8 کاربرد فنّاوری هسته‌ای در کشاورزی

راهکار امنیت غذایی در 40 سال آینده چیست؟

سپهرغرب، گروه کشاورزی: سازمان خواروبار جهانی ملل متحد با اعلام هشت کاربرد فنّاوری هسته‌ای در بخش کشاورزی تأکید می‌کند تأمین امنیت غذایی جهان در 40 سال آینده تنها با تحقیقات امکان‌پذیر است و فناوری هسته‌ای تحقیقات را تسهیل و زمان آن را کوتاه‌تر می‌کند.

به گزارش سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد (فائو)، فنّاوری هسته‌ای در کشاورزی با استفاده از ایزوتوپ‌ها و پرتوافشانی می‌تواند با انواع بیماری‌ها، آفات مقابله کرده باعث افزایش تولید محصولات، محافظت از منابع آب‌وخاک، افزایش تولید محصولات دامی و افزایش ضریب امنیت غذایی در کشورها شود.

سازمان خواروبار جهانی ملل متحد تأکید می‌کند که بیش از 50 سال است استفاده از فنّاوری هسته‌ای را در کشاورزی دنیا ترویج می‌کند و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای هم در این زمینه همکاری می‌کند و تحولات شگرفی در کشاورزی دنیا به‌واسطه این علم ایجاد شده است.

فائو در گزارش خود به هفت تحول بزرگی که فنّاوری هسته‌ای در کشاورزی دنیا ایجاد کرده است اشاره می‌کند.

     افزایش سلامت و تولید حیوانات

استفاده از فنّاوری هسته‌ای توسعه زیادی در تولیدات و سلامت دام در دنیا که بخش زیادی از تأمین امنیت غذایی به آن‌ها متکی است ایجاد کرده است. این فنّاوری علاوه بر افزایش تولید محصولات به سلامت آن‌ها نیز کمک بسیاری کرده است.

به‌عنوان‌مثال در کشور کامرون این علم توانسته تولید، اصلاح و تلقیح مصنوعی و کنترل بیماری دام را در این کشور تا حدود زیادی بهبود بخشد.

با استفاده از تلاقی دو رقم محلی در این کشور توسط اصلاحگران و محققان، تولید شیر دام‌ها بیش از سه برابر شد و میزان تولید آن‌ها از 500 به یک‌هزار و 500 لیتر رسید که باعث افزایش درآمد 110 میلیون دلاری یک مزرعه پرورش دام در طی یک سال شد.

همچنین اصلاح نژاد این حیوان باعث شد که بیماری بروسلوز که یک بیماری مسری در دام است به‌شدت کاهش یابد این بیماری قابل‌انتقال از حیوان به انسان است و طی سال‌ها افراد زیادی را که شیر غیرپاستوریزه می‌خورند درگیر می‌کند و هزینه‌های زیادی برای فرد مبتلا دارد.

     اصلاح تعادل آب‌وخاک با استفاده از فنّاوری هسته‌ای

امروز این فنّاوری در بسیاری از کشورها برای سلامت آب‌وخاک که منبع اصلی تولید و ضامن امنیت غذایی هستند استفاده می‌شود، اهمیت این مسئله به‌ویژه در زمانی که جمعیت جهان روزبه‌روز افزایش‌یافته و نیاز غذایی بیشتر می‌شود نمود بیشتری دارد.

به‌عنوان‌مثال در منطقه‌ای به نام بنین، با استفاده از فنّاوری هسته‌ای میزان تولید ذرت 50 درصد افزایش و استفاده از کود شیمیایی تا 70 درصد کاهش یافت و همین مسئله باعث تثبیت ازت بیشتر در خاک شد که باعث افزایش تولید سایر محصولات کشاورزی نیز می‌شود.

در کشور کنیا استفاده از فنّاوری هسته‌ای باعث شد که کشاورزان این منطقه در مقیاس‌های کوچک بتوانند مزارع سبزی و صیفی خود را آبیاری کرده و محصول خود را دو برابر کنند درعین‌حال مصرف آب آن‌ها هم 55 درصد کاهش یافت.

     کنترل آفات و بیماری

کشورها دهه‌هاست که از روش عقیم کردن حشرات و آفات نر با استفاده از فنّاوری هسته‌ای برای مقابله با بیماری و آفات در مزارع استفاده می‌کنند.

با عقیم کردن حشرات امکان تولیدمثل آن‌ها فراهم نمی‌شود و جمعیت آن‌ها روزبه‌روز کمتر می‌شود در حقیقت این یک نوع کنترل طبیعی هم است که در آن از هیچ‌گونه مواد شیمایی استفاده نمی‌شود.

دولت گواتمالا، مکزیک و آمریکا از این روش دهه‌ها است برای جلوگیری از آفت مگس مدیترانه‌ای استفاده می‌کنند هر هفته صدها میلیون از این حشرات را برای حفظ ارزش میوه به باغات مرکبات می‌فرستند و این آفت دیگر نمی‌تواند زاد و ولد کند و خودبه‌خود از بین می‌رود.

     سلامت غذایی

برای تجارت محصولات غذایی نیاز به استانداردهایی است که برخی موارد هزینه‌های بسیار بالایی دارد شاید 15 میلیارد دلار برای صنعت غذایی تطبیق این استانداردها هزینه داشته باشد.

استفاده از فنّاوری هسته‌ای این امکان را افزایش داده و هزینه را بسیار پایین‌تر آورده است مثلاً در کشور پاکستان 50 شرکت با استفاده از فنّاوری هسته‌ای امکان ردیابی باقیمانده دارویی و سموم را در محصولات کشاورزی دارند که هم سلامت امنیت غذایی را برای داخل افزایش می‌دهد و هم مطابقت با استانداردها را در زمان صادرات بالا می‌برد که درنهایت هزینه‌ها به‌شدت افت پیدا می‌کند.

     افزایش مسئولیت‌پذیری دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی در قبال مردم

فنّاوری هسته‌ای دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی را نسبت به مردم مسئولیت‌پذیرتر می‌کند مثلاً در سال 2011 در ژاپن سازمان خواروبار جهانی ملل متحد و آژانس بین‌المللی انرژی با استفاده از فناوری هسته‌ای توانستند مواد غذایی آلوده ناشی از نشتی مواد هسته‌ای را شناسایی و معرفی کنند.

     افزایش سازگاری با تغییرات آب و هوایی

استفاده از فنّاوری هسته‌ای امکان اصلاح ارقام و نژادهای زراعی و دامی که سازگاری زیادی با تغییرات آب و هوایی را دارند فراهم می‌کند. نمونه آن در بورکینافاسو است که دام‌هایی را اصلاح‌کرده‌اند که با شرایط جدید بیشتر سازگار است. در سال‌های اخیر تغییرات آب و هوایی مشکلات زیادی را برای تولیدات کشاورزی و کلاً شرایط زندگی ایجاد کرده است کارشناسان می‌گویند برای تولیدات بهتر در آینده باید از نژادها و گونه‌هایی استفاده کرد که بتواند در شرایط جدید تولید خوبی داشته باشد و مقاوم به تنش‌های محیطی باشد.

     جلوگیری از گرسنگی و قحطی با افزایش عملکرد

استفاده از فنّاوری هسته‌ای باعث اصلاح یک سری ارقام زراعی می‌شود که زودرس هستند بنابراین از منابع آب‌وخاک کمتری استفاده کرده و به کشاورز این امکان را می‌دهد که کشت دیگری هم انجام دهد.

فائو گزارش می‌دهد که به لطف اصلاح رقم برنج زودرس در بنگلادش میزان تولید این کشور در سال 2004 از 26.8 میلیون تن به 33.8 میلیون تن در سال 2013 رسید.

     کاهش مصرف آب

با استفاده از فناوری هسته‌ای در بخش کشاورزی می‌توان مسیر آب را در زمین و گیاه ردیابی کرد بنابراین با این روش می‌توان از پرت و هدررفت آب در مزرعه جلوگیری کرد و راندمان مصرف آب را بسیار افزایش داد می‌توان بررسی کرد که مناسب‌ترین زمان مصرف آب گیاه چه زمانی است و همه این‌ها کمک می‌کند که از آب مصرف بهینه شود و با حداقل آب کشاورزی محصول بیشتری برداشت کرد.

با توجه به رشد روزافزون جمعیت استفاده از فنّاوری هسته‌ای برای تأمین غذای جمعیت آینده جهان بسیار ضروری است.

طبق گزارش فائو در 40 سال آینده تنها علم و تحقیقات می‌تواند امنیت غذایی را برای جمعیتی که به 9 میلیارد نفر می‌رسد تأمین کند.