فاصله جایگاه امروز زن با جایگاه زن تراز انقلاب اسلامی

حال این پرسش مطرح است که آیا سیاست‌گذاری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها، قانون‌گذاری‌ها و اقدامات اجرایی مرتبط با زنان در سه دهه گذشته به‌گونه‌ای بوده است که کرامت و ارزش انسانی آنان را آن‌گونه که قانون اساسی جمهوری اسلامی در این خصوص تأکید کرده است، با عنایت به همه جوانب فراهم کند؟ متأسفانه باید گفت با وجود تلاش‌های زیادی که در سال‌های اخیر برای رشد فردی و جایگاه اجتماعی زنان در نظام جمهوری اسلامی صورت گرفته است، هنوز زنان کشور ما به جایگاه مطلوبی که درخور آنان است دست نیافته‌اند و هویت انسانی آنان، چنان که باید به رسمیت شناخته نمی‌شود.

گاهی چنان آسیب‌هایی در جنبه‌های اجتماعی و خانوادگی به زنان وارد شده است که زندگی آنان را به نابودی کشانده است. گاهی جایگاه و منزلت زنان دستخوش تعصب‌ها و جهالت‌هایی می‌شود که دور از اخلاق و انصاف است.

جامعه اسلامی مخالف نگاه ابزاری به زنان است و در این جهان‌بینی تلاش می‌شود تا زنان را در سطح بالاتری حرکت دهند. برای رسیدن به جایگاه زن تراز جامعه اسلامی، باید زمینه‌ای فراهم شود تا زنان در مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شرکت کنند و نقش‌های فعال و مؤثری به دست بیاورند. وقتی زنان در نقش‌های فعال حضور یابند و نقش‌آفرینی بسیار پررنگ را در نظام اجتماعی دنبال کنند، اولین ثمره این مشارکت تغییر نوع نگاه زنان به خودشان است و کمک می‌کند تا زنان از نگاه ابزاری خارج شوند و به یک استقلال اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فکر کنند.

در عرصه اجتماعی بسیاری از زنان سرپرست خانوار که حمایت‌های ناچیز دولت جوابگوی مخارج سنگین آن‌ها را نمی‌دهد، به مشاغل سخت و طاقت‌فرسا یا مشاغلی که تناسبی با شأن انسانی آن‌ها ندارد، روی آورده‌اند که دیری نمی‌گذرد دچار معضلات و تنش‌های روانی می‌شوند. زنانی که دوش به دوش مردان در عرصه‌ها ظاهر می‌شوند، قوی‌تر و استوارتر گام برمی‌دارند، اما در بسیاری موارد حقشان پایمال می‌شود.

بسیاری از دختران و زنان جوانی که در فضای مجازی یا رسانه‌ها، بازیچه دستگاه‌های آموزشی و رسانه‌های تبلیغاتی شده‌اند، بی‌هیچ درکی از مقام و منزلت زنانه‌شان تنها به عرضه جاذبه‌های خود برای جلب توجه مردان روی آورده‌اند و چنان غرق در مدل‌ها شده‌اند که حتی مجالی هم برای فکر کردن به شخصیت انسانی خود پیدا نمی‌کنند.

مهارت در جذب دختران و زنان در رابطه با آموزه‌های دینی و اسلامی، داشتن اوقات فراغت متناسب با سن و علایق فرد، کنترل هیجانات و درمان افسردگی با توجه به ویروس کرونا و موضوعات نابسامان اقتصادی که تمام احاد جامعه را تحت‌الشعاع قرار داده و باعث مشکلات روانی و جسمی گوناگون شده است، باید جزو اولویت‌های مدیریتی مسئولان در برنامه‌های آتی باشد.

زنان و دختران جوانی که خواسته یا ناخواسته در گرداب آسیب‌های متعدد اجتماعی و خانوادگی، اعم از (اعتیاد و انحرافات اخلاقی) گرفتار می‌شوند و خارج شدن از گرداب این‌گونه آسیب‌ها نیاز به تدابیر و مدیریت‌های تخصصی دارد، اما امروز شاهد آن هستیم که مبارزه با آسیب‌های اجتماعی به دلیل فقدان نظارت مناسب گاهی وقت‌ها نه فقط منجر به نتیجه‌ای نشده بلکه تعمیق نیز شده است.

زنان به عنوان عضو مؤثر در خانواده و تلاش برای استحکام آن اصلی‌ترین نقش را ایفا می‌کنند. آن‌ها با وجود امورات سنگین خانه و زندگی هیچ‌گونه حقوق و بیمه‌ای دریافت نمی‌کنند. زنان مجرد یا زنانی که از همسر خود به هر دلیلی جدا شده‌اند یا همسر فوت شده باشد، زندگی آنان با توجه به عدم‌حمایت به مخاطره می‌افتد؛ لذا زنان خانه‌دار نیز باید مانند زنان شاغل حق بهره‌مندی و امنیت اقتصادی و رفاهی در حد معمول را داشته باشند. اینها بخشی از آسیب‌ها و چالش‌هایی است که در حوزه زنان و خانواده وجود دارد و از رئیس‌جمهور منتخب انتظار می‌رود با ورود به این عرصه‌ها جایگاه زن تراز انقلاب اسلامی را ارتقا بخشد.

* فاطمه باجلان، روانشناس و مددکار اجتماعی