|
سپهرغرب، گروه خبر: فرش کردستان زمانی که همه زنجیره‌های تولید آن در استان تکمیل شود، جانی دوباره می‌گیرد و بخش‌های دولتی و خصوصی برای دستیابی به این مهم باید آستین‌های همت را بالا ببرند.
کردستان با تولید سالانه 180 هزار متر مربع فرش و تابلوفرش دستباف، یکی از قطب‌های این صنعت در کشور به‌شمار می‌رود و این استان در زمینه تولید این هنر گرانبها نه‌تنها در کشور، بلکه حتی در جهان نیز حرف برای گفتن دارد.
فرش‌های تولیدی در کردستان از گذشته خریدار در داخل و خارج از کشور داشته و این فرش‌ها در ابعاد و انواع مختلف ازجمله ریزماهی، افشار و ابریشم، گل ابریشم و مرینوس تولید و عمدتاً به کشورهای ژاپن، کانادا، روسیه، پاکستان، کشورهای اروپایی و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود.
طرح فرش بیجار و سنندج ثبت ملی شده است و در آستانه ثبت جهانی هم قرار دارند که این مهم به‌واسطه سال‌ها تلاش هنرمندان و بافندگان فرش به‌ویژه زنان کُرد این دیار حاصل شده است.
یکی از مسائل مهم و ضروری در رونق تولید فرش، وجود زنجیره تولید آن است که در کردستان هم‌اکنون جای حلقه‌های فرآوری پشم، دوک (نخ‌ریسی) و پرداخت فرش خالی بوده و طی دو سال اخیر گام‌های مطلوبی برای تکمیل این زنجیره در استان برداشته شده است.
واحد تولیدی در شهرستان بیجار مجوز فرآوری پشم را دریافت کرده و به این واحد 90 میلیارد ریال تسهیلات هم پرداخت شده است تا این‌گونه حلقه نخست زنجیره تولید فرش در استان شکل گیرد.
عملیات احداث این واحد هنوز به اتمام نرسیده است و بی‌شک با بهره‌برداری از آن شاهد تحول خوبی در صنعت تولید فرش کردستان خواهیم بود.
واحدهای تولیدی حوزه فرش هم‌مانند دیگر واحدهای تولیدی استان با مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ به‌منظور در جریان قرار گرفتن بیشتر با موانع پیش روی این واحدها همراه با رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان از واحد تولید فرش و تابلوفرش «نظرپور» در سنندج بازدید کردم و از نزدیک با این هنر رنگارنگ و هنرمندان آن بیشتر آشنا شدم.
تاروپود زندگی در قالب فرش
فرش‌بافی را بیشتر در فیلم‌ها دیده بودم، اما در بازدید از این کارگاه برای نخستین‌بار از نزدیک دیدم که هنرمندان چگونه با استفاده از تنوع رنگ و ابزار مختلف دیگر کلاف‌‌های نخ را به یک اثر هنری و گرانبها تبدیل می‌کنند.
درحالی که مسئولان مشغول هماهنگی برای برطرف کردن مشکلات کارگاه بودند، به یکی از بافندگان تابلوفرش نزدیک‌تر شدم؛ سرعت دستانش در گره زدن زیاد، دیدنی بود و هربار با وسیله مخصوصی که به آن «قلاب» می‌گفتند، گره نخ را می‌برید و دوباره سراغ رنگی دیگر می‌رفت.
گاهی با یک نخ تنها یک گره و گاهی چند گره، نگاهی به نقشه‌های آویزان‌شده بالای سرش و دوباره گره زدن و این آهنگ همچنان ادامه داشت؛ نگاه بافنده به توجه من به کارش جلب شد و با او هم‌صحبت شدم، خانم میان‌سالی بود که چندسالی از عمر خود را پای دار قالی و فرش سپری کرده بود و از این راه امرار معاش می‌کرد.
این بافنده تابلوفرش گفت: این نوع فرش با توجه به اینکه در ابعاد کوچک بافته می‌شود، در مقایسه با فرش‌های دیگر نیاز به فضای بزرگ ندارد و راحت به هرجا منتقل می‌شود.
شیرین رسولی افزود: بسیاری از همکارانم در این کارگاه خودشان سرپرست خانواده هستند و در این شرایط بیکاری و شیوع ویروس کرونا، اینجا هم سرپناه است و هم مکانی برای کسب درآمد و به همین خاطر باید به مشکلات آن رسیدگی شود.
این بافنده و استادکار فرش از تکمیل زنجیره تولید در استان خوشحال بود و گفت: در گذشته نخ را با قیمت بیشتری از دیگر استان‌ها خریداری می‌کردیم، اما اکنون با استفاده از پشم تولید استان، ارزان به دست بافنده می‌رسد و همین امر می‌تواند در درآمد بافندگان تأثیر داشته باشد.
او به برخی مشکلات فرش‌بافان نیز اشاره کرد و افزود: قالی‌بافی شغل سختی است و بافنده پس از چندسال فعالیت ازنظر بینایی دچار مشکل می‌شود و کمردرد در بین همکاران بسیار شایع بوده و لازم است در هر کارگاه اصولی ازجمله وجود نور کافی برای آسیب کمتر به بافنده رعایت شود.
او دوست نداشت که در این گزارش عکسی از وی منتشر شود و به همین خاطر قول دادم که عکس را تنها برای خودم نگه می‌دارم.
فرصت بازدید بسیار کم بود، می‌دانستم که «شیرین» حرفای زیادی برای گفتن داشت؛ از او قول گرفتم که بار دیگر به کارگاه می‌آیم و بیشتر با کار و زندگی این هنرمندان ناشناخته آشنا خواهم شد.
به همراه گروه به کارگاه رنگرزی رفتم، آنجا هم دنیای دیگر از تنوع و زیبایی بود؛ حوض‌های دایره‌ای پُر از رنگ، نخ‌های رنگ‌شده و بدون رنگ آویزان‌شده، همان تنوع رنگی داشت که در جنگل‌های «هورامان» در فصل پاییز دیده بود.
تازه متوجه شدم که هنرمندان فرش‌باف کردستانی این زیبایی خاص در فرش‌بافی را از طبیعت این دیار به امانت گرفته بودند و به همین دلیل است که هر تابلوی فرش حکایتی زیبا و نقش و نگاری از این دیار دارد.
دیگر طاقت نداشتم گوشی تلفن همراه را بیرون آوردم و از این‌همه زیبایی عکس گرفتم.
وجود یک‌هزار بافنده در کارگاه تولید فرش سنندج
در استان کردستان که سال‌ها است از بیکاری رنج می‌برد، راه‌اندازی واحدی که برای بیش از یک‌هزار نفر شغل ایجاد کرده، بسیار مهم و گرانبها بوده و این کارگاه به‌خوبی به این موفقیت دست پیدا کرده است.
بخشی از زنجیره تولید فرش در کارگاه فرش و تابلوفرش نظرپور سنندج تکمیل شده و یک سال است که بخش طراحی و نقشه‌کشی فرش‌ها هم در این کارگاه راه‌اندازی شده و پنج نفر از جوانان بااستعداد و هنرمند استان که در رشته‌های گرافیک، معماری و نرم‌افزار کامپیوتر تحصیل کرده‌اند، بعد از گذراندن دوره آموزشی طراحی و نقشه‌کشی فرش، وارد این مجموعه شده‌اند.
مدیر کارگاه تولید فرش و تابلوفرش نظرپور در این بازدید با اشاره به آنکه در این کارگاه هم‌اکنون 30 نفر بهطور مستقیم مشغول به‌کار هستند، اظهار کرد: 80 نفر هم در خانه به کار نخ‌ریسی مشغول‌اند و 700 تا یک‌هزار نفر هم بافنده فرش داریم.
مسعود نظرپور از تولید سالانه یک‌هزار و 500 متر مربع فرش در این کارگاه خبر داد و گفت: بیشتر مراحل تولید فرش همچون چله‌کشی، طراحی و بسته‌بندی توسط خود این واحد انجام می‌شود.
وی مهم‌ترین مشکلات این کارگاه را مربوط به برق، گاز و آب آن اعلام کرد و افزود: پی‌اچ آب چاه موجود در این واحد هشت است و برای تولید رنگ شفاف نیاز به پی‌اچ پایین‌تری داریم؛ بنابراین برای این کار باید به آب اسید اضافه کنیم.
مدیر کارگاه تولید فرش و تابلوفرش نظرپور با اشاره به اینکه برای تأمین انرژی مورد نیاز این واحد از کپسول گاز استفاده می‌شود، یادآور شد: بارها حوادثی پیش آمده که اگر به‌سرعت عمل نمی‌کردیم، آسیب و خسارت فراوانی هم ازلحاظ جانی و هم مالی ایجاد می‌شد.
نظرپور با بیان اینکه هشت سال از شروع به فعالیت این کارگاه تولیدی در سنندج می‌گذرد، گفت: طی این مدت بارها پیگیر گازرسانی بودیم و اخیراً به ما اعلام شده پاییز سال آینده این کار اجرایی می‌شود.
وی اظهار کرد: درحال حاضر برق مورد نیاز این کارگاه از موتور برق تأمین می‌شود و برای بهره‌مندی از برق سه فاز صنعتی باید هزینه زیادی پرداخت کنیم که در توان ما نیست.
پیگیری تلفنی مشکلات کارگاه تولید فرش سنندج
یکی از نیازهای اساسی این کارگاه اتصال به شبکه سراسری برق بهجای موتور برق بود و مسئولان با توجه به اهمیت موضوع و نقش آن در زمینه رونق بیشتر این کارگاه، تلفنی درصدد رفع آن شدند و در زمینه تسریع در برق‌رسانی تأکید کردند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان هم به محض بیان مشکلات از سوی مدیر این کارگاه با مدیران عامل شرکت‌های توزیع نیروی برق و گاز کردستان تماس تلفنی برقرار کرد و از آن‌ها قول مساعد برای حمایت بیشتر از این کارگاه تولیدی را گرفت.
محمد دره‌وزمی اظهار کرد: گاز بدون پرداخت هزینه و خارج از نوبت تا پایان سال جاری در اختیار این کارگاه تولیدی قرار داده می‌شود و شرکت توزیع برق هم بعد از بررسی‌های لازم و با درنظر گرفتن کمترین هزینه، مشکل این واحد را برطرف می‌کند.
وی با اشاره به آنکه بسیاری از حلقه‌های تولید فرش در این کارگاه وجود دارد، افزود: در این واحد فقط حلقه فرآوری پشم، نخ‌ریسی و پرداخت فرش وجود ندارد و عملیات مربوط به این بخش‌ها در سایر استان‌های کشور انجام می‌شود.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان با بیان اینکه فرآوری پشم حلقه نخست زنجیره تولید فرش است، گفت: از محل تسهیلات پایدار روستایی 90 میلیارد ریال تسهیلات به واحد فرآوری پشم در شهرستان بیجار پرداخت شده است.
دره‌وزمی با اشاره به اینکه تکمیل زنجیره تولید فرش منجر به حفظ و رونق این هنر در استان می‌شود، افزود: 90 هزار بافنده در استان وجود دارد که از این تعداد 40 هزار نفر آن‌ها فعال هستند.
سالانه یک‌هزار و 600 تُن پشم در کردستان تولید می‌شود که یک‌هزار و 300 تُن آن قابل استفاده در صنعت فرش‌بافی است
وی یادآور شد: سالانه یک‌هزار و 600 تُن پشم در استان تولید می‌شود که یک‌هزار و 300 تُن آن قابل استفاده در صنعت فرش‌بافی است.
از دیگر مباحث مهم و تأثیرگذار در حوزه تولید به بازاریابی و فروش محصولات برمی‌گردد که فرش کردستان سال‌ها است با توجه به کیفیت مواد اولیه به‌کار گرفته‌شده در آن و توانمندی بافندگان، به برندی در کشور تبدیل شده است.
بازار فرش کردستان به حدی شناخته شده است که سفارش‌های زیادی از دیگر کشورها هم به کارگاه‌های تولیدی در استان داده می‌شود و این کارگاه‌ها هم براساس ذائقه مشتریان خود اقدام به طراحی و تولید فرش به‌ویژه تابلوفرش می‌کنند.
با توجه به سیاست‌های اقتصادی دولت برای گسترش صادرات غیر نفتی، توان و پتانسیل‌های کردستان و وجود نیروی کار ماهر در مناطق شهری و روستایی استان، لازم است که مسئولان با اجرای برنامه‌هایی زمینه را برای گسترس دوباره این صنعت در بین خانوارها فراهم کنند.
این برنامه‌ها می‌تواند به‌صورت اعطای تسهیلات، تخفیف‌های بیمه‌ای برای بافندگان و ایجاد بسترهای مناسب جهت تجارت این کالای نفیس در بازارهای جهانی باشد.
|
