خشک‌سالی و بحران پیش روی کشاورزان لرستانی

خسارت کشاورزان چگونه جبران می‌شود؟

سپهرغرب، گروه خبر: با توجه به بروز خشک‌سالی و کاهش منابع آبی در لرستان، مسئولان از کشاورزان می‌خواهند که محصولات آب‌دوست کشت نکنند. این موضوع باعث شده بسیاری از کشاورزان دچار خسارت مالی شوند و از دولت بخواهند که به‌جای اعلام ممنوعیت‌ و محدودیت‌ها، از آن‌ها حمایت داشته باشد.

از ابتدای سال آبی تا به امروز شاهد 341 میلی‌متر بارندگی در لرستان بوده‌ایم که این میزان نسبت به بلندمدت کاهش 38 درصدی و نسبت به سال گذشته کاهش 43 درصدی داشته است.

با مطالعه جمله بالا به این نتیجه می‌رسیم که لرستان در سال جاری برخلاف سال‌های گذشته در حوزه کشاورزی حرف زیادی برای گفتن ندارد.

مشکل برای لرستان آنجا بحرانی‌تر می‌شود که استانی که 11 درصد آب‌های جاری کشور از آن عبور می‌کند، نصف میانگین سایر استان‌های کشور زمین‌های کشاورزی آبی دارد.

این بحران در استان باعث شد که مسئولان لرستان در جلسه‌ی شورای آب استان تدابیری بیندیشند که مهم‌ترین مباحث مطرح‌شده در این جلسه به شرح ذیل است.

   حجم سدهای لرستان نسبت به سال گذشته 23 درصد کاهش داشته است

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان در همین زمینه اظهار کرد: نتایج حاصل از تراز آب زیرزمینی در شهرستان‌های نورآباد، بروجرد، دورود و الشتر بیشترین اُفت را در استان نشان می‌دهد، همچنین درحال حاضر 57 درصد حجم مخازن سدها پُر است که نسبت به سال گذشته 23 درصد کاهش ذخیره آب را نشان می‌دهد.

داریوش حسن‌نژاد با اشاره به اینکه اُفت بسیار محسوس ورودی سدها قابل توجه بوده و روند افزایش سطح مخازن با وجود بسته بودن دریچه سدها ثابت بوده و افزایش تراز نداشته است، تصریح کرد: رهاسازی سدها باید به تأخیر افتد تا در ماه‌های تیر و مرداد پاسخگوی نیاز پایین‌دست نباشیم.

وی تغییر الگوی کشت، مسدود کردن چاه‌های غیر مجاز، کنترل اضافه‌برداشت چاه‌های مجاز، نصب کنتور هوشمند در همه چاه‌ها و تغییر آبیاری سنتی به مدرن را ازجمله اقدامات مؤثر و مقابله با چالش‌های آبی در استان برای عبور از شرایط کم‌آبی و اوج مصرف تابستان برشمرد و همکاری همه آحاد مردم و دستگاه‌های اجرایی را برای تحقق آن‌ها ضروری دانست.

   کشت محصولات آب‌دوست در بعضی از مناطق لرستان ممنوع است

در ادامه این جلسه معاون عمرانی استاندار لرستان تأکید کرد: در نقاطی که به تشخیص آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی با کاهش شدید سفره‌های آب زیرزمینی روبه‌رو هستند، کشت برنج، هندوانه و سایر محصولات آب‌بر ممنوع بوده و با متخلفین مطابق قانون برخورد خواهد شد.

با توجه به صحبت‌های مسئولان در این حوزه، به این نتیجه می‌رسیم که امسال بایستی کشت محصولات آب‌دوست در لرستان ممنوع باشد، اما آیا دولت تدابیری برای حمایت از کشاورزان اندیشده است یا خیر؟ زیرا معمولاً در لرستان با آغاز فصل بهار کشاورزان کشت محصولات آب‌دوست را آغاز می‌کنند و این کشت‌ها معیشت بسیاری از خانوارهای لرستانی را تأمین می‌کند.

همچنین مسئولان استان وقتی قوانینی مبنی بر محدودیت برای کشاورزان ایجاد می‌کنند، می‌بایست برنامه‌ای در راستای پرداخت خسارت به کشاورزان را تدوین کنند؛ زیرا بیکاری کشاورزان عواقب وخیمی برای جامعه دارد از قبیل حاشیه‌نشینی، فقر، بیکاری و غیره.

در پی صحبت مسئولان برای شنیدن صحبت‌های کشاورزان به سراغ آنان رفتیم.

یکی از کشاورزان خرم‌آبادی اظهار کرد: امسال پس از طی کردن فرآیندهای زیادی موفق به دریافت تسهیلات کشاورزی شدم و این تسهیلات را در حوزه کاشت محصولات آب‌دوست مانند یونجه سرمایه‌گذاری کردم.

صمد خسروی ادامه داد: پس از کشت محصول در فصل زمستان، درحال حاضر که بایستی با آبیاری محصولم به سود برسم، مسئولان استان ممنوعیت کشت محصولات آب‌دوست در لرستان را مطرح کرده‌اند و این درحالی است که هیچکس به کشاورزان نمی‌تواند در مورد نوع محصول کشت‌شده‌اش دستور دهد.

   آیا مسئولان معیشت و اقساط کشاورزان را پرداخت می‌کنند؟

این کشاورز با بیان آنکه ما نیز امسال متوجه خشک‌سالی که در استان و کشور رخ داده هستیم، تصریح کرد: در همین راستا ما نیز خواستار کمک به مسئولان برای حل این مشکل هستیم، اما آیا مسئولان معیشت و اقساط تسهیلات کشاورزان را تأمین و پرداخت می‌کنند؟

یکی دیگر از کشاورزان استان در همین رابطه خاطرنشان کرد: چندسالی است که با توجه به استقبال مردم استان از برنج محلی اقدام به کاشت این محصول کرده‌ایم و خوشبختانه از همین طریق توانسته‌ایم معیشت خانوار خود را تأمین کنیم.

جواد ویسکرمی با اشاره به صحبت‌های مسئولان استان در ارتباط با محدودیت‌های کشت محصولات آب‌دوست در لرستان، بیان کرد: چگونه در شرایط جغرافیایی خاص منطقه و زمین‌هایی که تنها مختص به کاشت برنج هستند، اقدام به کاشت محصولاتی کنیم که هیچ‌گونه اطلاعاتی در حوزه کاشت و برداشت آن‌ها نداریم.

در بخش پایانی گزارش برای اینکه متوجه شویم آیا دولت از ابزاری قانونی برای اعمال این محدودیت‌ها برای کشت محصولات برخوردار است یا خیر، به سراغ معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان رفتیم.

جواد صالحیان با اشاره به اینکه امسال وزارت جهاد کشاورزی برای استان سهمیه کاشت هفت هزار و 500 هکتار چغندر قند، 6 هزار و 500 هکتار سیب‌زمینی و چهار هزار هکتار برنج درنظر گرفته است، اظهار کرد: این اعداد و ارقام نشان می‌دهد که امسال در فصل بهار با توجه به قانون، شاهد کشت محصولات آب‌دوست هستیم.

وی با بیان اینکه تا به امروز حجم زیادی از سهمیه استان در محصولات چغندر قند و سیب‌زمینی توسط کشاورزان کاشته شده است، افزود: براساس قانون نمی‌توان کشاورزان را مجبور به عدم کشت‌وکار در زمین خود کرد و اگر این افراد توسط دولت به دستگاه قضا معرفی شوند، براساس قانون نمی‌شود با آنان برخورد خاصی کرد.

   تدابیر مسئولان برای ممنوعیت کشت محصولات آب‌دوست بیشتر جنبه فرهنگی دارد

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان بیان کرد: با توجه به این موضوع تمام تدابیری که در استان اندیشیده شده، بیشتر جنبه فرهنگی دارد و خود کشاورزان بایستی با توجه به خشک‌سالی سال جاری به این نتیجه برسند که کشت محصولات آب‌دوست خود را حداقل به نصف برسانند.

صالحیان با بیان اینکه برخورد با کشاورزان غیر بومی نیز وقت خود صاحب زمین خواستار دادن اجاره آن شده راهکار قانونی ندارد بلکه بایستی از جنبه فرهنگی به آن رسیدگی شود، تصریح کرد: معمولاً مناطقی مانند پل هرو، الشتر و نورآباد بیشترین زمین‌های واگذاری به کشاورزان غیر بومی را به خود اختصاص می‌دهند.

   اگر برنج‌کاران کشت محصول خود را نصف نکنند، امسال با ضرر زیادی مواجه می‌شوند

وی ادامه داد: امسال بیشترین مشکل را در حوزه کشت برنج داریم و درصورتی‌ که کشاورزان میزان کشت خود را نصف نکنند، با ضرر بسیار بزرگی در تابستان مواجه خواهند شد و سازمان جهاد کشاورزی با توجه به هشدارهایی که به آنان داده، هیچ‌گونه حمایتی نخواهد کرد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان خاطرنشان کرد: به کشاورزان لرستانی توصیه می‌کنیم به‌جای کشت برنج به سراغ محصولاتی مانند چغندر قند و و علوفه بروند، زیرا ازنظر مصرف آب این محصولات حداقل نصف برنج نیازمند آب هستند و ازنظر اقتصادی سودی معادل به برنج دارند.

   سهم لرستان از میزان آب ذخیره‌سازی‌شده کشور تنها نیم درصد است

صالحیان با اشاره به اینکه 140 هزار هکتار زمین آبی در لرستان وجود دارد که نیمی از آنان از آب چاه استفاده می‌کنند و نیم دیگر از آب‌های جاری، اظهار کرد: سالانه در لرستان اجازه بهره‌برداری یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب آب به بخش کشاورزی می‌دهند که از این مقدار برای 500 میلیون متر مکعب سد داریم.

وی با بیان اینکه سالانه 50 میلیارد متر مکعب آب در سدهای کشور ذخیره می‌شود، ادامه داد: کل ظرفیت آبی لرستان 208 میلیون متر مکعب بوده که امسال به‌علت خشک‌سالی 127 میلیون متر مکعب آن پُر شده است.