برگزاری سنت‌های ماه رمضان در سایه کرونا

سپهرغرب، گروه گردشگری: هر ساله بیش از یک میلیارد مسلمان در سراسر جهان روزه می‌گیرند. ماه رمضان، ماهی مقدس است که ریشه در سنت، دین و تاریخ دارد و مسلمانان سراسر جهان با برگزاری مراسم ویژه و خاص منطقه خود، این آیین را به نسل‌های بعد انتقال می‌دهند.

برای دومین سال متوالی، مسلمانان در سراسر جهان در میان بیماری همه‌گیر کووید- 19 وارد ماه رمضان شده‌اند. درحالی‌که امید برای برگزاری بهتر مراسم در این ماه بود، اما در بسیاری از کشورها مساجد تعطیل و محدودیت‌هایی برای کاهش شیوع این بیماری در ماه رمضان در نظر گرفته شده است.

شاید بیماری همه‌گیر کووید- 19 منجر به تعطیلی مساجد و اجتماعات در سحر و افطار ماه‌ رمضان شده است، اما افراد همچنان برای برگزاری این سنت دیرینه روحیه قوی دارند و با استفاده از واکسن و آگاهی بیشتر افراد نسبت به بیماری، برخی از محدودیت‌های شدید، اندکی کاهش یافته است.

در ماه رمضان سال گذشته بسیاری از مراسم‌ها‌ مانند برگزاری نماز تراویح در مساجد (سنت 68 ساله مصری) متوقف شد. البته بعد از آن با کاهش محدودیت‌ها، مساجد دوباره باز شدند اما نمازگزاران فقط در زمان کوتاه در آن حضور پیدا می‌کردند. مراسم ماه رمضان سال جاری نیز همزمان با شیوع موجی از این بیماری همراه و با توجه به محدودیت‌های در نظر گرفته‌شده، مقررات برگزاری مراسم در این ماه در کشورهای مختلف متفاوت شده است. مهم‌ترین نگرانی این است که برگزاری برخی از مراسم در این ماه منجر به افزایش تعداد مبتلایان و آمار مرگ‌ومیر شود.

به‌عنوان‌مثال، در پاکستان، مقامات با وضع قوانینی که شامل ممنوعیت نمازگزاران بالای 50 سال و استفاده از ماسک است اجازه می‌دهند مساجد در ماه رمضان باز بمانند. کشور افغانستان این امر را به عهده نمازگزاران گذاشته تا مراقب یکدیگر باشند، فاصله خود را حفظ کنند و در صورت احساس بیماری از مساجد دور بمانند. مراسم افطاری در مصر نیز برای دومین سال متوالی قربانی این ویروس شده است.

سنت‌های مرسوم ماه رمضان از کشورهای مختلف

  امارات متحده عربی

مراسم حق‌اللیله یک سنت معروف ماه رمضان در امارات متحده عربی است و در پانزدهم شعبان (یک ماه قبل از ماه رمضان در تقویم اسلامی) برگزار می‌شود. در این جشنواره، کودکان با لباس روشن در محله‌های خود گشت‌وگذار می‌کنند و آوازهای سنتی عربی را می‌خوانند و آجیل و شیرینی را در کیسه‌های معروف به Kharyta (خاریتا) جمع می‌کنند. این سنت ماه رمضان بخشی از هویت ملی این کشور است و بازگشت به روزهای گذشته را تداعی می‌کند و همچنین اهمیت روابط اجتماعی قوی و ارزش‌های خانوادگی در جامعه مدرن که بیشتر به‌صورت جداگانه و فردگرا شده است را نشان می‌دهد.

  کویت

وقتی صحبت از سنت‌های ماه رمضان کویت می‌شود، آنچه درباره حق‌اللیله ذکر شد، در اینجا با عنوان گرگیعان یا قرقیعان است و تفاوت در زمان برگزاری مراسم (در ماه رمضان و برای سه روز متوالی) است. کودکان لباس سنتی می‌پوشند و آوازهای سنتی می‌خوانند. در طول این سنت شاد ماه رمضان به کودکانی که روزه می‌گیرند، هدیه داده می‌شود.

  عراق

بازی محیبس (Mheibes) از مشهورترین سنت‌های ماه رمضان در عراق است. مِحِیبس از کلمه «محبس» به معنای انگشتر، نام یکی از بازی‌های رایج شب‌های رمضان است. عراقی‌ها پس از افطار و در ساعات اولیه شب برای انجام این بازی سنتی جمع می‌شوند، این بازی را بیشتر مردان انجام می‌دهد و شامل دو گروه 40 تا 250 بازیکن است که به نوبت یک محیب یا انگشتر را مخفی می‌کنند. این بازی شبیه بازی گل‌یاپوچ است و نسل‌به‌نسل در میان مردمان عراقی منتقل شده است.

  اندونزی

نیه‌کار (Nyekar) از سنت‌های بی‌نظیر ماه رمضان در جهان است. این سنت ماه رمضان اندونزی قبل از شروع ماه مبارک انجام می‌شود. نیه‌کار راهی برای ادای احترام به اعضاء خانواده‌ای است که از دنیا رفتند. ماه رمضان برای اندونزیایی‌ها (به‌ویژه منطقه جاوه) زمان درون‌نگری و تجدید ایمان است، افراد پیش از ماه رمضان به دیدار اهل قبور رفته و با گذاشتن گل برای آنان و همچنین موفقیت یا سلامتی خودشان نیز دعا می‌کنند. سنت پدوسن (padusanOpens) نیز به‌عنوان اعتقادی بر پاکی و طهارت است و با غسل در آب دریا یا آب انجام می‌شود.

  مصر

فانوس از رنگارنگ‌ترین و زیباترین سنت‌های ماه رمضان در جهان است. در خاورمیانه، فانوس به نمادی از ماه رمضان تبدیل شده است. مصری‌ها هر سال ماه رمضان را با فانوس آغاز می‌کنند و نشانگر وحدت و شادی در ماه مبارک است. خیابان‌ها، خانه‌ها و محله‌های مصر به‌عنوان بخشی از سنت‌های ماه رمضان با این فانوس‌های شیشه‌ای فلزی و رنگی تزیین می‌شود. بر اساس روایات مختلف، فانوس برای نخستین‌بار در قرن دهم و در ماه رمضان رواج پیدا کرد.

  ترکیه

ماه رمضان و بیدارشدن نیمه‌شب با صدای طبل‌های پر سروصدا موسیقی دل‌خوشی است و با گذشت زمان، هنوز این آیین برگزار می‌شود. افراد روزه‌دار در ماه رمضان از زمان امپراتوری عثمانی، با صدای کوبیدن طبل‌ها صبح زود برای سحر بیدار می‌شوند. با وجود گذشت زمان و ظهور ساعت‌های زنگ‌دار، بیش از دو هزار طبل هنوز در ماه رمضان در این کشور کوبیده می‌شود.

  آلبانی

مسلمانان آلبانی در ماه رمضان برای شروع و پایان روزه آهنگ‌های سنتی را اجرا می‌کنند. این سنت ماه رمضان به امپراتوری عثمانی برمی‌گردد.

منابع

www.dailysabah.com

www.siemensgamesa.com

www.hurriyetdailynews.com

lingotalk.medium.com