عوامل مزاحم و شرایط مطلوب برای خواب خوب

سپهرغرب، گروه سلامت: برخی افراد شب‌ها فقط چهار یا پنج ساعت می‌خوابند و با این‌حال سرحال از خواب بیدار می‌شوند؛ اما آیا واقعاً این مقدار از خواب سالم و کافی است؟ خیر. بدن ما برای ترمیم خود به استراحت طولانی‌تری نیاز دارد.

انسان‌ها به‌طور متوسط یک‌سوم از عمر خود را می‌خوابند. آیا وقت خود را تلف کرده‌اند؟ به‌هیچ‌وجه. واقعیت این است که به هنگام خواب در بدن ما اتفاقات زیادی می‌افتد؛ هرچند که ما از آن بی‌خبریم.

در چرخه خواب دو مرحله خواب عمیق و رؤیابینی به‌طور مرتب هر 90 دقیقه عوض می‌شوند. در مرحله خواب عمیق بدن ما فعالانه در حال کار کردن است، درست مثل یک کامپیوتر که در خفا در حال به‌روز کردن برنامه‌های خود است.

بدن ما در این مرحله هورمون‌های رشد را برای بازسازی‌ ترشح می‌کند و مشغول فعال کردن سیستم ایمنی‌ خود است تا سلول‌های دفاعی ما بتوانند در زمانی کوتاه با ویروس‌ها و باکتری‌ها مقابله کنند. به همین دلیل است که بیماران به خواب بیشتری نیاز دارند.

اما در مرحله رؤیابینی، مغز ما با خاموش کردن حافظه‌ کوتاه‌مدت مشغول پردازش وقایع روز می‌شود. در این مرحله است که ما رؤیا می‌بینیم؛ رؤیاهایی که گاهی آن‌قدر عجیب‌وغریب‌اند که هیچ ربطی میان آن‌ها و زندگی روزانه‌ و خصوصی‌مان نمی‌توانیم پیدا کنیم. احتمالاً در این مرحله بخش‌هایی از مغز که کم‌تر به کار می‌آیند فعال می‌شوند. پس بدون خواب، هم بدن و هم مغزِ ما این فرصت استثنایی برای انجام فعالیت‌های ضروری و مورد نیازشان را از دست می‌دهند.

این‌که انسان به چند ساعت خواب نیاز دارد به سن او بستگی دارد. بنیاد ملی خواب آمریکا نیاز نوزادان به خواب را در طول شبانه‌روز بین 14 تا 17 ساعت تعریف کرده است. بچه‌های دبستانی نیز به 9 تا 11 ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند.

اما نیاز بزرگ‌سالان به خواب شبانه بین هفت تا 9 ساعت است و این میزان نمی‌تواند کم‌تر از 6 ساعت شود. تعداد کمی هم هستند که به حداکثر 10 ساعت خواب شبانه نیاز دارند. احتمالاً این‌ها خوابی ناآرام دارند به‌نحوی‌که بدنشان نمی‌تواند در هشت ساعت خود را به‌اندازه کافی ترمیم کند.

پژوهشگران دانشگاه کمبریج انگلیس در مورد این‌گونه افراد می‌گویند، آن‌هایی که به بیش از هشت ساعت خواب شبانه نیازمندند بیشتر از سایر افراد در معرض سکته‌ قرار می‌گیرند.

بنابر گزارش دویچه وله، دانشمندان در تحقیقات خود در مورد خواب، عده‌ای داوطلب را بارها برای دوره‌های حداکثر 10 روزه بیدار نگه داشته‌اند و فهمیده‌اند که هر چه مدت بی‌خوابی طولانی‌تر شود مشکلات انسان هم بیشتر می‌شود.

در این صورت دمای بدن پایین می‌افتد، تمرکز و دریافت انسان کم می‌شود و توانایی‌های شناختی و حرکتی در برخی یا در تمامی قسمت‌ها از دست می‌رود.

     عوامل مزاحم برای خواب

تلفن همراه خود را اگر ممکن است مدتی طولانی قبل از خواب خاموش کنید و اگر می‌شود از آن اصلاً در اتاق‌خواب استفاده نکنید. نور آبی صفحه آن به‌شدت جلوی خواب را می‌گیرد.

چشم‌های ما با دیدن این نور این پیام را به مغز می‌فرستند که باید بیدار بمانی.

بعد ملاتونین، هورمون تنظیم‌کننده چرخه شبانه‌روزی خواب که ضامن خواب آرام است کم‌تر تولید می‌شود. به علاوه، توجه به ایمیل‌ها یا شبکه‌های اجتماعی ذهن را فعال نگه می‌دارد و مانع خواب می‌شود.

مصرف کافئین هم جلوی خواب راحت را می‌گیرد. برای همین است که تا 6 ساعت قبل از خواب نباید قهوه خورد. سر و صدا و نور نیز مانع خوابی آرام می‌شود.

     شرایط مطلوب برای خواب خوب

علاوه بر این موارد، اتاق‌خواب باید جایی برای خواب باشد نه جایی برای کامپیوتر و تلویزیون.

افرادی که همیشه سر ساعت معینی می‌خوابد معمولاً سریع‌تر به خواب می‌روند.

بالش و تشک هم باید مناسب بوده و وضعیت راحتی را برای سر و بدن به وجود بیاورد.

به‌علاوه، زمانی که اتاق‌خواب آرام و تاریک و دمای آن بین 15 تا 18 درجه سانتی‌گراد است بهترین شرایط برای خوابی عمیق و آرام پدید آمده است.