آینده سبز شهرها

سپهرغرب، گروه شهر: بیش از 60 درصد کل دی‌اکسید کربن جهان در شهرها منتشر می‌شود؛ پایدارسازی هر‌چه بیشتر محیط‌های شهری برای به حداقل رساندن اثرات تغییرات آب و هوایی امری ضروری به شمار می‌رود.

در گزارش‌های مختلف آمده است که شهرها بیش از 78 درصد کل انرژی جهان را مصرف کرده و حدود 60 درصد گازهای آلاینده را تولید می‌کنند. بدیهی است که ایجاد تغییر در رفتار و سبک زندگی مردم می‌تواند تا حد زیادی در حل این بحران‌ها مؤثر واقع شود و شهرها را در مسیر پایداری هدایت کند. این واقعیات در دوران کرونا به‌خوبی نمایان شد چراکه دورکاری و تردد سبز در میان مردم ترویج پیدا کرد و سطح دی‌اکسید کربن هوا به مقدار باورنکردنی کاهش یافت. البته محققان پس از انجام مطالعات متعدد به این نتیجه رسیدند که برای کاهش اثرات جزایر گرمایی شهرها، اقدامات بیشتری لازم است و سبک زندگی بشر باید از جنبه‌هایی فراتر از تردد سبز و دورکاری تغییر پیدا کند.

پیش‌بینی شده که تا سال 2050 جمعیت جهان به حدود 10 میلیارد نفر برسد که بخش اعظم آن‌ها در شهرها سکونت پیدا خواهد کرد بنابراین، تردد خودروها در مناطق شهری به‌طور قابل‌توجهی افزایش خواهد یافت و ساختمان‌های مسکونی گوشه و کنار شهرها را در بر خواهد گرفت. بدیهی است که وسایل حمل‌ونقل و مواد به کار برده شده در ساخت سازه‌های مسکونی نقش بسیار بزرگی در آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی ایفا می‌کند که با افزایش جمعیت شهرنشینی این اثرات تشدید می‌شود. اکنون پرسش پیشِ‌روی مدیران شهری این است که چگونه می‌توان از وقوع بحران ناشی از افزایش جمعیت شهرنشینی جلوگیری کرد؟

بسیاری از محققان بر این باورند که احداث سازه‌های کربن صفر تا سال 2050 می‌تواند گرمای کره زمین را زیر 5. 1 درجه سانتی‌گراد نگه دارد و این در حالی است که در حال حاضر، تنها یک درصد از سازه‌ها بر اساس این استانداردها ساخته شده‌اند. بدیهی است که ایجاد سازه‌های کربن صفر برای تمام مردم و صنایع مختلف، مزایای بی‌شماری در پی دارد بنابراین جذب نیروهای صنعتی مختلف در رسیدن به این هدف، خالی از لطف نیست. پس بازسازی ساختمان‌های موجود با استانداردهای کربن صفر می‌تواند تا حد زیادی مشکل آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی را برطرف کند و نیاز به احداث ساختمان‌های جدید کربن صفر را از بین ببرد.

در واقع می‌توان طراحی سازه‌های امروزی را به‌گونه‌ای تغییر داد که انرژی موردنیاز خود را تولید کنند و انتشار گازهای آلاینده در هوا را به حداقل برسانند. استفاده از وسایل دیجیتالی و فنّاوری پیشرفته می‌تواند در این زمینه بسیار مؤثر واقع شود و سازه‌های امروزی را به پایدارترین ساختمان‌های جهان تبدیل کند، بدون اینکه نیازی به تخریب کامل آن‌ها و احداث سازه‌های جدید باشد.

از سوی دیگر ازآنجاکه الکتریسیته همانند رگ‌های خونی در پیکره ساختمان‌ها جریان دارد و حذف آن از سازه‌ها امری محال است بنابراین پایدارسازی تولید انرژی موردنیاز سازه‌ها می‌تواند در بهبود کیفیت هوا و کاهش اثرات اقلیمی کارساز باشد به‌عنوان‌مثال استفاده از پنل‌های خورشیدی برای تولید انرژی موردنیاز منازل می‌تواند نیاز به مصرف انرژی شهری را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد و همین امر در سبزسازی شهرها نقش مهمی ایفا می‌کند.

تاکنون بر سازه‌های شهری تنها به‌عنوان بخشی مستقل برای کاهش انتشار کربن و تغییرات اقلیمی نگاه می‌شد، اما اخیراً محققان سازه‌ها را در ارتباط با یکدیگر در نظر می‌گیرند تا اثرات ناشی از بحران‌های آب و هوایی را به حداقل برسانند به‌عنوان‌مثال برنامه‌ریزان شهر گرونوبل فرانسه، بخش‌های خصوصی و عمومی را با هم پیوند داده‌اند تا از این طریق، جوامعی سبزتر، سالم‌تر و پویاتر به‌وجود آورند.

آن‌ها به ایجاد یک پارک اداری به مساحت 26 هزار مترمربع پرداخته‌اند که میزبان پنج هزار کارمند است و هر ساله 37 کیلووات مترمربع انرژی، یعنی حدوداً 10 برابر کمتر از حد معمول مصرف می‌کند. پنل‌های خورشیدی پشت‌بام، توربین‌های بادی و رویکردهای فنّاوری هوشمند به‌کار برده‌شده در ساخت این پارک از دیگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن است که این سازه را در سراسر جهان به شهرت رسانده است. جالب است بدانید که 100 درصد انرژی موردنیاز پارک و کارکنان آن را انرژی تجدید پذیر تأمین می‌کند و همین امر باعث شده میزان کربن ناشی از مصرف انرژی در آن به صفر برسد.