مستندی که برای اداره سینما در دولت بعدی خط و نشان می‌کشد!

سپهرغرب، گروه فرهنگی: آیا این مستند قرار است خط و نشانی برای دولت انقلابی بعدی باشد که احتمالاً سکان کار را با رأی عمومی در دست خواهد گرفت؟

یکی از پایگاه‌های اینترنتی که مرجعی برای عرضه و پخش مستندهای ایران و جهان است، اخیراً مستندی را در درگاه خود عرضه کرده که به لحاظ زمان‌بندی ارائه این اثر خاص، قابل تأمل است.

مستند «خانه سینما»، که تمرکز آن بر ماجرای اختلاف و تقابل جدی میان معاونت سینمایی وزارت ارشاد و تشکیلات «خانه سینما» در اواخر دولت دهم است، با حمایت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به‌صورت مستند تکمیل و تدوین شد و اولین عرضه آن در سال 97 و در جشنواره سینما حقیقت بود.

اینکه در روزهای منتهی به انتخابات این مستند برای عرضه انتخاب شده، برای اهل نظر کاملاً معنادار است.

مستند با نگاه آشکارای جانب‌دارانه‌ فیلم‌ساز ساخته شده و قصد القای این مطلب را دارد که کل اختلافات کاملاً جدی و قانونی آن‌ سال‌ها میان ارشاد و خانه سینما، مبتنی بر لجبازی و کینه‌جویی و با اهداف کاملاً سیاسی بوده است.

کلیت این مستند، رپرتاژی در تأیید عملکرد هیئت‌مدیره خانه سینما و نمایاندن این تشکیلات به‌عنوان نماینده انحصاری صنوف سینمایی است.

این مستند رندانه قصد انتقال این پیام را به «مخاطب خاص» دارد که مثلاً چهره‌ای چون مجید مجیدی که مورد «تأیید» است و روابط سیاسی خوب و سطح بالایی دارد، مؤید عملکرد «خانه سینما» است!

این در حالی است که مرور عملکرد «خانه سینما» در نزدیک به سه دهه فعالیت آن، تشکیلاتی کاملاً سیاسی-حزبی را پیش چشم ترسیم می‌کند که با مدیریتی هدفمند و کاملاً هدایت‌شده، در جهت منافع و مطامع یک جریان خاص سیاسی عمل می‌کند و آنچه که در عملکرد این تشکیلات اولویت نیست، ازقضا مطالبات صنفی اهالی سینماست. از اولین حضور پررنگ و اثرگذار «خانه سینما» در عرصه مجادلات سیاسی داغ و ملتهب در سال 76، که این تشکیلات تمام‌قد پشت نامزد جریان چپ قرار گرفت و نوعی بسیج اهالی سینما در ستاد وی انجام شد، تا همین انتخابات سال 96، «خانه سینما» دست‌کم در بزنگاه‌های حساس انتخاباتی، همچون یک بازوی «حزبی» عمل کرده است. کما اینکه «خانه کارگر»، که به تنها مرجع سراسری امور کارگری تبدیل شده، بر تارک خود، فعالیت و جریان‌سازی سیاسی را حک کرده و مطالبات صنفی و معیشتی کارگری در رده دوم اهمیت قرار دارد و ازقضا، خانه کارگر هم در خدمت همان جریان سیاسی است که «خانه سینما». جالب‌تر اینکه فرد کلیدی خانه کارگر، با اهالی سینما و «خانه سینما» هم پیوند بسیار نزدیکی دارد و گزارش‌هایی از نقش رابط او میان راهنمای اصلاح‌طلبان و گردانندگان آن تشکیلات ظاهراً «صنفی» در برهه‌های مختلف وجود دارد.

مستند با ساختاری ساده و بسیط، حرف خود را بسیار گل‌درشت و عیان بیان می‌کند، چنان‌که با تصاویر بگووبخند سینماگران در دیدار با رئیس‌جمهور وقت، در اواسط دهه 70، شروع می‌کند و به ناگاه به فضای بلبشو و آشفته‌ مقابل خانه سینما در تابستان 92 برش می‌زند تا چنین القا کند که همه‌چیز در سینما خوب و گل‌وبلبل بود تا این‌که دولتی دیگر، با رویکردی متفاوت روی کارآمد.

این مستند، در جعل و تحریفی عیان، تلاش می‌کند فعالیت‌های به‌شدت سیاسی-حزبی خانه سینما را عادی نشان دهد و آن را کاملاً به حاشیه ببرد تا اصولاً روشن نباشد که درگیری‌های پسافتنه میان ارشاد و خانه سینما از کجا جرقه خورد.

روایت کاملاً جهت‌دار این مستند از آن دعوای بزرگ، به کنه ماجرای اقدام به‌شدت غیرقانونی و خطرناک خانه سینما در تغییر چراغ‌خاموش اساسنامه، بدون اطلاع وزارت ارشاد و محتوای ضد امنیتی این تغییر، ابداً ورود نمی‌کند. طبق این تغییرات نه‌تنها ارشاد، به‌عنوان نماینده دولت جمهوری اسلامی و تأمین‌کننده بودجه «خانه سینما» نظارت خود را بر عملکرد آن از دست می‌داد، که بند «اعتقاد به انقلاب اسلامی و ارزش‌های اسلامی» را از اساسنامه حذف کردند![1]

البته لحن طلبکارانه، گستاخانه و مدعی همان حلقه مدیریتی خاص، آن اندازه آشکار و تند بود که تیغ تدوین هم نمی‌توانست آن را لاپوشانی کند.

از سوی دیگر، این مستند البته در اواخر 96 و اوایل 97، یعنی دورانی که هنوز «ماه‌عسل» دولت روحانی تمام نشده بود، ساخته شد و کاملاً فضای سرخوشی و سرمستی «اعتدالی» و احساس فتح‌الفتوح در آن موج می‌زند، اما دیدن این فضای سرخوشانه جمع‌آمده در مستند، با مشاهده‌ حال‌وروز بیمار این روزهای سینمای ایران، گزنده و طعنه‌آمیز به نظر می‌رسد. اما هدف از پخش آن، آن‌هم در روزهای منتهی به انتخابات چیست؟

آیا این مستند قرار است خط و نشانی برای دولت انقلابی بعدی باشد که احتمالاً سکان کار را با رأی عمومی در دست خواهد گرفت؟ آیا پخش این مستند شامل این تهدید ضمنی نیست که اگر قرار باشد در دولت جدید کار از دست همان «حلقه» خارج شود، دعوا و جنجال و یقه‌درانی‌ها دوباره آغاز خواهد و «آرامش» سینما به هم خواهد خورد؟ آیا حلقه مدیران مادام‌العمر سینما غیرمستقیم این پالس را می‌دهند که ورود مدیران متعهد و دغدغه‌مند انقلابی به عرصه سینما، واکنش در پی خواهد داشت و موجب تکرار «تاریخ» خواهد شد؟