غول‌های صنعتی که هوای مردم ایلام را ندارند

از تخریب جنگل تا خاک زاگرس

سپهرغرب، گروه خبر: صنایع تولیدی ایلام علاوه‌بر ایجاد اشتغال‌ و رونق اقتصادی در سایه‌ بی‌توجهی‌ها به بحرانی جدی برای محیط‌زیست تبدیل شده‌اند و هوا را آلوده می‌کنند.

یکی از موضوعات تکراری صنایع آلایندگی مواد ناشی از تولید محصولات این کارخانه‌ها بوده که هرساله درحال افزایش است؛ کارخانه‌هایی که تأسیس آن‌ها هرچند باعث اشتغال‌زایی و کمک اقتصادی به استان محروم ایلام می‌شود، اما در همین حین تخریب محیط‌زیست و آسیب رسیدن به طبیعت و عوامل انسانی را نیز به دنبال دارد.

زمانی مسئولان در نشست‌ها و جلسات مختلف درحال بررسی عوامل این آلودگی‌ها و راهکارهایی برای مسئله محیطی هستند که دیگر جانی برای طبیعت، آرامشی برای پرندگان، حیوانات و گیاهان نمانده است و در همین سایه بی‌توجهی‌های مسئولین قطعاً در آینده باید با فاجعه انسانی نیز روبه‌رو شد.

قطعاً استان محروم و کوچک ایلام در آینده دچار آلودگی‌های نه‌تنها زیست‌محیطی بلکه آلایندگی‌های هوا خواهد شد؛ استانی که نه صنعتی است و نه مدرن، چرا باید با این‌همه آلایندگی‌ها روبه‌رو باشد و در آینده از آن به‌عنوان استانی آلوده نام ببرند.

چندی پیش افشار خسروی‌زاد، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان ایلام با ورود به ماجرای آلایندگی‌ها به‌عنوان مدعی‌العموم، از مسئولان صنایع تولیدی خواست ظرف مدت معین نسبت به رفع آلایندگی‌ها اقدام کنند؛ بااین‌حال بی‌توجهی مدیران صنایع برای رفع این آلودگی‌های زیست‌محیطی کماکان مشهود است.

   آلودگی‌های زیست‌محیطی شرکت پتروشیمی

رئیس شورای اسلامی شهر چوار گفت: پایشی که قبلاً توسط محیط‌زیست انجام شده، نشان از بالا بودن گوگرد در خروجی فلر شرکت پتروشیمی داشته و از طرفی نیز پساب هم بسیار اسیدی بوده است.

عباس خانمحمدی افزود: رهاسازی پساب در ضلع غربی پتروشیمی ایلام موجب آلودگی خاک و رودخانه اطراف شده و حتی در مسیر این پساب کشاورزی‌ها انجام می‌گیرد که این آلایندگی مجتمع بر زیستمندان منطقه هم باید بررسی شود که زیان‌های بی‌شماری به‌بار آورده است.

رئیس شورای اسلامی شهر چوار گفت: در چند ماه گذشته جلساتی با مدیران پتروشیمی برای نصب و راه‌اندازی پایش آلودگی هوا در فرمانداری شهرستان چوار برگزار شد و با مساعدت اعضای شورای شهر و شهرداری مصوبه برای استقرار این ایستگاه صورت گرفت، اما متأسفانه تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است.

   پتروشیمی به تعهدات خود عمل نمی‌کند

خانمحمدی ادامه داد: پتروشیمی تاکنون به تعهدات خود عمل نکرده و حتی درخصوص مسئولیت‌های اجتماعی اقدامی صورت نداده است، چه برسد به اینکه بخواهد رفع خسارت کند.

وی افزود: شهر چوار و تعداد زیادی از روستاها در اطراف شرکت پتروشیمی واقع شده‌اند که می‌تواند سلامت مردم و ساکنین این منطقه را تهدید کند.

رئیس شورای اسلامی شهر چوار گفت: از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی که باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد، سلامت مردم است که به نظر می‌رسد مشکل آلایندگی پتروشیمی با اصلاح فنی خط تولید و خوراک پتروشیمی و همچنین کاهش و جلوگیری از ورود آلاینده‌ها در محیط تاحدودی قابل حل است.

   بی‌توجهی به عوامل تخریب محیط‌زیست

یک فعال محیط‌زیست گفت: کانون‌های مردم‌نهاد تاکنون اقدام به تذکر به صنایع تولیدی مخرب کرده‌اند که با انتشار عکس و فیلم به مجموعه سرمایه تولیدی اعلام کردیم که این مجموعه باعث تخریب محیط‌زیست شده و سازمان محیط‌زیست هم پیگیر این موضوع بوده، اما هنوز اقدامات خاصی صورت نگرفته است.

صیدی افزود: قطعاً صنایع تولیدی در سطح ایلام باعث آلایندگی‌های شدید برای محیط‌زیست (گیاهان، جانوران و حتی انسان) خواهد شد و متأسفانه استانداردهای لازم نیز در این خصوص رعایت نشده است.

این فعال محیط‌زیست ادامه داد: از مسئولین می‌خواهم که صنایع تولیدی، استاندارد لازم را رعایت کنند؛ اگر قرار است جاده‌‌سازی در محیط انجام دهند یا کارخانه ایجاد شود، ملاحظات زیست‌محیطی رعایت شود.

   شرکت پالایش گاز متعهد به حفظ محیط‌زیست است!

مدیر روابط عمومی پالایشگاه گاز ایلام گفت: 10 میلیارد ریال به‌منظور انجام اقداماتی مانند احداث تصفیه‌خانه پساب، ارتقای سرانه فضای سبز تا 98 درصد، بازچرخانی آب، چندین پروژه پژوهشی و غیره در سه حوزه آب، هوا و خاک تحت حفاظت زیست‌محیطی هزینه شده است.

کرمیان افزود: شرکت پالایش گاز ایلام متعهد به حفظ محیط‌زیست است و خود عاملی برای آلایندگی نیست و در نیمه دوم سال 1399 با در مدار قرار گرفتن واحد الفین پتروشیمی ایلام، محصولات پالایشگاه گاز به‌صورت منقطع به آن مجتمع ارسال شده و دود مشعل کاهش یافته که امید است با ارتقای پایداری تولید در واحدهای تازه راه‌اندازی‌شده پتروشیمی ایلام، پیوستگی لازم در دریافت خوراک ایجاد شده و مانع از ارسال به مشعل شود.

مدیر روابط عمومی پالایشگاه گاز ایلام ادامه داد: براساس طراحی می‌بایست محصولات پالایشگاه به‌عنوان خوراک وارد پتروشیمی ایلام شود که بدیهی است درصورت وجود مشکلات فرآیندی در واحدهای پایین‌دستی (پتروشیمی ایلام) ارسال محصول پالایشگاه با مشکل مواجه شده و به‌دلیل ماهیت این محصولات ازلحاظ نوع ترکیبات که مختص پتروشیمی ایلام و به‌صورت طولانی‌مدت غیر قابل ذخیره‌سازی بوده، به مشعل هدایت می‌شود و این مشکل فقط تحت کنترل پتروشیمی ایلام است.

وی افزود: وجود مسائلی مانند ریزگردها، بیماری‌های مربوط به جنگل‌های زاگرس، افزایش دما و غیره تعیین سهم آلودگی‌ها را در خسارت‌های احتمالی منطقه غیر ممکن می‌کند؛ اما به هر شکل تاکنون گزارشی درخصوص بروز خسارت به شکل آماری اعلام نشده است.

   علت اصلی آلایندگی‌های استان ایلام

روابط عمومی محیط‌زیست استان ایلام گفت: درحال حاضر ورود توده‌های گرد و غبار ناشی از مناطق بیابانی کشورهای همسایه به‌ویژه عراق و سوریه به‌عنوان مهم‌ترین علت اصلی آلایندگی‌ها در ایلام است.

امیر قاسمی ادامه داد: مهم‌ترین مراکز تولیدی، صنعتی و خدماتی استان ایلام کارخانه سیمان، پتروشیمی، پالایشگاه، میادین نفت و گاز، تصفیه‌خانه فاضلاب، کارخانه الکل‌سازی، کشتارگاه دام و طیور و مراکز دفن پسماندهای شهری است و پتانسیل عمده آلایندگی صنایع در استان ایلام را عمدتاً این قبیل واحدها تشکیل می‌دهند.

روابط عمومی محیط‌زیست استان ایلام گفت: درحال حاضر 120 واحد تولیدی مهم در استان ایلام فعالیت دارند، در سال 1399 از مجموع کل صنایع تولیدی ایلام براساس مدارک و مستندات موجود حدود 10 درصد واحدها به‌عنوان صنایع آلاینده شناسایی شده‌اند.

لازم به ذکر است که مهم‌ترین بلایای طبیعی را آتش سوزی، سیل و خشک‌سالی شامل می‌شود.

قاسمی تصریح کرد: درحال حاضر حدود 140 هزار هکتار از اراضی بیابانی شهرستان دهلران به‌عنوان کانون بحرانی فرسایش بادی شناسایی شده که یکی از پتانسیل‌های ایجاد آلودگی هوا در استان ایلام است.

وی ادامه داد: تداوم روند خشک‌سالی‌های اخیر باعث کاهش شدید منابع آبی و خسارات شدید به زیستگاه‌ها و منابع زیستی و همچنین بروز آتش‌سوزی شده و علاوه‌بر آلودگی هوا، موجب خسارات به برخی زیستگاه‌های استان شده است.

   خسارات صنایع بزرگ به محیط‌زیست

قاسمی افزود: با وجود اینکه برخی صنایع تبصره (1) ماده (38) قانون مالیات بر ارزش‌افزوده به‌عنوان صنایع آلاینده شناسایی شده‌اند، اما برآوردهای اولیه شواهدی را مبنی بر آثار مشهود صنایع در تخریب منابع زیستی نشان نداده و طی سنوات اخیر تحقیقات جامعی مبنی بر تعیین خسارت‌های دقیق ناشی از فعالیت این قبیل صنایع و منابع زیستی استان صورت نگرفته است.

وی گفت: تخریب خاک و پوشش گیاهی ناشی از استقرار اولیه صنایع مهم و خطوط انتقال نفت و گاز در واحدهای بزرگ و مشمول ارزیابی زیست‌محیطی در استان در سنوات اخیر صورت گرفته که پس از برآورد دقیق مراتب طی صدور اخطاریه و ابلاغ جریمه به واحدهای مذکور اعلام شده است.

   اقدامات حقوقی سازمان محیط‌زیست

روابط عمومی محیط‌زیست استان ایلام ابراز کرد: در سنوات اخیر شرکت آب و فاضلاب و شرکت شهرک‌های صنعتی به‌دلیل ایجاد آلودگی ناشی از واحدهای تصفیه فاضلاب شهری و تصفیه‌خانه شهرک‌های صنعتی استان به مراجع قضائی استان معرفی شده‌اند.

وی افزود: درحال حاضر آلایندگی ناشی از حوزه آب شهرک‌های صنعتی ایلام درحال مرتفع شدن و فاز دوم تصفیه‌خانه شهر ایلام در مراحل احداث است.

قاسمی تصریح کرد: درحال حاضر شرکت پتروشیمی، پالایشگاه گاز، کارخانه سیمان و نفت و گاز غرب کشور به‌دلیل ایجاد آلایندگی در فهرست صنایع آلاینده استان قرار داشته و به استناد تبصره (1) ماده 38 قانون مالیات بر ارزش‌افزوده مشمول پرداخت عوارض آلایندگی هستند.

درحال حاضر شرکت پتروشیمی، پالایشگاه گاز، کارخانه سیمان و نفت و گاز غرب کشور به‌دلیل ایجاد آلایندگی در فهرست صنایع آلاینده استان قرار دارند.

   راهکارهای سازمان محیط‌زیست برای رفع آلایندگی

وی گفت: راهکارهای زیادی برای رفع آلایندگی‌های زیست‌محیطی در استان ایلام وجود دارد که می‌توان به مهم‌ترین آن‌ها همچون احداث تصفیه‌خانه فاضلاب در شهرهای مهم استان ایلام، احداث کارخانه کمپوست شهرداری ایلام به‌منظور مدیریت پسماندها، تداوم مهار کانون‌های تولید گرد و غبار در استان، اجرای طرح بدون فلر در صنایع بزرگ نفت و گاز این استان با تسریع در راه‌اندازی طرح ngl3100 دهلران، اجرای طرح ZLD در پتروشیمی ایلام به‌منظور حذف پساب خروجی و استفاده مجدد از پساب در واحد پتروشیمی، اجرای طرح واحد پیشرفته حذف گوگرد در پالایشگاه گاز ایلام و احداث شهرک تخصصی صنفی جهت انتقال صنایع مزاحم شهری در راستای اجرای قانون هوای پاک اشاره کرد که با این راهکارها از بروز آلایندگی در سطح استان جلوگیری می‌شود.

گفتنی است؛ با وجود تماس‌های پی‌درپی با برخی از مسئولان صنایع تولیدی درخصوص آلایندگی‌های زیست‌محیطی، هیچ‌کدام از مسئولین پاسخگو نبودند؛ این‌چنین مدیرانی به تعبیر خود برای مردم تلاش می‌کنند، اما حفظ سلامت مردم برای آن‌ها اهمیتی ندارد.

باید مسئولین دستگاه‌های نظارتی به‌عنوان وظیفه ذاتی خود با عوامل انسانی که جان و سلامت مردم را به خطر می‌اندازند و حتی حاضر به پاسخگویی هم نیستند، برخورد قانونی کنند.