سپهرغرب هشدار داد:

دفتر نمایندگی امور خارجه در حد سراب

مدیران همدانی به‌جای پیگیری منتظر نشسته‌اند

فروردین‌ماه 97 بود که محمدناصر نیکبخت، استاندار وقت همدان بنا به درپیش بودن رویدادهای بین‌المللی حوزه گردشگری سال 2018، خواهان استقرار دفتر کنسولگری امور خارجه در استان شد؛ درست پس از گذشت تقریباً دو ماه از مطرح شدن این مسئله از سوی استاندار، علی خاکسار مسئول دبیرخانه رویداد «همدان 2018» از پیگیری برای ایجاد دفتر وزارت امور خارجه در همدان خبر داد و این نقطه عطفی شد تا مسئله به‌صورت جدی از سوی نمایندگان شهرستان و نیز استانداری و شهرداری همدان با جدیت بیشتری پیگیری شود. بر این اساس در همان سال نماینده پیشین مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی مدعی شد طی پیگیری‌های انجام‌‎شده وزارت امور خارجه نسبت به احداث دفتر نمایندگی در همدان موافقت خود را اعلام کرده است.

امیر خجسته افزود: در همین خصوص وزارت خارجه نیز آمادگی‌اش را برای فعال کردن کنسولگری‌های خود در خارج از کشور در زمینه‌های گردشگری، معرفی جاذبه‌های استان همدان و صنایع دستی در خارج از ایران اعلام کرد.

وی با اشاره به اینکه ایجاد دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در همدان زمینه حضور رایزنان اقتصادی، فرهنگی، علمی، صنعتی و دیپلماسی در همدان را فراهم خواهد کرد، گفت: ایجاد این دفتر نمایندگی در همدان به تقویت روابط بین‌المللی استان در زمینه‌های مختلف کمک می‌کند.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: طی پیگیری‌های انجام‌‎شده وزارت امور خارجه نسبت به احداث دفتر نمایندگی در همدان موافقت خود را اعلام کرده و طی مکاتبات با استانداری همدان شرایطی را درنظر می‌گیرد که همچنان منتظر پاسخ درخصوص این اقدام مهم در همدان هستند.

جالب‌تر اینکه در همان مقطع زمانی عباس صوفی، شهردار همدان با اشاره به اینکه ظرف چند روز آینده شاهد افتتاح دفتر نماینده وزارت امور خارجه در همدان خواهیم بود، گفت: ساختمانی قدیمی واقع در پارک پرواز مورد تأیید دفتر کنسولگری قرار گرفته است.

اما حالا با گذشت چهارمین سال از مطرح شدن این بحث، هنوز شاهد افتتاح این دفتر نمایندگی در همدان نیستیم؛ طی گفت‌وگویی که با معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار همدان داشتیم، عنوان کرد: از چهار سال پیش پیگیری‌ها ادامه داشته و همچنان نیز ادامه دارد.

ظاهر پورمجاهد با تأکید بر اینکه ساختمان مورد نظر نیز انتخاب شد و مورد بازدید نمایندگان وزارت امور خارجه قرار گرفت، تصریح کرد: درحال حاضر منتظر اعلام نظر از سوی وزارتخانه مربوطه هستیم، زیرا آنچه به‌عنوان شرایط (تأمین ساختمان و خودرو) به ما ابلاغ شده بود، در استان فراهم است.

وی با تأکید بر رویکرد مثبت مدیران در پیگیری این مسئله از سوی استان، گفت: به‌ نظر می‌رسد وزارت امور خارجه خود دیگر تمایلی به دایر کردن دفاتر در استان‌ها ندارد، زیرا برخی این دفاتر استانی کارآیی لازم را نداشته‌اند.

این مقام مسئول آخرین پیگیری‌های استانی را مربوط به 6 ماه قبل اعلام کرد و افزود: درصورت رویکرد مثبت وزارتخانه این زیرساخت در استان فراهم است.

با وجود آنچه گفته شد و ناامیدی که در کلام معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار موج می‌زد، باید به این نکته توجه کرد که دفتر نمایندگی این وزارتخانه توسعه روابط خارجی استان در ابعاد اقتصادی، تجاری، فرهنگی و غیره را به همراه خواهد داشت و درواقع وزارتخانه کوچکی در قالب یک نمایندگی به حساب می‌آید.

درنظر بگیرید گاه شهروندان با یک تماس یا مراجعه ساده به بخش کنسولی یا اقتصادی این نمایندگی، می‌توانند خدمات لازم را دریافت کنند؛ حال آنکه در نبود این دفتر متحمل هزینه‌های مادی و معنوی بسیاری برای رفع مشکل خود می‌شوند.

فعالیت‌های این دفتر در استان به سه حوزه «کنسولی»، «اقتصادی» و «سیاسی» تقسیم می‌شود؛ حال آنکه اغلب مردم تنها با خدمات بخش کنسولی آشنایی بیشتری دارند، زیرا این بخش در تمام سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای دیگر و دفاتر نمایندگی وزارت امور خارجه در استان‌ها بسیار فعال است.

در مباحث حوزه امور خارجه در این دفاتر خدمات و مشاوره‌ها به‌صورت رایگان انجام می‌شود و شهروندان را از مراجعه به تهران و دیگر شهرهای دارای دفتر بی‌نیاز می‌کند، البته برخی از این خدمات همچون تأیید اسناد ترجمه‌شده تحصیلی، تجاری و غیره، دارای هزینه اندکی است که براساس تعرفه اعلام‌شده، مراجعان مبلغ را به بانک واریز می‌کنند؛ حال آنکه در نبود دفتر نمایندگی کوچک‌ترین کار مرتبط باید یا در تهران و یا در شهرهایی همچون کرمانشاه که دارای دفتر نمایندگی هستند، انجام پذیرد و این به معنای هدررفت وقت و سرمایه مادی و معنوی است.

از طرفی هرگونه مدارک داخلی که بخواهد در خارج کشور ارائه شود، نیاز به تأیید رسمی وزارت خارجه توسط مهرهای مخصوص دارد؛ یعنی این مدارک اعم از مدرک تحصیلی، گواهینامه رانندگی، گواهی تولد و اسناد محضری بدون ترجمه و تأیید رسمی، در خارج شناخته‎‌شده نبوده و فاقد اعتبار هستند. ازاین‌رو بیشترین مراجعه به دفاتر در زمینه تأیید اسناد است و این کار در دفاتر ظرف یک روز و گاه کمتر از این زمان انجام می‌شود.

از طرفی نوع دیگر خدمات این دفاتر در رابطه با مشکلاتی است که برای ایرانیان خارج از کشور رخ می‌دهد، بنابراین درصورت دایر بودن این دفاتر در زمینه مذکور، بستگان این افراد به دفاتر مراجعه و مشکلاتشان همچون ایرانیان زندانی در خارج از کشور، حواله پول برای آنان، تأیید کپی شناسنامه و مدارک آنان برای سفارت‌های خود و حتی حمل جنازه ایرانیان فوت‌شده از خارج کشور به داخل و غیره را حل می‌کنند؛ این درحالی است که این فرآیند در پایتخت مدت‌زمان بسیاری را طلب می‌کند.

در حوزه اقتصاد نیز به‌عنوان اصلی‌ترین کارکرد این دفاتر در شرایط فعلی تمام نمایندگی‌های داخل و خارج وزارت امور خارجه در بخش اقتصادی به‌ویژه در دوران تحریم و فشارهای اقتصادی بسیار فعال هستند و در زمینه توسعه صادرات، تسهیل کار تاجران و نمایشگاه‌های اقتصادی، گفت‌وگوهای رسمی بین مقامات استانی با خارج از کشور در حوزه اقتصاد و جذب سرمایه‌گذار ایرانی و غیر ایرانی در خارج از کشور فعالیت دارند، این درحالی است که در نبود این دفتر طی گفت‌وگویی که همکاران بنده با صادرکنندگان داشتند، سهم همدان از بازارهای جهانی با وجود داشتن ظرفیت‌های کشاورزی، صنعتی و معدنی، متأسفانه کاهش چشمگیری داشته که بخشی از آن مهم به عدم استقرار این دفتر در همدان بازمی‌گردد.

جالب‌تر اینکه طبق بررسی‌ها، رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در استان عضو کارگروه اقتصادی نیز هست و در جلسات آن و اتاق بازرگانی حضور دارد و این حضور یقیناً تسهیلگر مباحث سیاسی حوزه اقتصاد و تجارت استان خواهد بود.

از طرفی هماهنگی برای سفر استانداران و برخی از مقامات استانی به دیگر کشورها برای رایزنی در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، گردشگری و غیره، از دیگر کارکردهای دفاتر نمایندگی در کوتاه‌ترین زمان ممکن است؛ بنابراین قطعاً این رایزنی‌ها و درنتیجه حضور هیئت‌های خارجی در استان و درعین‌حال حضور مدیران استانی در دیگر کشورها، دستاوردهای خوبی برای رونق اقتصادی استان به همراه خواهد داشت.

از سوی دیگر بخشی از فعالیت این دفاتر در حوزه هماهنگی برای سفر و دیدار مقامات وزارت متبوع و همچنین دیپلمات‌ها و هیئت‌های رسمی خارجی به استان است، دراین‌بین دایر بودن دفاتر امور خارجه در استان‌ها در حوزه تشریفات از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا رؤسای دفاتر نمایندگی در این بخش از تجربه بالایی برخوردار بوده و می‌توانند مدیران استانی را در این بخش راهنمایی کنند؛ چراکه یکی از مشکلات استان‌های محروم از دفاتر امور خارجه عدم آگاهی از نحوه تشریفات است، حال آنکه حضور هیئت‌ها در استان‌ها نیازمند رعایت آداب تشریفات و پروتکل‌های خاص بوده و مدیران دولتی استان می‌بایست بر فن مذاکره با طرف خارجی مسلط باشند تا نتیجه مطلوب فراهم شود.

از سوی دیگر اگر طی چندسال اخیر اعتقاد به ترویج «گردشگر مذهبی» در همدان داریم، باید مقدمات و زیرساخت‌های آن را نیز فراهم کنیم که یکی از الزامات آن وجود دفتر نمایندگی امور خارجه در راستای تسهیل دریافت روادید و غیره است.

مع‌الوصف؛ چنانکه گفته شد، وجود و دایر بودن دفتر نمایندگی امور خارجه در استان همدان فرصتی برای حضور در بازارهای جهانی و درعین‌حال تثبیت‌کننده جایگاه استان همدان به‌عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران‌زمین بوده، زیرا یکی از محورهای اصلی رسیدن به جایگاه تمدنی ارتقای فضای دیپلماسی بین‌المللی است. بر این اساس انتظار می‌رود نمایندگان، استاندار و معاونان وی و در سطوح بالاتر مدیران مرتبط در حوزه وزارت خارجه با توجه و تلاش بیشتری پیگیر دریافت تأییدیه دفتر نمایندگی باشند، زیرا طبق تجارب موجود در کشور این وزارتخانه در حوزه تنفیذ اختیار به استان‌ها سختگیری‌های مشروعی برای حفظ شأن آن وزارتخانه در استان‌ها دارد؛ بنابراین انتظار می‌‎رود این پیگیری‌ها و درعین‌حال ایجاد زیرساخت‌های لازم با جدیت بیشتری مورد عنایت مدیران استانی قرار گیرد، زیرا طبق سبقه موجود دایر کردن دفاتر نمایندگی امور خارجه در استان‌ها نیازمند پیگیری، رایزنی و لابی‌گری جدی از سوی مدیران استانی و نیز نمایندگان مجلس است.