در یک پژوهش بررسی شد:

همه‌گیری کرونا چه تأثیری بر آموزش عالی ایران داشته است؟

سپهرغرب، گروه کاردانش: بررسی‌های یک مطالعه نشان داد که همه‌گیری کرونا تأثیرات متنوع و عمیقی در چهار حوزه آموزش، پژوهش، خدمات اجتماعی دانشگاه و حکم‌رانی دانشگاه داشته است.

شیوع ویروس کرونا در فاصله کوتاهی به یک بحران جهانی در حوزه سلامت تبدیل شد و ابعاد و سطوح مختلف زندگی انسان را دست‌خوش تحولات بسیاری کرده است. نهاد آموزش عالی نیز از قاعده مستثنی نبوده است. از بسته‌شدن دانشگاه‌ها تا سرمایه‌گذاری در آموزش مجازی، از جمله اقداماتی هستند که دانشگاه‌ها در زمان شیوع کرونا با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

به همین دلیل پژوهشگران مدیریت آموزش عالی دانشگاه علامه طباطبائی، با انجام مطالعه‌ای تأثیر شیوع کووید 19 را بر ابعاد مدیریتی دانشگاه‌ها بررسی کردند.

برای انجام این پژوهش که با رویکرد کیفی در سال 1399 انجام شد، پژوهشگران با یک نفر از خبرگان دانشگاه‌های شهر تهران که سابقه مدیریت در دانشگاه (رئیس دانشگاه، رئیس دانشکده، معاون آموزشی و مدیر گروه) داشتند، مصاحبه انجام دادند. پس از پیاده‌سازی مصاحبه‌ها، صحبت‌های خبرگان مورد تحلیل قرار گرفت.

تحلیل مصاحبه‌ها نشان داد که صحبت‌ها به چهار دسته عمده «ابعاد و فعالیت‌های آموزشی»، «ابعاد و فعالیت‌های پژوهشی»، «خدمات اجتماعی دانشگاه» و «حکم‌رانی و مدیریت دانشگاه» تقسیم می‌شوند.

از نظر خبرگان شرکت‌کننده در این مطالعه؛ فعالیت‌های آموزشی در پنج بعد «بین‌المللی و جهانی شدن»، «بومی و محلی شدن»، «تحول دیجیتال»، «نابرابری در دسترسی به آموزش عالی» و «کیفیت آموزش» دستخوش تغییر شده‌اند.

شرکت‌کنندگان در این پژوهش معتقدند که همه‌گیری کووید 19 در بخش پژوهش بر «کیفیت پژوهش»، «بودجه پژوهش»، «رواج پژوهش مجازی» و «پارک‌های علم و فناوری» تأثیر داشته است.

صاحب‌نظران معتقدند از نظر خدمات اجتماعی دانشگاه نیز در زمان شیوع کرونا دچار تغییر شده است. این تغییرات در بخش‌های «ارتباط دانشگاه با صنعت»، «شبکه‌سازی اجتماعات محلی» و «مسئولیت‌پذیری اجتماعی» تأثیر داشته است.

همچنین در این مطالعه عنوان شد که در بخش حکم‌رانی و مدیریت دانشگاهی، «مدیریت و رهبری»، «قوانین و اسناد بالادستی»، «مدیریت منابع انسانی»، «مدیریت منابع مالی»، «مدیریت بحران» و «مدیریت تغییر» در دانشگاه‌ها از شیوع کرونا تأثیر گرفته‌اند.

به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ هرچند شیوع کرونا بر عوامل بسیاری از جمله حذق ترم تحصیلی، حذف واحدهای آموزشی، ناکافی بودن آموزش‌ها و... تأثیرات مخربی داشته است ولی این شرایط از نظر علمی و پزشکی یک پلتفرم جدیدی داشت که نهاد آموزش را با مسائل جدیدی مواجه کرد و به‌نظر می‌رسد با یک مدیریت جامع و اثرگذار می‌توان سیاست‌های صحیحی برای دوران پسا کرونا اتخاذ کرد تا از تهدیدهای موجود زمینه‌ و فرصتی برای بازاندیشی و تغییر روال‌های مدیریت دانشگاهی فراهم کرد.

در انجام این پژوهش، فهیمه ربانی‌خواه، ولی خانبابایی و غلامرضا ذاکر صالحی؛ پژوهشگران مدیریت آموزش عالی دانشگاه علامه طباطبائی مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «تأثیر شیوع کووید 19 بر ابعاد مدیریتی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی از دیدگاه خبرگان» در فصل‌نامه طب و تزکیه وابسته به معاونت آموزشی وزارت بهداشت منتشر شده است.