یک ویژگی اهل‌بیت در سوره کهف

سپهرغرب، گروه اندیشه: ائمه علیهم‌السلام در قاموس معارف دینی و فرهنگ جامعه شیعی ما باب رحمت و عطاهای خدا بر خلایق به ویژه پاک‌طینتان عالم شناخته می‌شوند.

ائمه علیهم‌السلام در قاموس معارف دینی و فرهنگ جامعه شیعی ما باب رحمت و عطاهای خدا بر خلایق به ویژه پاک‌طینتان عالم شناخته می‌شوند. همه ما بارها به تجربه دیدیم که با توسل به درگاه این انوار مقدس چه گره‌هایی از زندگی‌مان و اطرافیان‌مان گشوده شده و چه خطاهایی را که خداوند به واسطه ایشان بر ما بخشوده است؛ از این روست که ما اهل بیت وحی را پناهگاه بی‌پناهان و فریادرس فریادخواهان می‌شناسیم. امام سجاد علیه‌السلام در فرازی از صلوات شعبانیه می‌فرماید «اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْکَهْفِ الْحَصِینِ وَغِیاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکِینِ، وَمَلْجَاَ الْهارِبِینَ وَ عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمِینَ» یعنی خدایا،‌ بر محمد و خاندان محمد صلوات فرست، پناهگاه محکم و فریادرس بیچارگانِ درمانده و پناه گریختگان و دستاویز استوار برای چنگ‌اندازان.

عبارت «کَهْفِ الْحَصِینِ» در این فراز به معنای مکانی بسیار استوار به کار رفته است؛ چه اینکه کَهْف را گفته‌اند‏ غارى است در کوه و به طور استعاره به کسى که پناه و ملجأ مردم است کهف می‌گویند. (مفردات راغب) یا گفته‌اند کهف به معنای غار وسیع است و اگر کوچک باشد به آن غار گویند نه کهف. (قاموس قرآن) در قرآن نیز ماجرای مشهور اصحاب کهف و در سوره کهف اشاره به همین معنا دارد.

حصین از ریشه حِصن به معنای جاى محکم و استوار است،‌ همچنان که به زره محکم، «دِرْعٌ‏ حَصِین‏» گفته می‌شود (فرهنگ ابجدی) و یا به اسبى که نگاه‌دارنده سوار خویش و دور کننده او از خطرات است‏ فرس‏ حِصَان‏ می‌گویند. یا در جایی دیگر حِصن را به معنای دژ و قلعه گفته‌اند که جمع آن حصون است. (مفردات راغب) خداوند در قرآن می‌فرماید «مانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ» (حشر2) یعنی... و خودشان (کافران اهل کتاب) گمان داشتند که دژهایشان (حصون) در برابر خدا مانع آنها خواهد بود. عبارت «تَحَصَّنَ‏»، به این معناست که قلعه و دژ را مسکن خویش قرار داد، سپس این معنى به هر چیزى که حفظ کننده و نگاه‌دارنده است‏، به کار می‌رود. بنابراین «کَهْفِ الْحَصِینِ» به معنای مکانی بسیار استوار و امن است که انسان مؤمن با ورود به این حریم مقدس، از هر گزند و آسیبی مصون نگه داشته می‌شود.

امام جواد علیه‌السلام در خطبه‌ای بیان کردند: «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَهْلَ بَیْت‏ نَبِیِّکُمْ شَرَّفَهُمُ اللَّهُ بِکَرَامَتِهِ وَ أَعَزَّهُمْ بِهُدَاه‏ وَ الْکَهْفُ‏ الْحَصِینُ‏ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ نُورُ أَبْصَارِ الْمُهْتَدِینَ وَ عِصْمَةٌ لِمَنْ لَجَأَ إِلَیْهِم». ای مردم، همانا اهل‌بیتِ پیامبر، شما را خداوند با کرامتش شرافت بخشید و با هدایتش عزت داد.‏پناهگاه محکمی برای مؤمنین و نور بصرهای هدایت‌یافتگان و حافظ کسانی که به ایشان پناه ببرند. یا در فرازی دیگر می‌فرماید «وَ نَحْنُ‏ کَهْفُکُمْ‏ کَأَصْحَابِ‏ الْکَهْف‏»؛ یعنی ما همانند اصحاب کهف، کهف شماییم.