عملیات آبخیزداری، کنترل سیلاب و حفظ منابع آب و خاک

سپهرغرب، گروه خبر: اجرای پروژه‌های آبخیزداری در جلوگیری از افت سطح آب‌های زیرزمینی و ذخیره آب مؤثر است و راه مؤثری برای کنترل و کاهش خسارات ناشی از سیلاب محسوب می‌شود.

آبخیزداری مجموعه عملیاتی است که بر اساس اصول مدیریت یکپارچه حوزه آبخیز به‌منظور حفاظت از منابع آب‌وخاک اجرایی می‌شود و آبخوان‌داری نیز با مهار و نفوذ سیلاب روی عرصه‌های آبخوان از بروز سیلاب‌های مخرب جلوگیری کرده و موجب احیای منابع آب‌وخاک می‌شود.

انجام عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری می‌تواند تا حد زیادی از بروز سیلاب‌های مخرب، پرشدن سدها توسط رسوبات، تخریب عرصه‌های منابع طبیعی و تشدید وقوع بلایای طبیعی جلوگیری کند.

حوزه آبخیز عرصه‌ای است که رواناب ناشی از بارش بر روی آن از طریق آبراهه‌ها جمع‌آوری و به یک خروجی نظیر رودخانه، آب‌انباشت، تالاب، دریاچه یا دریا هدایت می‌شود.

به گفته کارشناسان، اجرای پروژه‌های آبخیزداری در جلوگیری از افت سطح آب‌های زیرزمینی و ذخیره آب، کنترل و رسوب و کاهش خسارات ناشی از سیلاب، حفاظت آب‌وخاک و جلوگیری از فرسایش و بهبود شرایط زیست‌محیطی، کاهش خسارت ناشی از خشک‌سالی و تغذیه سفره‌های زیرزمینی، بهبود اشتغال، ارتقای سطح درآمد روستاییان و آبخیزنشینان و بالا بردن ارزش تفرجگاهی مناطق تحت پوشش مؤثر است.

30 میلیارد تومان برای عملیات آبخیزداری در لرستان اختصاص یافت

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان گفت: 30 میلیارد تومان از محل اعتبارات توسعه ملی برای اجرای پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری استان اختصاص یافت و در این راستا سال گذشته در 45 حوزه آبخیز عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری با اولویت شهرهای سیل‌زده خرم‌آباد و پلدختر انجام شد.

شیرزاد نجفی افزود: با توجه به بارش باران و وقوع احتمالی سیل در خرم‌آباد در 13 حوزه آبخیز این شهرستان عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری به‌صورت ویژه در دستور کار قرار گرفت.

وی بیان کرد: امسال از محل اعتبارات توسعه ملی در 16 حوضه آبخیز 11 شهرستان استان عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری با انجام پروژه‌های مکانیکی شامل احداث بندهای سنگی، ملاتی و گابیونی انجام می‌شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان گفت: همچنین تاکنون 41 میلیارد و 700 میلیون تومان عملیات آبخیزداری در شهرستان‌های خرم‌آباد، بروجرد و پلدختر اجرا شده است.

نجفی ادامه داد: حجم اقدامات انجام شده 260 هزار و 573 مترمکعب است که ذخیره نزولات، جلوگیری از سیل و رسوب، جلوگیری از فرسایش خاک، ایجاد تفرج‌گاه‌ها و بهره‌مند شدن تعداد زیادی از خانوارهای هم‌جوار با طرح را به همراه خواهد داشت.

وی گفت: عملیات‌ آبخیزداری در بخش‌های کرگاه، سرمرغ، زرین‌چقا، کرگانه و کاکاشرف خرم‌آباد، واشیان، دشت جایدر و چولهول پلدختر و گندل گیلان بروجرد اجرا و هم‌زمان با دهه فجر بهره‌برداری شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان همچنین گفت: شیب زیاد، کوهستانی بودن و میانگین بارندگی بیش از 550 میلی‌متر در این استان، اجرای عملیات آبخیزداری را ضروری کرده است.

نجفی با اشاره به اینکه تا قبل از سال 97 درمجموع 430 هزار هکتار عملیات آبخیزداری در استان انجام شده بود افزود: سال 97 با توجه به تأکید مقام معظم رهبری در خصوص اجرای عملیات آبخیزداری 23 میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی به عملیات آبخیزداری اختصاص پیدا کرد که این رقم در سال 98 به 104 میلیارد تومان افزایش یافت.

به گفته وی طی سه سال گذشته در 90 حوزه آبریز استان عملیات آبخیزداری در دستور کار قرارگرفته و اقداماتی خوبی انجام شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان همچنین گفت: از محل اعتبارات سیل نیز رقم قابل‌توجهی برای اجرای عملیات آبخیزداری به سه شهرستان خرم‌آباد، پل‌دختر و چگنی اختصاص پیدا کرد که با این عملیات، اگر بارندگی 200 میلی‌متری داشته باشیم روان‌آب‌ها مهار می‌شوند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان نیز گفت: متوسط فرسایش خاک در لرستان 25 تن در هکتار است که با عملیات آبخیزداری می‌توان این میزان را کاهش داد همچنین اهمیت خاک و حفظ و نگهداری آن به‌مراتب مهم‌تر از آب است چراکه احیای خاک بسیار سخت‌تر است.

اسفندیار حسنی‌مقدم با بیان اینکه 25 درصد تنوع زیستی جهان در خاک نهفته است اظهار کرد: احیای یک سانتی‌متر خاک بسیار زمان‌بر است و اگر این پوشش از بین برود نسل آینده با مخاطره روبه‌رو شد خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه بخشی از واکسن و داروها از خاک تهیه می‌شود افزود: سازمان جنگل‌ها اقدامات خوبی را انجام داده اما متوسط فرسایش خاک در کشور 16 تن در هکتار است که بسیار بالاتر از میانگین جهانی است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان گفت: اجرای عملیات آبخیزداری در چهار سال گذشته رونق پیدا کرده که مورد تأکید مقام معظم رهبری بوده و به‌خوبی در دست اجرا است.

حسنی‌مقدم وی ادامه داد: حجم عملیات آبخیزداری در لرستان از ابتدای انقلاب تا سال 96 معادل عملیات آبخیزداری طی سه سال گذشته بوده و اگر صندوق توسعه ملی اعتبارات کافی برای عملیات تأمین کند برای 10 سال آینده تا 90 درصد آبخیزداری در استان صورت می‌گیرد.

وی در گفتگو با ایرنا ادامه داد: در صورت انجام آن بیش از یک میلیارد مترمکعب آب در سفره‌های زیرزمینی ذخیره و از فرسایش خاک جلوگیری می‌شود که انجام هر هکتار عملیات آبخیزداری معادل 9 تن کاهش فرسایش خاک را به همراه دارد.