آیین‌های ما در یک مونگولیسم فرهنگی فراموش شده‌اند

چالش‌های فرهنگی دولت آینده

سپهرغرب، گروه اندیشه: یک کارشناس فرهنگی گفت: رئیس جمهورهای ما به دلیل فقدان بینش فرهنگی، اصولاً مناصب فرهنگی را به شرکای انتخاباتی خودشان پاداش سیاسی می‌دهند، آن هم در حد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی!

پیام فضلی‌نژاد با حضور در برنامه «سلام تهران» در پاسخ به امیر جاوید درباره شرایط فرهنگ در کشور گفت: دولتی که قرار بود مردم را به فکر کردن وا دارد، امروز به وضعی دچار شده که برخی معتقدند جمهوری اسلامی در مرحله ماقبل فکر کردن قرار دارد. دولت سیزدهم که قرار است قدرت را در دست گیرد با 10 چالش فرهنگی روبرو خواهد بود.

 10 چالش فرهنگی پیش روی دولت آینده

وی با اشاره به این چالش‌ها افزود: مرگ متخصصان و حذف فرزانگان، عدم فهم ایران فرهنگی، پولشویی فرهنگی، طبقاتی شدن فرهنگ، سپردن فرهنگ به دست سلبریتی‌ها، رانت‌جویی حزبی و انحصارات رسانه‌ای، تبدیل صنعت سرگرمی به کارخانه تولید حماقت، نابودی روزنامه نگاری مستقل. نامعلوم بودن معنای آزادی فرهنگی در جمهوری اسلامی هم چالش دیگری‌ است که بر دولت‌ها اثر گذاشته است و بهانه خوبی برای دولت‌ها و نامزدها فراهم کرده که در این عرصه تبلیغات سیاسی کنند و وعده‌هایی بدهند که در نهایت هم اجرایی نمی‌شود؛ چرا که آن اعتقادی ندارند و فرهنگ را معطوف به قدرت می‌دانند.

فضلی‌نژاد بیان کرد: رئیس جمهور آینده باید شجاعت و جسارت برای گفت‌وگوهای سخت با اصحاب اندیشه را داشته باشد. پیشنهادی که به ستاد انتخاباتی در صداوسیما هم شد، اما موافقت صورت نگرفت. در این گفت‌وگوها عیار فرهنگی نامزدهای سنجیده می‌شد.

وی ادامه داد: کار به جایی رسیده که رئیس جمهورهای ما به دلیل فقدان بینش فرهنگی، اصولاً مناصب فرهنگی را به شرکای انتخاباتی خودشان پاداش سیاسی می‌دهند، آن هم در حد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

 وزیر ارشادهایی که اهل فرهنگ نبودند

این پژوهشگر و محقق خاطرنشان کرد: حسن روحانی وزرات ارشاد را به علی جنتی که یک دیپلمات و استاندار و بی‌ربط‌ترین فرد در حوزه فرهنگ است، می‌سپارد. در دوره بعد وضع بدتر می‌شود و وزارت را به صالحی‌امیری که سابقه امنیتی و شبه امنیتی دارد، واگذار می‌کند. عدم شناخت درست از فضای فرهنگی به جایی رسید که وزرای فرهنگ 2 دولت روحانی، هیچ ربطی به فرهنگ نداشتند.

وی گفت: خاتمی در سال 1383 سازمان میراث فرهنگی را در اختیار حسین مرعشی که یک سیاست‌مدار تاجر صفت است قرار می‌دهد. احمدی‌نژاد هم ریاست سازمان میراث فرهنگی آن زمان را به مشایی و بقایی با سابقه امنیتی می‌دهد. این افراد اصلاً در فضای فرهنگی نبودند و نیستند.

این روزنامه‌نگار بیان داشت: دولت‌ها فرزندحکومت‌ها هستند و حکومت‌ها دولت‌ها را متولد می‌کنند و مردم را مجبور می‌کنند تا براساس یک سری مناسبات سیاسی و اجتماعی این دولت‌ها را انتخاب کنند. بنابراین وقتی صحبت از نقد فرهنگی دولت‌ها می‌کنیم، باید نقطه دید را بالا ببریم و کل فرهنگ حکمرانی جمهوری اسلامی را نقد کنیم.

 هر چیزی را به عنوان فرهنگ به خورد مردم می‌دهند

وی افزود: در نگاه فرهنگی حکمرانی ما، فهمی از جغرافیای ایران فرهنگی وجود ندارد؛ به این معنی که اکثر وزرای ارشاد و خارجه و ارتباطات کشورمان، ایران را در چارچوب مرزهای جغرافیایی خودش دیده‌اند و دیدگاه منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای در این زمینه نداشته‌اند. نهایتاً به فارسی زبانان، عید نوروز را تبریک می‌گویند.

پیام فضلی‌نژاد ابراز داشت: در یک مونگولیسم فرهنگی، آیین‌ها و گنجینه‌های ملی ما فراموش شده و در پی آن سطح ذائقه عمومی پایین آمده و هر چیزی را به عنوان فرهنگ به خورد مردم می‌دهند.

وی در تعریف چالش مرگ متخصصان و نخبگان گفت: مرگ تدریجی در دیوان سالاری اتفاق می‌افتد، یعنی دیوان سالاری باعث می‌شود در ذهن هنرمند، فرهنگ‌مرد و آفرینش‌گران این عرصه یک رکودی شکل ‌گیرد و دچار مرگ خلاقیت ‌شوند. مرگ متخصصان نتیجه گردش ناعادلانه توزیع قدرت فرهنگی است. رئیس جمهور آینده باید بتواند قدرت فرهنگی را عادلانه توزیع کند.

این کارشناس حوزه فرهنگ بیان داشت: فرهنگستان‌های ما نهادهای فوق دانشگاهی هستند. در طی 20 سال گذشته نهادهای فرهنگی ما افول کرده‌اند و نهادهای فوق دانشگاهی ما در حال از بین رفتن هستند و اثری روی سیاست‌های فرهنگی ندارند، همان‌طور که شورای عالی انقلاب فرهنگی ندارد.

 دولت‌ها بگذارند گردش نخبگان رخ دهد

وی ادامه داد: پیشنهاد من به نامزدها این است که علاوه بر معرفی وزرای ارشاد، آموزش عالی، آموزش و پرورش، ارتباطات و ورزش و جوانان، بیایند و نامزدهای دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس بنیاد نخبگان و رئیس کتابخانه ملی و مرکز استاد را هم پیشنهاد کنند تا مردم با نگاه فرهنگی دولت آشنایی پیدا کنند. دولت‌ها بگذارند گردش نخبگان رخ دهد. متأسفانه برخی افراد در نهادهایی مثل فرهنگستان بیش از 20 سال با داشتن سمت‌های دیگر، ماندگار شده‌اند و این باعث قفل و رکود در این نهاد شده است.