طراحی شهـری و اپیدمی شهرهای چاق!

سپهرغرب، گروه شهر: اغلب شهرها طوری طراحی شده‌اند که امکان انجام فعالیت‌های جسمی در آن‌ها کم است و همین امر، اضافه وزن اغلب ساکنان را در پی داشته است. طراحان به منظور زیست‌پذیری هر چه بیشتر مردم، زیرساخت‌های شهری را به مالکیت خودروها درآوردند، غافل از اینکه، همین نوع طراحی بیشترین آسیب را به سلامت جسمی وارد می‌کند.

شهرهای مدرن ایالات متحده آمریکا به گونه‌ای طراحی شده‌اند که امکان انجام فعالیت‌های جسمی در آن‌ها بسیار کم است و همین امر، اضافه وزن اغلب ساکنان چنین نقاطی را در پی داشته است. طراحان طی قرن بیستم، به منظور زیست‌پذیری هر چه بیشتر مردم، سراسر شهرهای کشور را از بالابرهای برقی سرشار کردند و زیرساخت‌های شهری را به مالکیت خودروها درآوردند، غافل از اینکه، همین نوع طراحی بیشترین آسیب را به سلامت جسمی و روانی شهروندان وارد می‌کند.

شواهد حاکی است که زندگی ماشینی اگرچه به ظاهر مزایای بسیاری برای راحتی شهرنشینی در پی دارد، با این حال آسیب‌های جبران‌ناپذیری نیز به سلامت مردم وارد می‌کند. مردم ایالات متحده آمریکا، اغلب ترددهای خود حتی تا مسافت‌های بسیار نزدیک را از طریق وسایل حمل و نقل موتوری انجام می‌دهند که این امر نه تنها آلودگی هوا را افزایش داده، بلکه از جنبه دیگری، یعنی کاهش تحرک بین مردم و تبعات منفی آن، سلامت شهرنشینان را نیز نشانه گرفته است. 

در واقع، طراحی خودرو-محور شهرهای آمریکایی باعث شده مردم کمترین فعالیت جسمی را داشته باشند و در نتیجه به مرض چاقی دچار شوند. از سوی دیگر، افزایش بی‌رویه رستوران‌ها و سایر فروشگاه‌های مواد غذایی مشابه در این شهرها باعث شده مردم به تغذیه از طریق فست‌فود روی آورند و به اصطلاح، چاق شوند.

اگرچه شهرها عامل اصلی چاقی مردم به حساب نمی‌آیند، با این حال طراحی آن‌ها می‌تواند نقش مهمی در ابتلای مردم به اضافه وزن ایفا کند. البته این روند تنها در شهرهای آمریکایی رایج نیست و طی 50 سال اخیر، خودرو-محور بودن فضاهای عمومی در اغلب شهرهای جهان، اضافه‌وزن را برای مردم آن در پی داشته است.

 ایجاد شهر سالم

برنامه‌ریزان امروزی همچنان در تلاشند نقص‌های طراحی شهری گذشته را برطرف کنند تا یک زندگی پایدارتر برای ساکنان آینده به ارمغان آورند. بدیهی است که استانداردهای شهرهای سالم باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و استراتژی‌های لازم برای به حداقل رساندن تبعات منفی زندگی شهری پیاده‌سازی شود. به عنوان مثال، برنامه‌ریزان می‌توانند از طریق ممنوعیت تردد کامیون‌ها و سایر وسایل حمل و نقل سنگین از خیابان‌های شهری، میزان انتشار کربن ناشی از آن‌ها را به حداقل برسانند و هوایی پاک‌تر برای شهروندان خود به ارمغان آورند.

از سوی دیگر، کمبود دسترسی به غذا و میوه‌های تازه در بسیاری از شهرهای جهان، به خصوص ایالات متحده آمریکا، باعث شده مردم به تغذیه از طریق فست‌فود روی آورند که همین امر سلامت و تناسب اندام آن‌ها را به طور جدی تهدید می‌کند. البته اخیراً، بسیاری از مردم به پرورش سبزیجات و میوه‌ها در محل سکونت خود روی آورده‌اند که در صورت ادامه این روند، سلامت مردم به طور قابل توجهی بهبود خواهد یافت.

به عنوان مثال، مقامات دیترویت در ایالت میشیگان آمریکا از افرادی که دارای فضای گسترده در محل سکونت خود بودند، دعوت کردند به پرورش میوه و سبزیجات بپردازند و آن‌ها را به سایر مردم بفروشند. در دیگر شهرهای آمریکایی نیز اقدامات مشابهی انجام شده و پیامدهای مثبت زیادی نیز برای سلامت شهروندان در پی داشته است.

 افزایش فعالیت جسمی شهروندان آمریکایی

برنامه‌ریزان شهری آمریکا اخیراً توجه خود را به ترویج فعالیت جسمی معطوف کرده و در تلاشند فضاهایی ایمن برای پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی فراهم آورند. شواهد حاکی است مردمی که در مناطقی با بیشترین امکان انجام فعالیت‌های جسمی زندگی می‌کنند، از طول عمر بیشتری برخوردار هستند. به همین دلیل، هر چه زیرساخت‌های شهری برای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری بیشتر شود، مردم بیشتر به تردد از این طریق گرایش پیدا می‌کنند و همین امر در بهبود سلامت جسمی و کاهش چاقی در میان آنان کمک می‌کند.

ایجاد مسیرهای جدید دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی مهم‌ترین رویکرد در تشویق مردم به فعالیت است با این حال، بستن خیابان‌ها در روزهای آخر هفته به روی خودروها، نیز می‌تواند به ترویج پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری در میان مردم کمک زیادی کند و کاهش اضافه وزن در بین آن‌ها را نیز در پی داشته باشد.