ســـه روز طلایی برای تشــخیـص عقب‌ماندگی ذهنی نوزادان

فاطمه نوائیان افزود: متأسفانه با وجود پیشرفت علم پزشکی هنوز هم نوزادانی با بیماری‌های مادرزادی و نقص‌های جسمی و ذهنی متولد می‌شود.

وی با تأکید بر اهمیت پیشگیری و ضرورت انجام آزمایشات غربالگری نوزادان در سه روز اول تولد به تبیین اقدامات گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در راستای پیشگیری از عقب ماندگی پرداخت.

نوائیان با اشاره به آغاز طرح غربالگری نوزادان از سال 84 گفت: این برنامه با ارزیابی بیماری کم کاری تیروئید در نظام بهداشتی کشور آغاز شد. در سال 1386 دو بیماری فنیل کتونوری و فاویسم و در سال 97 نیز 53 بیماری متابولیک ارثی به این غربالگری افزوده شد.

وی، این طرح را یکی از شاخص‌ترین فعالیت‌ها و دستاوردهای بهداشتی در سال‌های اخیر برشمرد که با بررسی‌های زودهنگام احتمال بروز اختلالات و بیماری‌های ذهنی و جسمی در نوزادان را کاهش می‌دهد.

نوائیان با اشاره به نحوه اجرای این غربالگری خاطرنشان کرد: در این غربالگری توسط مراقبان سلامت مراکز خدمات جامع سلامت در روزهای اولیه پس از تولد با گرفتن چند قطره خون از کف پای نوزاد صورت می‌گیرد و با انجام آزمایشات غربالگری بیماری‌های متابولیک مادرزادی، نوزاد در مقابل بروز بسیاری از بیماری‌های ذهنی و جسمی محافظت می‌شود.

وی با اشاره به اهمیت غربالگری در شناسایی نوزادان مبتلا به اختلالات متابولیک و جلوگیری از عقب ماندگی ذهنی و جسمی خاطرنشان کرد: بسیاری از بیماری‌های متابولیک در صورت تشخیص زود هنگام، قابل کنترل و درمان هستند و می‌توان از بروز علائم شدید و خطرناک آنها جلوگیری کرد.

نوائیان تاکید کرد: در صورت تأخیر در تشخیص و درمان متأسفانه این بیماری‌ها منجر به بروز مشکلات ذهنی و جسمی نظیر عدم توانایی حرکتی، عقب‌ماندگی ذهنی، عدم توانایی تکلم و حتی مرگ کودک شود.

 عوامل مؤثر در بروز عقب‌ماندگی ذهنی

‌رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، کم‌کاری مادرزادی تیروئید را باعث ایجاد عوارض جبران‌ناپذیری بر روی رشد و تکامل مغز و اعصاب مرکزی و رشد طولی و قد نوزاد عنوان کرد.

وی با ذکر این مطلب که بیماری فنیل کتونوری در بدو تولد هیچ‌گونه نشانه آشکاری ندارد افزود: نوزاد در دو تا سه ماه اول زندگی، ظاهری کاملاً سالم دارد، ولی به‌تدریج علائم بیماری نمایان و با گذشت زمان کودک دچار عقب ماندگی ذهنی می‌شود.

به گفته نوائیان، این کودکان اغلب ناآرام و پر جنب‌و‌جوش شده و تعادل عصبی خوبی ندارد. قدرت تکلمش ضعیف و در راه رفتن دچار مشکل شده و عقب‌ماندگی ذهنی در بیماری فنیل کتونوری شدید است و کودک بیش‌فعالی همراه با حرکات بی هدف پیدا می‌کند.