«معجزه آبخیزداری»

کالیفرنیا یکی از ایالت‌های آمریکا است که در کرانه اقیانوس آرام قرار دارد.آ ب و هوای کالیفرنیا بسیار متغیر بوده و این ایالت با خشک‌سالی‌های دوره‌ای و وقوع سیلاب‌ها همراه است. این ایالات با داشتن جمعیتی در حدود 40 میلیون نفر پرجمعیت‌ترین ایالت آمریکا است. مساحت کالیفرنیا برابر 423 هزار و 970 کیلومترمربع است و بیش از نیمی از باغ‌های میوه آمریکا در ایالت کالیفرنیا قرار دارد. کشاورزی کالیفرنیا از نظر فروش محصولات رتبه نخست را در ایالات متحده داراست. جغرافیای منحصربه‌فرد کالیفرنیا و آب و هوای مدیترانه‌ای به این ایالت امکان داده که به یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان محصولات کشاروزی تبدیل شود. به طوری‌که بیش از 250 محصول در کالیفرنیا کشت می‌شود.

در این ایالت، بیشتر بارش‌ها در دامنه‌های غربی کوه‌های شمال کالیفرنیا رخ می‌دهد، اما بیشتر جمعیت و زمین‌های کشاورزی در نیمه جنوبی که خشک‌تر است قرار دارد. میزان بارش در کالیفرنیا به‌طور متوسط سالیانه 247 میلیارد مترمکعب است. بیشتر این آب به خصوص در مناطق گرم و خشک تبخیر می‌شود. حدود 92 میلیارد متر مکعب آن باقی مانده و در حوزه‌های آب سطحی و زیرزمینی جاری می‌شود.

  بحران آب در کالیفرنیا

وقوع خشک‌سالی‌های دوره‌ای در کالیفرنیا از ویژگی‌های آب و هوای نیمه‌خشک آن منطقه است. به همین دلیل قوانینی برای توزیع و مصرف مناسب آب، بهره‌برداری صحیح از مخازن، حوزه‌های آب زیرزمینی، قنات‌ها و آب رودخانه‌های به‌منظور مدیریت کمبود آب در دورره‌های خشک‌سالی وضع شده است. از مهم‌ترین خشک‌سالی‌های اخیر می‌توان به یک دوره خشک‌سالی کوتاه‌مدت و شدید از سال 1976 تا سال 1977 و خشک‌سالی بلندمدت از سال 1987 تا سال 1992 اشاره کرد. آخرین خشک‌سالی در سال 2012 آغاز شد که شامل چهار سال از خشک‌ترین سال‌های 120 سال اخیر بوده است. با وجود بارش‌های قابل توجه در اوایل سال 2016 در شمال کالیفرنیا، هنوز خشک‌سالی این ایالت از بین نرفته است. چهار سال 2012 تا 2016 جزو گرم‌ترین و کم‌بارش‌ترین سال‌های اخیر است.

** گذر از بحران آب با مدیریت صحیح منابع آب

آب یکی از منابع چالش‌برانگیز ایالت کالیفرنیا است و برنامه‌ریزی و مدیریت آن، پایه اساسی اقتصاد و محیط‌زیست این ایالت است. وقوع خشک‌سالی‌های پی‌در‌پی، دسترسی به منابع با کیفیت آب را در آینده تهدید می‌کند. همچنین از آبخوان‌های کالیفرنیا بیش از حد برداشت می‌شود و زیرساخت‌های قدیمی سیستم آب به همراه تغییرات اقلیم و رشد جمعیت، دولت کالیفرنیا را برای تأمین مصارف شهری، کشاورزی و محیط‌زیست تحت فشار قرار داده است. دولت کالیفرنیا برای مدیریت دوره‌های خشک‌سالی و حرکت به سوی توسعه پایدار آب، هرساله برنامه جامع خود را مطابق با شرایط جدید به‌روز‌رسانی می‌کند این برنامه جامع سه هدف را دنبال می‌کند:

-داشتن منابع آب قابل اعتمادتر

-بازسازی و محافظت از گونه‌های مهم و زیستگاه ها

-سیستم مدیریت منابع آب توسعه یافته

کالیفرنیا با وجود مواجه بودن با خشک‌سالی‌های پی در پی، در سال‌های اخیر با به‌کارگیری روش‌های مدرن و استفاده از نوآوری‌ها، نه‌تنها توانسته سرانه مصرف آب خود را کاهش دهد، بلکه رشد اقتصادی خود را نیز حفظ کند و در نتیجه شاخص بهره‌وری آب را به‌شدت افزایش دهد؛ به طوری‌که شاخص بهره‌وری آب طی کمتر از نیم قرن چهار برابر شده است.

  آبخیزداری؛ راهکار ایالت کالیفرنیا برای مدیریت خشک‌سالی

آبخیزداری ازجمله نوآوری‌ها و راهکارهایی بوده است که توسط کالیفرنیا برای مدیریت منابع آب انجام داده است. مدیریت آبخیزداری مجموعه اقداماتی است که برای بهینه‌سازی عملکرد حوزه آبخیز و رفع نیازهای زیست‌محیطی و انسانی در نظر گرفته می‌شود. طبق گفته آژانس حفاظت از محیط زیست ایالت متحده آمریکا، آبخیزداری از مؤثرترین روش‌های حل چالش منابع آب است. وضعیت و عملکرد حوزه آبخیز تابعی از جریان و انتقال انرژی، ویژگی‌های خاک و محیط زیست گیاهی و حیوانی است. در کالیفرنیا اکثر حوزه‌های آبخیز تحت تأثیر فعالیت‌های انسانی مانند ساخت و ساز جاده و چرای بیش از حد دام، آسیب دیده است. همچنین به دلیل تغییرات اقلیم، حوزه‌ها در معرض تهدید هستند. با مدیریت صحیح حوزه آبخیز می‌توان آب آشامیدنی شهری و روستایی را با کیفیت لازم تأمین کرد. پیشنهادهای آبخیزداری برای حل آب روستایی و شهری کالیفرنیا عبارت است از:

جمع‌آوری اطلاعات برای مدل کردن وضعیت آبخیز و استفاده از مدل‌های پیچیده و کامل‌تر برای برنامه‌ریزی دقیق‌تر مدیریت آبخیز

دادن مشوق‌های مالی به کشاورزان و مالکان زمین برای محافظت از اکوسیستم و مدیریت پایدار آبخیز مربوط به خود به همراه کنترل و نظارت منظم

  مدیریت آب‌های جاری و سیلاب‌ها برای ذخیره‌سازی و آبگیری آبخوان‌ها

پایش و گزارش وضعیت آبخوان ها

نکته پایانی آنکه با استفاده از این نوآوری‌ها، با وجود افزایش یک میلیونی جمعیت شهر و خشک‌سالی‌ها، حجم آب تأمین شده در کالیفرنیا تقریباً ثابت مانده است. همچنین در سال 2009 برای حل چالش آب مربوط به «دلتای سان‌جوکین» دولت محلی کالیفرنیا قانونی را تصویب کرد که به موجب آن باید تا سال 2020 سرانه مصرف آب شهری 20 درصد کاهش یابد و راه‌حل‌هایی مثل استفاده از وسایل کم‌مصرف مانند سردوش کم‌مصرف، استفاده از سیستم جمع‌آوری آب و بازیابی آن برای برخی مصارف خانگی و استفاده از سیستم‌های هوشمند برای آبیاری بهینه فضای سبز هر خانه را در این قانون وضع نمود.