نقش مشارکت مردمی در شهرسازی تاکتیکی

سپهرغرب، گروه شهر: سهیم‌سازی ساکنان در طراحی‌های شهری باعث گرد هم آوردن آنان و ارائه ایده‌های جالب می‌شود؛ استراتژی شهرسازی تاکتیکی اگر با کمک مردم به درستی پیاده شود، می‌تواند زمینه را برای تغییرات دائمی شهرها و ایجاد فضاهای عمومی امن فراهم آورد.

کلانشهر سائوپائولو در برزیل یکی از موفق‌ترین شهرهای جهان در زمینه پیاده‌سازی پروژه‌های آزمایشی کوچکی است که به تغییراتی دائمی و مثبت در شهر منجر می‌شود. مقامات رسمی این شهر از سال 2011 تا امروز در حال ایمن‌سازی خیابان‌ها و سایر معابر شهری بوده‌اند تا امنیت تمام کاربران را تأمین کنند. به عنوان مثال برنامه‌ریزان با استفاده از شهرسازی تاکتیکی تلاش کرده‌اند سرعت حرکت خودروها در خیابان‌ها را کاهش دهند و در این زمینه با موفقیت‌های زیادی مواجه بوده‌اند.

علاوه بر این مقامات سائوپائولویی از طریق برنامه‌هایی جامع امنیت دوچرخه‌سواران و عابران پیاده را در خیابان‌ها افزایش داده و ترافیک خودرویی در خیابان‌ها را به حداقل رسانده‌اند. مثلاً در سپتامبر سال 2017، گروهی از معماران برجسته این کشور با موفقیت تمام توانستند کاربری دو خیابان را در یکی از مناطق پرتردد شهر تغییر دهند و تردد وسایل حمل و نقل خودرویی در آن‌ها را ممنوع کنند. علاوه بر این معماران فوق از همان ابتدای آغاز کار خود، ساکنان منطقه را در پیاده‌سازی طرح خود سهیم کردند و از این طریق توانستند علاوه بر افزایش انگیزه در آنان، خواسته‌هایشان را از فضاهای عمومی برآورده کنند. با این طرز تفکر، علاوه بر دریافت حمایت شهروندان از پروژه‌های شهری، تمام ایده‌ها و نظرات افراد با سلیقه‌های گوناگون نیز در شهر اعمال می‌شود و به این ترتیب قطعاً شهر ویژگی‌هایی متناسب با تمام نیازهای کاربران را فراهم خواهد آورد.

 ایجاد حمایت محلی

تیم معماری برزیلی در سائوپائولو به منظور بهره‌گیری از حمایت اجتماعی و بهبود دانش محلی در زمینه افزایش امنیت جاده‌ای، برای ساکنان مناطق مختلف شهر، کارگاه‌های آموزشی متعددی برگزار کردند. سرمایه‌گذاران و داوطلبان شهری در این کارگاه‌ها شرکت کرده و پس از آن با توجه به آموزش‌های ارائه شده با ایده‌پردازی، تغییرات کوتاه مدت و دائمی در فضاهای شهری ایجاد کردند. در کلاس‌های آموزشی، شرکت‌ کنندگان از اهمیت ایجاد خیابان‌های امن آگاه می‌شدند و هر یک ایده‌ای در این زمینه ارائه می‌کردند. پس از پایان جلسات آموزشی، از شرکت‌کنندگان خواسته شد خیابان‌های امن و ناامن اطراف محل زندگی خود را مشخص کنند و برای انتخاب خود استدلال منطقی ارائه دهند. سپس ساکنان شهر ایده‌های خود برای رفع نواقص مناطق شهری را به برگزارکنندگان کلاس‌ها تحویل دادند که در نهایت، تیم معماری، بهترین ایده‌ها را عملی کرد.

 ارزیابی تغییرات

مقامات رسمی شهر سائوپائولو بیشتر با هدف کاهش سرعت ترافیک خودرویی و افزایش امنیت عابران پیاده و دوچرخه‌سواران دست به شهرسازی تاکتیکی زدند و شهروندان را در اقدامات خود سهیم کردند. تیم شرکت‌ کننده، پس از هر اقدام آزمایشی پیامدها و تغییر رفتار شهروندان را ارزیابی می‌کردند و بر اساس نتیجه آن برای دائمی‌سازی آن تصمیم می‌گرفتند. کارشناسان نیز شرایط موجود شهری را تحلیل کمی و کیفی می‌کردند و اطلاعات مربوط به جریان تردد عابران پیاده، میزان عبور و مرور وسایل حمل و نقل موتوری، استفاده از تقاطع‌ها و افزایش درک کاربران از فضا و تغییر فعالیت را در اختیار برنامه‌ریزان شهری قرار می‌دادند.

 پیاده‌سازی یک پروژه کوچک

افرادی که در شهرسازی تاکتیکی با تیم معماری مشارکت داشتند از همان زمان طلوع خورشید تا تاریک شدن هوا به بهبود وضعیت خیابان‌ها می‌پرداختند. از مهم‌ترین اقدامات آن‌ها در این زمینه می‌توان به خط‌کشی، رنگ‌آمیزی و کاشت درختان در خیابان‌ها اشاره کرد که تردد عابران پیاده را تسهیل می‌کرد. در نتیجه تلاش‌های بی‌وقفه این افراد، پیاده‌روهایی بسیاری ایمن با حصارکشی ایجاد شد، تقاطع‌ها را گل‌های زیبایی فرا گرفت که مانع از ورود خودروها به بخش دوچرخه‌سواران و عابران پیاده می‌شد و در نهایت شهر به طور قابل توجهی زیبایی را برای منطقه به ارمغان آورد.

 ایجاد تغییرات دائم

اگرچه بسیاری از تغییرات اعمال شده در مناطق مختلف سائوپائولو تنها به مدت یک روز طول کشید با این حال شهردار را به دائم‌سازی بعضی از تغییرات ترغیب کرد. در این راستا، مقامات رسمی شهر از تیم معماران و مردم خواستند برای ایجاد تغییراتی دائمی در شهر ایده‌هایی ارائه دهند تا به کاهش سوانح خیابانی کمک کنند. در نهایت قرار شد بعضی از تغییراتی که به طور آزمایشی در خیابان‌های شهر پیاده شده بود با اعمال تغییرات بیشتری شکل دائمی به خود بگیرد.