خداحـافظی با پارکینـگ‌ها و سلام بر فضاهای عمومی

سپهرغرب، گروه شهر: ساکنان سوئد در تلاشند وضعیت جوامع محلی خود را بهبود بخشند تا از این طریق، دسترسی مردم به امکانات و فضاهای عمومی اطراف محل زندگی خود را افزایش دهند؛ در این راستا، شهروندان سوئدی جنبشی به نام "خداحافظی با پارکینگ" آغاز کرده‌اند تا مالکیت فضاهای عمومی را در دست بگیرند.

از اوایل قرن بیستم تمایل ساکنان در تمام شهرهای جهان به تردد از طریق وسایل حمل‌ونقل موتوری افزایش یافت و همین امر، تغییر چشمگیر زیرساخت‌های شهری را در پی داشت. خیابان‌ها و سایر مسیرهای عبور و مرور به مکان‌هایی برای رفت و آمد خودروها تبدیل شد و فضای چشمگیری برای عابران پیاده در شهرها بر جای نماند. در همین راستا، نیاز به محلی برای پارک خودرو نیز به تدریج رو به افزایش نهاد و بخش اعظمی از هر خیابان به محل پارک خودروها اختصاص داده شد. در نتیجه مالکیت شهرها را وسایل حمل و نقل عمومی فرا گرفت، تعاملات بین انسان‌ها به حداقل رسید، فضاهای سبز شهری به طور چشمگیری کاهش یافت و گازهای انتشار شده از دود ماشین‌ها، آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی را همراه داشت.

خوشبختانه طی چند دهه اخیر، برنامه‌ریزان از اهمیت مالکیت شهرها برای مردم و نه خودروها آگاه شده و تلاش کرده‌اند زمینه را برای افزایش دسترسی شهرنشینان به فضاهای عمومی فراهم آورند. در این راستا، شهروندان سوئدی نیز جنبشی به نام "خداحافظی با پارکینگ" آغاز کرده‌اند تا مالکیت فضاهای عمومی را در دست گیرند. این مردم، با استفاده از مبلمان شهری، باغچه‌های کوچک و نیمکت‌هایی زیبا، فضای پارک خودروها در مقابل منازل خود را زیباسازی کرده و از این طریق به بازطراحی شهر به سود انسان‌ها و نه وسایل حمل و نقل موتوری پرداخته‌اند.

مقامات رسمی سوئد نیز پا به پای مردم تلاش کرده‌اند تردد وسایل حمل و نقل موتوری را در سراسر شهرهای کشور محدود و افراد بیشتری را به سمت فضاهای عمومی جذب کنند. برای این کار، پارکلت‌هایی ساخته شده از چوب در حل پارک خودروها و حتی مرکز خیابان‌ها قرار گرفته شده و رفت و آمد خودروها را محدود کرده است.

سازه‌های پیش‌ساخته از قابلیت تغییر مکان برخوردار است و شهروندان می‌توانند آن‌ها را مطابق میل خود به سایر محل پارک خودروها انتقال دهند. این پارکلت‌های زیبا کاربردهای بسیاری دارد؛ بعضی از آن‌ها به گونه‌ای طراحی شده که جایگاه‌هایی برای پارک ایمن دوچرخه‌ها و اسکوترها را در خود جای داده است، بعضی از پارک‌های کوچک چوبی، از فضایی همسطح برای انجام فعالیت‌های جسمی برخوردار است و در بعضی از فضاهای عمومی جدید نیز امکان بازی کردن کودکان فراهم آمده است. علاوه بر این، بعضی از پارک‌های جیبی کوچک سوئد از قابلیت اتصال به سایر پارک‌ها برخوردار است و در نتیجه شهروندان می‌توانند چندین مورد را در کنار یکدیگر قرار دهند تا فضاهای عمومی بزرگی به وجود آورند.

جنبش "خداحافظی با پارکینگ" برای اولین بار به طور آزمایشی در استکهلم، پایتخت سوئد، آغاز شد و پس از استقبال شدید شهرنشینان پایتخت به سایر شهرها نظیر گوتنبرگ، هلسینبورگ و مالمو نیز راه یافت. این روزها مقامات محلی و مردم در سراسر شهرهای سوئد در تلاش برای پس گرفتن مالکیت فضاهای شهری از وسایل حمل و نقل موتوری و جایگزین کردن پارکلت‌های با تنوع بالا در محل پارک آن‌ها هستند.

جالب است بدانید که اخیراً رویکردی بسیار بلندپروازانه در میان مقامات محلی سراسر شهرهای سوئد شکل گرفته است؛ این افراد می‌خواهند شهرهایی یک دقیقه‌ای به وجود آورند که در آن‌ها ساکنان تنها پس از یک دقیقه پیاده‌روی به تمام امکانات خود دسترسی پیدا می‌کنند. پیش از این نیز آنه ایلداگو، شهردار پاریس از ایجاد شهرک‌های خودکفای 15 دقیقه‌ای خبر داده و اعلام کرده بود به زودی ساکنان پایتخت فرانسه تنها با 15 دقیقه پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری می‌توانند به تمام امکانات، مراکز رفاهی، درمانی، اداری و هر آنچه که لازم دارند دسترسی پیدا کنند.

اگرچه دسترسی به شهرک‌های 15 دقیقه‌ای امری معقول به نظر می‌رسد، با این حال، تصور اینکه ساکنان شهرهای سوئدی با تنها یک دقیقه پیاده‌روی به تمام امکانات خود دسترسی پیدا کند، نسبتاً محال است. با این حال، ایجاد شهرهای مردم محور در سوئد، افزایش پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و سایر وسیله‌های ارتباطی پاک را در پی دارد و همین امر باعث خواهد شد، مقامات رسمی هر شهر، دسترسی شهروندان به امکانات عمومی را در کمترین مسافت ممکن از محل زندگی آن‌ها فراهم آورد. در هر حال، دولت سوئد با همکاری بخش‌های خصوصی جنبش "خداحافظی با پارکینگ" را آغاز کرده است به این امید که در آینده‌ای نزدیک شهرهایی یک دقیقه‌ای و مردم محور به وجود آورد.