پیاده‌راه اکباتان در تسخیر بزهکاران

جای خالی متولیان حوزه آسیب‌های اجتماعی خالی است

در تمامی شهرهای دنیا قبل از اجرا و راه‌اندازی طرح‌های جدید در هر زمینه‌ای، مطالعات امکان‌سنجی و عارضه‌سنجی مربوط به آن به‌صورت دقیق توسط کارشناسان و متخصصان مربوطه انجام شده و سپس برای اجرای طرح تصمیم نهایی گرفته می‌شود؛ دراین‌بین یقیناً اجرای طرح‌های ترافیکی در کلان‌شهری همچون همدان موضوعی با حساست بالا است که نیازمند دقت نظر و انجام اقدامات کارشناسی بوده تا اختصاص بودجه به‌صورت هدفمند و کارآمد صورت پذیرد و از هرچه پیچیده‌تر شدن معضل ترافیک و صرف هزینه‌های بیهوده، جلوگیری شود.

اما قصه پیاده‌راه شدن تعدادی از خیابان‌های اصلی شهر همدان از سال 95 آغاز شد و مسیر خیابان بوعلی حد فاصل آرامگاه بوعلی و میدان امام (ره) که از خیابان‌های پُرتردد شهر بود، تبدیل به پیاده‌راه شد؛ البته با وجود ایجاد برخی مشکلات برای همشهریان و کسبه، اما به‌طور کلی مورد رضایت مردم و به‌خصوص مسئولان قرار گرفت و به‌تبع آن با تجربه انجام این پروژه در مردادماه 96 و با حضور معاون وزیر راه و شهرسازی، پروژه پیاده‌راه‌سازی میدان امام (ره) و خیابان اکباتان نیز کلید خورد.

البته در ابتدای راه بسیاری از شهروندان که با معضلات ترافیکی، آشفتگی فرهنگی و اجتماعی این محدوده سال‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کردند، از تصمیم شهرداری خرسند شدند و هریک در ذهن خود تصویری از سامان‌دهی پیاده‌راه اکباتان ترسیم می‌کردند‌؛ اما بعد از گذشت مدتی با اعمال محدودیت‌های ترافیکی جدید و تغییر مسیر اتوبوس‌ها و تاکسی‌هایی که روزی در این خیابان به مردم سرویس‌دهی می‌کردند، به‌تدریج شاهد افزایش نارضایتی‌ شهروندان و کسبه بودیم.

بنابراین طی جلسات مختلف، کسبه خیابان اکباتان با این استدلال که پیاده‌راه‌سازی این مسیر قدیمی شهر رونق کسب‌وکار را از فعالیت آن‌ها ربوده ‌است، خواهان چاره‌اندیشی شدند؛ حتی دراین‌باره جلساتی با حضور معاون سیاسی امنیتی استاندار و امام‌جمعه همدان برگزار شد و در جلسه‌ای (شورای گفت‌وگوی بخش خصوصی با دولت) با حضور استاندار به متولیان امر فرصتی یک‌ماهه دادند تا مشکل کسبه اکباتان را مرتفع کنند.

اما گویی ادعای داشتن پیوست فرهنگی و اجتماعی برای این پیاده‌راه‌، نتوانست به نجات آن‌ کمک کند، به‌طوری‌که از دی‌ماه سال گذشته ساده‌ترین راه‌حل یعنی انتقال بیش از 50 خودرو ون خط مسافری شهرک فرهنگیان به پیاده‌راه اکباتان، به‌عنوان راه چاره اندیشیده شد!

همزمان با انتقال این خودرو‌ها و شکست مفتضحانه پروژه پیاده‌راه اکباتان، با افزایش نارضایتی مردم مواجه شدیم؛ به‌گونه‌ای که حضور در محل و گزارش میدانی بیانگر آن است که علاوه بر معضل مذکور و مشکلات اجتماعی همچون حضور انگشتر فروشان، چاقو فروشان و دست‌دوم‌فروشان که همچنان وجود دارد و آنان با تکیه بر دیوارهای پیاده‌راه، نشستن بر روی صندلی‌های سنگی و یا استفاده از این سنگ‌ها به‌عنوان ویترین برای بساطشان! جولان می‌دهند، عدم ایمنی در پیاده‌راه نیز به‌دلیل تردد خودروهای عمومی و شخصی (اعم از وانت‌بارها و سواری‌ها) بدون فراهم بودن بسترهای ترافیکی، به یکی از دغدغه‌های مردم بدل شده است.

به تعبیری بهتر طی بازدید میدانی که روز گذشته از پیاده‌راه اکباتان داشتم می‌توان گفت، در این پیاده‌راه شکست‌خورده برخلاف ادعا نه خبری از گذر فرهنگی است و نه این فضا منجر به رونق کسب‌وکار شده؛ بلکه ره‌آورد هزینه چند میلیارد تومانی در آن چیزی جز تداوم ناامنی اجتماعی، متضرر شدن کسبه،‌ نارضایتی شهروندان، برخورد یک بام و دو هوای نیروی راهور با متخلفین حوزه ترافیکی نیست به‌گونه‌ای که یکی از کسبه پیاده‌راه اکباتان که در صنف فروش لوازم‌خانگی مشغول به کار است در گفت‌و‌گویی که با وی داشتیم عنوان کرد: متأسفانه پیاده‌راه کردن این معبر نه‌تنها در عرصه رونق و بهتر شدن فضای کسب‌وکار به ما کمکی نکرد بلکه عرصه را برای جولان بزهکاران بازتر کرد.

بهرامی افزود: متأسفانه شرایط طی چند سال گذشته به‌گونه‌ای پیش رفته که به جای رونق در کسب و کار شاهد روز بازار بزهکاران و خرده‌فروشان مواد مخدر در این به‌اصطلاح پیاده‌راه هستیم.

وی با اشاره به اینکه دیگر بزهکاری این پیاده‌راه تنها در حوزه فروش مواد مخدر نیست بلکه معتادان مواد مخدر در این معبر به‌راحتی به‌محض تهیه مواد از خرده‌فروشان نسبت به استعمال آن در ملأ عام اقدام می‌کنند خاطرنشان کرد: متأسفانه این شرایط مجالی برای حضور خانواده‌ها و درعین‌حال خرید در این خیابان و معبر نمی‌دهد زیرا هر آن ممکن است اعضای خانواده و بالأخص کودک و نوجوانان همراه خانواده شاهد استعمال مواد مخدر توسط معتادان متجاهر در این معبر و درست بر روی این صندلی‌های سنگی باشند.

وی با تأکید براینکه صندلی‌های سنگی به میز ویترین انگشت فروشان و ترانس برق و مخابرات به مأمنی برای استعمال مواد مخدر معتادان متجاهر بدل شده است تشریح کرد: این خیابان قبل از پیاده‌راه شدن نیز دارای معضلات اجتماعی بود اما با اجرای این طرح و پروژه و وعده‌هایی که داده شد انتظار می‌رفت با ساماندهی کهنه‌فروشان و انگشتر فروش و تدوین پیوست فرهنگی شرایط بهبود یابد اما این‌گونه نشد و حتی شاهد افزایش عنوان آسیب‌های اجتماعی هستیم.

دیگر کسبه پیاده‌راه اکباتان نیز با اشاره به اینکه پیاده‌راه اکباتان این روزها به گورستان بازار همدان بدل شده است با طعنه گفت: کاش چند روحانی در این محل حاضر شده برای مرگ کاسبی در قطب اقتصادی شهر همدان فاتحه‌ای قرائت کنند.

وی با انتقاد از عملکرد پلیس راهور در خصوص حضور موتورسواران در این پیاده‌راه گفت: متأسفانه علیرغم ادعای پیاده‌راه بودن این معبر به پیست موتورسواری اراذل و اوباش بدل شده به‌طوری‌که اگر اغراق نکنم روزانه شاهد بروز تصادف عابران پیاده با موتورسواران هستیم.

وی افزود: این پیاده‌راه به ویترینی از بزه‌های اجتماعی بدل شده است.

براین اساس با توجه به مشاهدات عینی و آنچه از سوی کسبه ‌عنوان شد برآن شدیم تا گفت‌وگویی را با حجت‌الاسلام ناصر صفری‌افلاکی؛ رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر همدان و نیز حسین بشری؛ معاون اجتماعی انتظامی استان همدان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه ساماندهی این معبر امر ضروری است گفت: باید دست‌فروش‌ها این پیاده‌راه ساماندهی و درعین‌حال نیاز است مأموران نیروی انتظامی و حتی به‌صورت مخفی در محل حاضر باشند تا این پیاده‌راه از حالت پاتوق ردوبدل کردن مواد مخدر خارج شود.

حجت‌الاسلام ناصر صفری افلاکی با بیان اینکه برای تردد مردم نیز باید از خودروهای برقی همچون پیاده‌راه ‌بوعلی استفاده شود، ابراز کرد: به هر حال اگر در دوره‌های گذشته، کوتاهی شده ما در دور ششم شورا به‌دنبال جبران آن هستیم.

وی با تأکید براینکه آنچه به‌عنوان ساماندهی عنوان شد برنامه کلی است تشریح کرد: طبیعتاً در این باب نیازمند تدوین یک پیوست جامع منطقه‌ای برای این پیاده‌راه هستیم.

رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه باید تکلیف گاراژهای خالی، تیمچه‌‌ها و نیز بافت ناهمگون اطراف تپه هگمتانه مشخص شود ابراز کرد: در طرح جامع منطقه‌ای برای این معبر باید تعیین تکلیف این مبحث دیده شود.

صفری‌افلاکی با بیان اینکه برای این مهم باید نظر کارشناسی کارگروه گردشگری و نیز اتاق اصناف و کسبه محل اخذ شود ابراز کرد: نکته اینجاست که طرح تدوین‌شده می‌بایست همسو با نوع بافت منطقه باشد.

وی با اشاره به اینکه به‌عنوان‌مثال اگر به‌دنبال تقویت گردشگری در این منطقه هستیم می‌بایست به‌دنبال ایجاد سفره‌خانه‌های سنتی و امثال آن باشیم خاطرنشان کرد: علاوه بر این ظرفیت ایجاد بازارها با سبک سنتی نیز در منطقه فراهم است.

رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر همدان در پاسخ به چگونگی بهره‌مندی از پتانسیل مسجد جامع در عرصه گردشگری مذهبی عنوان کرد: در این باب با یک مشکل اساسی روبه‌رو هستیم و آن اینکه از یک‌سو به‌دنبال بستن رینگ مرکزی شهر از طریق اجرای پیاده‌راه هستیم و از طرفی وجود بازار اصلی شهر در این رینگ نیز با توجه به کثرت تردد در آن به صلاح نیست زیرا هزینه سنگینی را بر مدیریت شهری و شهر تحمیل می‌کند.

صفری‌افلاکی ادامه داد: به‌عنوان‌مثال برای مدیریت این حجم از خودرو ناگزیر به ساخت بی‌شماری پارکینگ هستیم که پارکینگ‌ها یقیناً مشکلی از ترافیک را نیز حل نخواهند کرد بنابراین باید از رینگ مرکزی تمرکززدایی شود.

وی با بیان اینکه آنچه عنوان کردم همگی مباحث فنی است می‌بایست درباره آن‌ها نظرات کارشناسی اخذ شود اظهار کرد: به‌عنوان‌مثال وقتی بحث از تمرکززدایی می‌شود باید دید این مهم منجر به خلوت شدن بازار و بازار سنتی شهر نخواهد شد و یقیناً برای این مهم باید تدبیر لازم اندیشیده شود.

معاون اجتماعی نیروی انتظامی استان همدان نیز با اشاره به اینکه در مباحث اجتماعی و درعین‌حال کاهش آسیب‌ها می‌بایست قبل از آنکه خواهان پاسخگویی پلیس بود از دیگر دستگاه‌های متولی در عرصه آموزش و فرهنگ‌سازی سؤال پرسید اذعان کرد: یقیناً برخورد سلبی در عرصه رفع و یا کاهش معضلات اجتماعی در نبود فرهنگ‌سازی و آموزش تأثیرگذار آن‌چنانی نخواهد داشت.

حسین بشری با تأکید براینکه دیگر دستگاه‌های متولی باید به وظیفه خود در این باب جامه عمل پوشانده تا نتیجه مطلوب حاصل شود ابراز کرد: در خصوص پیاده‌راه اکباتان تا زمانی که دست‌فروشان و کهنه‌فروشان ساماندهی نشوند نمی‌توان انتظار داشت که عملکرد پلیس در برخورد با معضلات اجتماعی نتیجه مطلوبی داشته باشد زیرا در بین این افراد یقیناً افرای وجود دارند که با سوءاستفاده از موقعیت موجود نسبت به اعمال خلاف همچون خرده‌فروشی مواد مخدر و دیگر بزه‌ها اجتماعی اقدام کنند.

وی با بیان اینکه اغلب افراد حاضر در این پیاده‌راه مجرم نیستند بلکه برای امرار معاش خود در این پیاده‌راه نسبت به دست‌فروشی و انگشتر فروشی اقدام می‌کنند که ساماندهی این قبیل افراد بر عهده نیروی انتظامی نیست خاطرنشان کرد: اگر این افراد سامان‌دهی شوند یقیناً برخورد با معدود خلاف‌کاران این حاضر در این پیاده‌راه برای نیروی انتظامی بسیار سهل خواهد بود.

معاون اجتماعی نیروی انتظامی استان همدان با بیان اینکه اغلب خلاف‌کاران دستگیر شده در این پیاده‌راه دارای سابقه چندین بار دستگیری هستند خاطرنشان کرد: مسئله اینجاست که مدت نگهداری این افراد در کمپ‌ها اندک بوده و درعین‌حال از حمایت لازم برای عدم برگشت به این چرخه خبری نیست و اغلب آن‌ها با مشکلات اقتصادی بسیاری مواجه‌اند.

بشری با بیان اینکه دستگاه‌های فرهنگی باید در این قضیه ورود جدی داشته و درعین‌حال دستگاه متولی ساماندهی دست‌فروشان و انگشترفروشان نیز به وظیفه خود عمل کند، ابراز کرد: از ابتدای سال پلیس حداقل دو مرحله طرح پاک‌سازی را علاوه بر فعالیت گشت‌زنی روزانه محل به اجرا درآورده است.

وی با بیان اینکه در این طرح‌ها 132 نفر معتاد متجاهر را صرفاً در پیاده‌راه اکباتان و میدان امام (ره) دستگیر کردیم افزود: علاوه بر این نزدیک به 200 گرم انواع مواد مخدر را کشف کردیم.

معاون اجتماعی نیروی انتظامی استان همدان با تأکید براینکه شاید به‌زعم خوانندگان این مطلب 200 گرم مواد مخدر اندک باشد اما نکته اینجاست که اغلب فروشندگان مواد مخدر در این پیاده‌راه حجم اندکی از مواد مخدر را نزد خود نگه‌داشته و مابقی را جاساز می‌کنند تا به هنگام دستگیری از مواد کشف شده به‌عنوان مصرف شخصی یاد کنند تشریح کرد: در این رابطه 14 نفر را به‌عنوان خرده‌فروش مواد مخدر دستگیر کردیم.

مع‌الوصف؛ آن‌گونه که عنوان شد، به نظر می‌رسد پیاده‌راه اکباتان در نبود برنامه در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این روزها به همان منوال قبل خود یعنی «خیابان اکباتان» بازگشته و متأسفانه این در حالی بوده که در بدو اجرای طرح مدیران متولی در بوق و کرونا می‌کردند که پیاده‌راه قرار است این بخش از بازار قدیمی شهر را از طریق ایجاد غرفه‌های صنایع‌دستی و احیای کاروانسراها با توجه به پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی، متحول کند! اما نه‌تنها این‌گونه نشد، بلکه طرح دیگری را به کلکسیون اشتباهات مدیران افزود و حالا بعد از گذشت چند سال، میلیاردها تومان سرمایه شهر زیر چرخ خودروها رو به نابودی است.

این در حالی است که در تمام دنیا ساماندهی‌ پیاده‌راه‌ها و فضاهای پیاده شهر یکی از ابزارهای مؤثر است که می‌تواند به طرق مختلفی مانند احیای بافت‌های تاریخی، حفظ ارزش‌های معماری و فرهنگی، زیباسازی منظر شهری، ساماندهی تجهیزات خیابانی، بهبود روشنایی، بهبود دسترسی‌ها، برگزاری برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی و غیره، به بهسازی و حفظ سیمای شهر کمک کند و حتی به بهبود زندگی اجتماعی و فرهنگی منجر شود که در این زمینه می‌توان به مواردی از قبیل توسعه مراودات اجتماعی، آسایش سالمندان، بازی کودکان، گذراندن اوقات فراغت جوانان و دیگران، امنیت رفت‌وآمد کودکان، تشویق، تفریح و گردش و جذب گردشگر مذهبی بالأخص با توجه به وجود مسجد جامع اشاره کرد، اما تاکنون در پیاده‌راه اکباتان هیچ‌یک از فضاهای اجتماعی عنوان‌شده به‌دلیل نبود پیوست فرهنگی و اجتماعی، محقق نشده است؛ بنابراین چنان‌که عنوان شد مدیرکل امور اجتماعی استانداری همدان و در ذیل آن بهزیستی و نیز فرمانداری به‌عنوان مدیر ارشد اجرایی در شهر همدان و همچنین شهرداری در خصوص مباحث حوزه اجتماعی این پیاده‌راه نسبت به هدر رفت بیت‌المال و درباره عدم امنیت فضای عمومی شهر در نبود پیوست اجتماعی پاسخگو و درعین‌حال در عرصه فرهنگ‌سازی و آموزش و در همچنین ساماندهی دست‌فروشان و کهنه‌فروشان و انگشترفروشان منطقه اقدام لازم را در دست‌کار قرار دهند و حتی اگر واقعاً این معبر قابلیت تبدیل‌شدن به پیاده‌راه را ندارد، معاون مربوطه استانداری در رأس، فرمانداری، شورا و شهرداری در رده‌های بعدی به‌صورت صریح این شکست را اعلام و برنامه‌ای برای استفاده بهینه از زیرساخت موجود ارائه کنند.