد جامعه نیز هستند، نه تنها منجر به تحقق اهداف برق امید در ارتباط با کاهش 10 درصدی انرژی برق نمی‌شود، بلکه زمینه نمی‌تواند روند توزیع ناعادلانه یارانه انرژی را نیز متوقف کند.

 توزیع عادلانه یارانه انرژی در گرو نظام تعرفه‌گذاری صحیح

در همین ارتباط، مالک شریعتی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ضمن بیان این انتقاد به بند افزایش تنها 15 درصدی انرژی برق برای پر مصرف‌ها گفت: «پرمصرف‌ها در صورت ادامه روند فعلی مصرف برق خود باید هزینه واقعی تولید و توزیع انرژی برق را بپردازند و شرکت توانیر باید با درنظر گرفتن پله‌ها مصرفی نسبتا به افزایش قیمت پرمصرف‌ها اقدام کند تا شاهد حرکت سرمایه مردم به جیب ثروتمندان نباشیم.»

نماینده مردم تهران، ری و شمیرانات در مجلس با اشاره به ادبیات جهانی نظام‌های تعرفه‌گذاری گفت: «در همه جای دنیا، هرکسی بخواهد بیشتر از الگوی تعیین شده برق مصرف کند، باید هزینه واقعی تولید و توزیع به همراه ارزش افزوده آن را پرداخت کند.»

در شرایطی که وزارت نیرو اصلی‌ترین هدف برق امید را صرفه جویی در مصرف برق تلقی می‌کند اما به نظر می‌رسد، کاهش 15 درصدی قیمت برق پرمصرف‌ها نمی‌تواند در تامین این هدف کارایی خاصی داشته باشد، زیرا قیمت فروش برق با در نظر گرفتن 15 درصد افزایش همچنان با قیمت تمام شده تولید و توزیع آن تفاوت دارد.

بر این اساس در نظر گرفتن پلکان مصرفی با افزایش قیمت بیش از 15 درصد می‌تواند علاوه بر تحق اهداف وزارت نیرو زمینه عادلانه تر کردن پرداخت یارانه انرژی را مهیا سازد.