چگونه از کسانی که با کلامشان آزارمان می‌دهند دوری کنیم؟

سپهرغرب، گروه اجتماعی: یک روانشناس با اشاره به آزارهای کلامی و رفتاری برخی افراد نظیر متلک، تمسخر و تحقیر هنگام تعامل با دیگران و اثرات روانی و جسمانی آن بر روی دیگران گفت: چنین افرادی با توجه به شرایطی که از گذشته در زندگی تجربه کرده‌ و گره‌های روانی که بعضاً از دوران کودکی دارند؛ عبارات آزاردهنده‌ای را هنگام ارتباط با دیگران بیان می‌کنند. پژوهش‌ها نشان داده است کسانی که دچار اختلالات روانی هستند برای درمان اقدام نمی‌کنند و درعین‌حال کسانی که در معرض برخورد با این افراد هستند نیاز بیشتری به درمان دارند.

گوهریسنا انزانی با بیان اینکه افرادی که این خصوصیات را دارند الزاماً در تمامی روابط خود این‌گونه نیستند و به دیگران آزار نمی‌رسانند اظهار کرد: معمولاً این‌گونه افراد شناخت دقیقی از خود ندارند و ازاین‌رو روابط آسیب‌زایی را با دیگران برقرار می‌کنند. به‌نظر می‌رسد در این‌گونه افراد تجربه روابط ناامن با مادر در کودکی بیشتر بوده است و به شکل ناخودآگاه درگیر اختلالات عاطفی، جسمانی، هیجانی و ارتباطی شده‌اند، حس همدلی در ارتباطات متقابل ندارند، خشم خود را نمی‌توانند مدیریت کنند و به دیگران احساس طردشدگی، دوست‌داشتنی نبودن و تنهایی را منتقل می‌کنند.

وی با اشاره به سه ستون اصلی رابطه یعنی عشق، آزادی و وفاداری که در کنار هم منجر به رشد و خودشکوفایی می‌شود، ادامه داد: «سبک دل‌بستگی اولیه» افراد که میراث رابطه عاطفی با والدین است در بروز چنین روابط آسیب‌زایی بسیار مؤثر است. هر فردی که با دیگران رابطه‌ای برقرار می‌کند کوله‌باری از تجربیات کودکی و روابط قبلی خود دارد. اگر فردی نتواند روابط عاطفی متناسبی را از کودکی با والدین خود تجربه کند متأسفانه دچار افسردگی، ترس، اضطراب و حقارت و سرخوردگی و... می‌شود. حتی ممکن است این افراد دچار اختلالات روحی، روانی و شخصیتی باشند.

به گفته این روانشناس، این افراد با توجه به شرایطی که از گذشته تجربه می‌کنند گاهی چنان برخورد می‌کنند که حتی نزدیک‌ترین افراد خود نظیر والدین و همسر و فرزندان را سخت می‌آزارد. آن‌ها گره‌های زیادی را از کودکی به همراه خود می‌آورند. شاید حسادت دارند و فنون مذاکره و مهارت‌های اجتماعی را بلد نیستند و یا اینکه با ترس مواجه‌اند. نیت اصلی خود را از طریق عباراتی بیان می‌کنند که ممکن است برای دیگران توهین‌آمیز و تحقیرآمیز باشد و در نهایت می‌گویند شوخی کردم. باید این افراد را بشناسیم و رفتاری متناسب با آن‌ها داشته باشیم.

انزانی در ادامه به بیان ویژگی چنین افرادی پرداخت و گفت: معمولاً این افراد از دیدن خوشحالی دیگران ناراحت می‌شوند و تلاش می‌کنند مانع از رسیدن دیگران به اهدافشان شوند. کینه‌ای، انتقام‌جو و پر از خشم هستند، منجر به رنجش، ترس، خشم و نگرانی در دیگران می‌شود. همچنین علائم خودشیفتگی و علائم اختلال شخصیت ضداجتماعی دارند که در این صورت لازم است حدومرز مناسبی را با آن‌ها در نظر بگیریم.

وی معتقد است که معمولاً دیگران در مواجهه با چنین افرادی علائم روانی نظیر احساس کم‌ارزشی، کاهش اعتمادبه‌نفس، افسردگی، بی‌احترامی و حتی علائم جسمی تجربه می‌کنند؛ به‌طوری‌که برای ندیدن آن‌ها نقشه می‌کشند و تصور می‌کنند هراندازه از این افراد دور باشند احساس آرامش بیشتری را تجربه می‌کنند؛ اما نکته حائز اهمیت در این میان این است که افراد باید خود را دوست داشته باشند و بپذیرند چنین افرادی که منجر به تحقیر آن‌ها می‌شوند هرگز آن‌ها را دوست ندارند و اگر بخواهیم تمامی افراد را ازخودراضی نگه‌داریم شکست خورده‌ایم؛ بنابراین باید بتوانیم با رفتار جرأت‌مند رفتار مناسبی در مقابل آن‌ها داشته باشیم.

به گفته این روانشناس در ابتدا می‌توانیم با یادگیری فنون مذاکره و به‌کارگیری آن‌ها و داشتن رفتاری جرأت‌مند، حدومرز رابطه خود را با آن‌ها مشخص کنیم و به دیگران فرصت اصلاح رفتار دهیم اما در نهایت اگر این رفتارهای آزاردهنده ادامه پیدا کرد با اولویت‌بندی نوع رابطه می‌توانیم آن را کاهش و یا قطع کنیم ازاین‌رو لازم است ارتباطات خود را مورد ارزیابی قرار داده و با توجه به نقش افراد در زندگی خود و نشانه‌های روانی، عاطفی، جسمی که هنگام برخورد با آن‌ها در ما ایجاد می‌شود تصمیم بگیریم که رابطه با آن‌ها را تقلیل دهیم.

انزانی درباره لزوم داشتن رفتاری جرأت‌مند در قبال برخی افراد گفت: در مواجهه با افرادی که رفتارهای تحقیرکننده دارند، منفی‌باف و غیرقابل‌اعتماد و غیرمنطقی هستند، در مقابل شما لبخند بر لب دارند اما در واقعیت این‌گونه نیستند، فرصت طلب‌اند و بی‌مهابا و رئیس‌گونه با شما صحبت می‌کنند، به اسم شوخی کردن رفتاری آزاردهنده دارند، دائماً در حال نمایش خصلت‌ها و ویژگی‌های خود و متظاهر و پرمدعا و حق‌به‌جانب هستند و سلطه‌جویی زیادی دارند باید رفتاری جرأت‌مند داشته باشیم.

وی درباره واکنش‌های اشتباه هنگام مواجهه با این افراد، افزود: خودویرانگری، خالی کردن خشم بر روی خود، پرخوری و کم‌خوری، خشونت و تلافی کردن، انتقام و کینه ازجمله واکنش‌های اشتباهی است که افراد هنگام مواجهه با رفتار آزاردهنده دیگران نشان می‌دهند.

این روانشناس همچنین با تأکید بر تأثیر دعا کردن، تفکر مثبت، واقع‌بین بودن و به‌دنبال معنای زندگی رفتن در کاهش اثرات رفتار آزاردهنده دیگران، این را هم گفت که گاهی به علت نادیده گرفتن شخصیت واقعی افراد و بزرگ پنداشتن آن‌ها در ذهن مشکلاتمان نیز هنگام برخورد با آن‌ها بیشتر می‌شود.

انزانی در پایان توصیه کرد: باید بیاموزیم چگونه خشم‌هایی که به خاطر رفتار اشتباه این افراد در ما ایجاد شده را تخلیه کنیم، فنون مذاکره و همدلی را به کار ببریم، با رفتار جرأت‌مند حدومرز رابطه را مشخص کنیم چراکه ما نباید قربانی رفتار اشتباه دیگران باشیم. به‌دنبال اهدافمان برویم و سعی کنیم دوستی‌های بهتر را تجربه کنیم. همچنین اگر تصمیم به قطع رابطه با افراد گرفتیم ابتدا باید فرد را ببخشیم و خشم‌ خود از آن رابطه را تخلیه کنیم تا در صورت قطع رابطه خشم و کینه و اثرات آن رابطه را با خود به دوش نکشیم. در نهایت می‌توانیم از مشاوران و متخصصان نیز مشورت بگیریم.