یک نگاه جالب؛ مقدار ناچیز «کل پول» به «کل دارایی» مردم

مهم‌ترین و بدون مناقشه‌ترین کارکرد پول شاید، «ابزار خوب مبادله بودن» آن است. این کارکرد، برخلاف دو کارکرد دیگر، یعنی شمارندگی و ارزش ذاتی، با آمدن پول‌های جدید زیر سؤال قرار نگرفت، ضعیف نشد و از بین نرفت. حتی دربارۀ کریپتوکارنسی‌ها هم، که هنوز مبنا و اساس خلق ارزش در آن‌ها به‌شدت مبهم است هم، این «ابزار مبادله بودن» پابرجاست. اما یک نکتۀ جالب وجود دارد که شاید تا به حال دقت نکرده باشید: مقدار کل پول در دست مردم درصد ناچیزی از کل دارایی آن‌هاست! بیایید یک نگاه دقیق‌تر به این موضوع داشته باشیم.

مطابق سامانۀ آماری «داده‌نما» شهرداری تهران تعداد منازل شهر تهران، چیزی حدود 2.9 میلیون واحد است. این البته تنها آمار آپارتمان‌ها و سایر واحدهای مسکونی است و واحدهای تجاری و اداری و زمین و سایر مستغلات از این دایره خارج است. آخرین گزارش بانک مرکزی از گزارش تحولات بازار معاملات مسکن شهر تهران متوسط قیمت هر مترمربع مسکونی در شهر تهران را حدود 30 میلیون تومان اعلام می‌کند.

اگر میانگین متراژ واحدها را برای سهولت محاسبات، عدد رند 100 مترمربع در نظر بگیریم، مجموع ارزش آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران برابر 8700 همت خواهد بود:

2.9 میلیون واحد * 100 مترمربع * هرمترمربع 30میلیون تومان = 8.7 میلیون میلیارد تومان (اصطلاحاً 8700 همت)

اما میزان کل نقدینگی کشور در حال حاضر چیزی حدود 3500 همت است.

این یعنی اگر کل نقدینۀ در اختیار مردم (پول و شبه‌پول) را بدهیم، فقط کمتر از 40درصد از واحدهای مسکونی شهر تهران قابل خریداری است؛ ضمن اینکه واحدهای شهر تهران فقط واحد مسکونی نیست، همه کشور (با حدود 25 میلیون واحد) فقط تهران نیست، و ضمناً همۀ اجناس مورد مبادله، فقط مسکن نیست!! و البته یک نکته دیگر اینکه پول یک بار مصرف و فقط برای یک بار خریدن نیست!! (یعنی در یک ماه ممکن است یک پول چند نوبت برای مبادلات مختلف دست به دست بشود).

به این ترتیب اگر نسبت کل نقدینه را با کل کالا و خدمات کشور بسنجیم، عددی ناچیز به‌دست می‌آید.

این محاسبه، به‌خوبی یک مفهوم را برای ما روشن می‌کند: «پول» در تمام اطوار و با تمام ابهتش، و با تمام مناقشات جهانی و مبنایی که طی سده‌های متمادی حولش شکل گرفته، و با تمام چالش‌ها و فرصت‌هایی که ایجاد می‌کند، بخش کوچکی از دارایی ماست، که تنها برای یکی از شئون جزئی اقتصادی (در مقایسه با کل حجم دارایی) به کار می‌رود. سبد فرصت‌هایی که با اتکا به دارایی‌ها فعال می‌شوند، بسیار وسیع‌تر و متنوع‌تر از فرصت‌هایی است که با فرصت پول شکل گرفته‌اند.