تأثیر سیستم‌های روشنایی شهر بر امنیت شهروندان

بسیاری از مردم به هنگام زمستان بیشتر اهمیت وجود سیستم‌های روشنایی در شهرها را مورد توجه قرار می‌دهند اما تاکنون علت این امر خیلی مورد توجه محققان قرار نگرفته است. شاید چیزی که در نگاه اول به ذهن همه خطور کند این است که، زمستان روزهایی کوتاه و شب‌هایی طولانی دارد به همین دلیل، نیاز به روشنایی فضا برای حفظ امنیت بیش از پیش احساس می‌شود. واقعیتی که بر هیچ کس پوشیده نیست، کاهش چشمگیر تعداد مردمی است که در شب‌های زمستانی به پیاده‌روی در خیابان‌های اطراف خود می‌پردازند که این امر می‌تواند چشم‌اندازی فراتر از گذراندن لحظات سرد در کنار اعضای خانواده و نزدیک به سیستم‌های گرمایی را آشکار کند و آن کاهش ایمنی افراد در تاریکی شب است.

بدیهی است که نیاکان ما نسبت به نسل امروزی بیشتر در معرض خطرهای ناشی از تاریکی هوا قرار داشتند که این امر را می‌توان به وجود حیوانات وحشی آن زمان در مقایسه با شهرهای امروزی نسبت داد. البته امروزه نیز وجود خطرهای دیگری نظیر قربانی شدن عابران پیاده حین عبور از مکان‌های عمومی در تاریکی شب تهدید‌کننده است و چنین به‌نظر می‌رسد که در صورت نبود سیستم‌های روشنایی شهری، شرایط امنیت فضاهای عمومی امروز با گذشته هیچ فرقی ندارد.

نتیجه مطالعات اخیر حاکی است که سیستم‌های روشنایی جدید نرخ وقوع جرم در فضاهای عمومی را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد که البته تاکنون نظرات موافق و مخالف بسیاری در این زمینه ارائه شده است. نتیجه تحقیقات زیادی نیز نشان داده است که ارتباط مستقیمی بین وجود سیستم‌های روشنایی جدید و کاهش نرخ مبادرت به جنایت وجود دارد با این حال، بسیاری از پژوهشگران استدلال کرده‌اند که وجود این سیستم‌ها، تنها مؤلفه مؤثر بر کاهش وقوع جرم در شب‌ها به‌شمار نمی‌رود در واقع این فرضیه نیز توسط محققان بسیاری مورد انتقاد قرار گرفت و داده‌های آماری بعضی پژوهش‌ها نشانگر وجود ارتباط ناچیز بین نرخ مبادرت به انجام جرم و تاریکی فضاهای عمومی در شب‌هنگام بود.

خواه وجود سیستم‌های روشنایی وقوع جرم را تحت تأثیر قرار دهد یا نه، نکته‌ای که برای همه آشکار است این است که مردم به هنگام تاریکی قدم زدن در خیابان‌ها را امری خطرناک فرض می‌کنند و ترجیح می‌دهند برای حفظ امنیت خود، بیشتر امورشان را در طول روز انجام دهند. این امر ممکن است میزان قدم زدن مردم در طول روز را به طور قابل توجهی افزایش داده و در عین حال، تعداد افرادی را که به هنگام شب خانه را ترک می‌کنند کاهش دهد که در نتیجه، انزوای اجتماعی به حداقل می‌رسد، آسایش اجتماعی و روانی بهبود می‌یابد و هویت شهر در سطح قابل قبولی قرار می‌گیرد.

اگرچه روشنایی خیابان‌ها می‌تواند از طریق ایجاد حس امنیت در مردم به بهبود کیفیت زندگی یک منطقه کمک کند با این حال، نصب تعداد بیشمار این سیستم‌ها در یک خیابان نیز کاری خیلی منطقی به نظر نمی‌رسد چرا که هزینه زیادی دارد. استفاده از نور مصنوعی در تاریکی شب نیز ممکن است تأثیراتی منفی از خود بر حیات وحش و دنیای طبیعی بر جای بگذارد از سوی دیگر، وجود نور مصنوعی در خیابان‌ها باعث می‌شود عابران پیاده در حال قدم زدن از توجه به روشنایی طبیعی آسمان غافل شوند که این امر منجر به نادیده گرفتن زیبایی‌های طبیعی محیط می‌شود به همین دلیل لازم است سیستم‌های روشنایی به طور کارآمد در خیابان‌ها نصب شود که این کار به سهم خود مستلزم آموزش افرادی است که مسئولیت نصب و حفظ این سیستم‌ها را بر عهده دارند.

گروهی از محققان بریتانیایی در دانشگاه شفیلد انگلستان، به انجام مطالعات مختلف برای دست یافتن به یک توجیه علمی مبنی بر میزان حس امنیت مردم در صورت وجود سیستم‌های روشنایی در شب پرداختند. این افراد از مردم شهر خواستند هم در طول شب و هم روز به قدم زدن در خیابان‌های اطراف خود بپردازند تا تفاوت امنیت را در دو وضعیت تاریکی و روشنی مورد ارزیابی قرار دهند. نتیجه تحقیقات نشان داد که هرچه تفاوت روشنایی بین روز و شب کمتر باشد، مردم بیشتر احساس امنیت می‌کنند که البته ایجاد چنین وضعیتی تنها از طریق نصب سیستم‌های روشنایی امکان‌پذیر است.

مطالعاتی که در سال 2015 توسط دانشمندان بریتانیایی در مورد ارتباط بین میزان روشنایی و ارتکاب جرم در انگلستان و ولز انجام شد حاکی بود که نه‌تنها وجود سیستم‌های روشنایی در خیابان‌ها مانع افراد برای مبادرت به جنایت نمی‌شود ایجاد آن‌ها هزینه زیادی نیز برای شهرها دارد.

تحقیقی که در سال 2011 در زمینه ارتباط بین روشنایی خیابان‌ها و نرخ وقوع جرم در لندن انجام شد نیز حاکی بود که افزایش سیستم‌های روشنایی منجر به کاهش مبادرت به جنایت نمی‌شود بلکه تنها حس امنیت را در میان شهروندان افزایش می‌دهد.

در واقع، شواهد زیادی در دست است که نشانگر افزایش وقوع ناامنی در طول روز است و تاریکی شب، زمینه را برای افراد سودجو فراهم نمی‌آورد. با این حال، بسیاری از مدیران شهری، اگرچه به این باور رسیده‌اند با این حال تلاش می‌کنند هر روز بیشتر از قبل سیستم‌های روشنایی شهری را ارتقا دهند تا دست کم، حس امنیت و آرامش را در درون مردم به وجود آورند.

بدیهی است که نصب سیستم‌های روشنایی در شهرها باید بسیار مدبرانه انجام شود تا بیشترین آثار مثبت را داشته باشد. امروزه در بسیاری از نقاط دنیا، مدیران سیستم‌های قدیمی را با نوع جدید و مجهز به لامپ‌های ال‌ای‌دی جایگزین می‌کنند تا نه‌تنها کارآمدی انرژی را افزایش دهند، بلکه زیان‌های ناشی از لامپ‌های سدیمی بر محیط زیست را به حداقل برسانند.