نقش پروژه‌های مردمی در پایداری شهرها

پروژه‌های مردمی که طی یک دهه اخیر از محبوبیت بسیاری در میان شهروندان سراسر دنیا برخوردار شده است در بسیاری از موارد توسط افراد داوطلب و به‌صورت تیمی انجام می‌شود و می‌تواند چالش‌هایی را مورد بررسی قرار دهد که اغلب از توجه بخش‌های خصوصی و عمومی پنهان مانده است. در این پروژه‌ها، خواسته‌های مردم ساکن در هر منطقه بیشتر مورد تمرکز قرار می‌گیرد و نوآوری‌هایی برای برآورده کردن این نیازها از سوی افراد علاقه‌مند مطرح می‌شود البته اقدامات این داوطلبان هم به‌راحتی قابل انجام نیست و پیاده‌سازی پروژه‌های آن‌ها محدودیت‌های متعددی در پی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به بازه زمانی اختصاص داده شده به اجرای هر طرح، کسب مجوز از سوی مقامات رسمی شهر و مشکلات مربوط به جذب مردم برای مشارکت در پیاده‌سازی پروژه اشاره کرد.

گروهی از محققان اهل انگلستان به مطالعه در مورد تأثیر پروژه‌های مردمی لندن در پایداری شهر پرداختند و به نتایج جالبی در این زمینه دست یافتند. تلاش گروه‌های داوطلب برای حل مشکلات مختلفی که دولت از توجه به آن‌ها سر باز زده بود همچنین موانعی که بر سر راه این افراد قرار داشت در این تحقیقات به دقت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اغلب مردم پایتخت انگلستان مایل هستند نوآوری‌هایی برای بهبود مشکلات ناشی از تغییرات اقلیمی، کیفیت محیط زیست، برابری جنسیتی، دسترسی پایدار به مواد غذایی، اقتصاد صنایع‌دستی محلی، بازیافت، انرژی و آموزش پایدار ارائه دهند. این افراد به طور پیوسته در تلاشند ایده‌هایی مطرح کنند تا از طریق پیاده‌سازی آن‌ها امکان حفظ هویت و میراث فرهنگی و همچنین دسترسی به مسکن مقرون به‌صرفه را فراهم آورند.

گروهی از افراد داوطلب اهل دتفورد، ناحیه‌ای واقع در منطقه لویشام لندن، با کسب اجازه از مدیران شهر اقدام جالبی در یک منطقه تاریخی در سواحل رود تیمز انجام دادند. آن‌ها مردم را به ارائه انتقادات و ایده‌های خود در مورد بهبود طراحی شهر و حفظ مسکن مقرون به‌صرفه دعوت کردند و از آن‌ها خواستند مناطق محل سکونتشان را مطابق میل خود طراحی کنند. این جنبش که به «طراحی منطقه‌ای» معروف شد به پیامدهای مثبت زیادی منجر شد که در ادامه به معرفی دو نمونه از آن پرداخته می‌شود.

  حفظ میراث

افراد داوطلبی که در جنبش طراحی منطقه‌ای شرکت کرده‌اند، در صدد ترویج ایجاد و حفظ مسکن مقرون به صرفه در محل سکونت خود برآمده و بر بهبود رفاه اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، حفظ مکان‌های تاریخی و تقویت جوامع ساکن و یا شاغل در منطقه متمرکز شده‌اند. پروژه‌های مردمی مطرح شده در این زمینه شامل انجام بررسی‌های یک ساله در زمینه سلامت و رفاه، افزایش مسیرهای دوچرخه‌سواری، نصب سیستم‌های کنترل کیفیت هوا و طرحی برای برانگیختن مردم به بازیافت ضایعات در دتفورد است. در این برنامه، محدودیت عملکرد مردم در جامعه نیز به تصویر کشیده می‌شود و مدیران را به حل این مشکل و سهیم‌سازی ساکنان در طراحی شهری سوق می‌دهد.

گروهی از داوطلبان در طراحی منطقه‌ای دتفورد تلاش کردند باغ حیات‌وحش Old Tidemill لندن را از ساخت و ساز حفظ کنند که البته در سال 2019، بخش اعظمی از این فضای سبز اجتماعی تخریب و تعداد 209 خانه جدید در آن ساخته شد.

یک گروه اجتماعی به نام Sustainable Hackney در شمال شرقی لندن نیز از سال 2011 پروژه‌های مردمی را تحت حمایت خود در آورده و از این طریق به پایداری منطقه کمک کرده است. جیمز دیاموند از فعالان محیط زیست عضو این گروه بر این باور است که طی روند پیاده‌سازی پروژه‌های مردمی، روابط شخصی و اجتماعی بر مبنای افزایش سطح اعتماد بهبود پیدا می‌کند و اشتراک مهارت‌های مختلف مردم می‌تواند در نهایت نیازهای ساکنان یک منطقه را برآورده کند.

  نقش پروژه‌های مردمی در برآورده کردن نیازهای ساکنان یک منطقه

در پروژه‌های مردمی، گروه‌های مختلفی از داوطلبان گرد هم می‌آیند، به صدای مردم مبنی بر ارائه خواسته‌های خود از محل سکونتشان گوش می‌دهند و ضمن فراخوان آن‌ها به مشارکت در امور طراحی شهر، خود نیز در صدد طرح ایده‌هایی برای برآورده کردن نیازهای مردمی برمی‌آیند. گروه Sustainable Hackney با سایر نهادهای مردمی به همکاری می‌پردازند و گروه‌های مختلفی برای حل مشکلات متعدد تشکیل می‌دهند. این گروه‌ها مردم را به ارائه خواسته‌های خود دعوت می‌کنند و از ایده‌ها و انتقادات آن‌ها برای بهبود وضعیت بهره می‌گیرند. اعضای این گروه‌ها موظفند به طور پیوسته بین مردم حضور پیدا کنند، نیازهای آن‌ها را به ثبت برسانند و برای رفع آن‌ها استراتژی‌هایی به کار گیرند. گزارشات حاکی است که فعالیت‌های اعضا این گروه تاکنون اثرات مثبت بسیاری در پی داشته و در برآورده کردن نیازهای مردم منطقه، بسیار مؤثر واقع شده است.